بررسی تآثیر آزادی‌ مالی و سرمایه‌گذاری بر فرار مالیاتی: رهیافت رگرسیون کوانتایل

الموضوعات : دانش سرمایه‌گذاری

ناصر یوسف نژاد ¹ (دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران)
علی اکبر فرزین فر ² (استادیار گروه حسابداری، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران)
حسین جباری ³ (استادیار گروه حسابداری، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران)
مهدی صفری گرایلی ⁴ (دانشیار گروه حسابداری، واحد بندر گز، دانشگاه آزاد اسلامی، بندر گز، ایران)
حسن قدرتی ⁵ (استادیار گروه حسابداری، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران)

تاريخ الإرسال : 15 الأحد , جمادى الأولى, 1443 تاريخ التأكيد : 20 الأحد , جمادى الثانية, 1443 تاريخ الإصدار : 08 السبت , ربيع الأول, 1445

الکلمات المفتاحية: آزادی پولی, فرار مالیاتی, آزادی سرمایه‌گذاری, آزادی مالی, رگرسیونی کوانتایل,

ملخص المقالة :

مالیات نقش کلیدی در ترکیب درآمدهای دولت داشته و در جهت نیل به اهداف سه‌گانة تخصیص منابع، توزیع درآمد و ثبات اقتصادی می‌تواند به دولت‌ها کمک کند. عوامل متعددی بر فرار مالیاتی تأثیرگذارند، یکی از مهمترین این عوامل باز بودن بازارها (آزادی مالی و آزادی سرمایه‌گذاری) می‌باشد. از این رو، در این تحقیق، تأثیر آزادی‌های مالی و سرمایه‌گذاری بر فرار مالیاتی در دوره 2000-2020، با استفاده از روش رگرسیونی کوانتایل مطالعه شده است. نتایج برآورد مدل نشان می‌دهد که بیشتر بودن آزادی مالی و آزادی سرمایه‌گذاری و همچنین آزادی پولی (پایین بودن سطح تورم)، بترتیب اثرات مثبت، منفی و منفی بر فرار مالیاتی دارند. همچنین تأثیر حقوق مالکیت بر فرار مالیاتی منفی و معنادار بوده و تضمین مالکیت شخصی توسط دولت، میزان فرار مالیاتی را کاهش داده است. علاوه بر این، حاکمیت قانون نیز تأثیر منفی و معنادار بر فرار مالیاتی دارد. زیرا بالا بودن حاکمیت قانون، اطمینان افراد به اجرای قاطع قوانین بویژه قوانین مالیاتی را بالا برده و احتمال فرار مالیاتی را کاهش می‌دهد. در سطح معناداری 5 درصد، تأثیر هزینه های دولت و متغیر سهم بخش کشاورزی(درصد ازGDP ) بر فرار مالیاتی مثبت بوده اما به لحاظ آماری معنادار نیست. در مقابل، تأثیر متغیر دین(درصد جمعیت مسلمان) و نرخ بیکاری نیز بر فرار مالیاتی بترتیب منفی و مثبت و معنادار می‌باشد.

المصادر:

• آسترکی، مرضیه (1389). فرهنگ پرداخت مالیات، مجله مهندسی فرهنگی، 39 (40)، 88-94.


• اسلامی، رضا و جلال‌آبادی، اسدالله (1385). بررسی زمینه‌های فرار مالیاتی در ایران با تأکید بر سوء استفاده از کارت بازرگانی، دفتر مطالعات اقتصادی،1(1)، 21-33.


• امین­خاکی، علیرضا (1391). آسیب­شناسی تحقق درآمدهای مالیاتی با رویکردی بر جرم فرار مالیاتی، مجله علمی ترویجی کارآگاه، 6(21)،25-43.


• جمشیدی نوید، بابک؛ ناصرآبادی، دلیر و قنبری، مهرداد (1398).فرار مالیاتی اشخاص حقوقی با استفاده از مقایسه کارایی رگرسیون خطی چند متغیره و شبکه­های عصبی مصنوعی، پژوهشنامه مالیات، 40(3)، 157-184.


• چمن، طیبه؛ مهاجری، پریسا و عرب مازار یزدی، علی (1398). بررسی تأثیر توسعه مالی بر فرار مالیاتی در ایران، پژوهشنامه اقتصادی، 19(72)، 105-139.


• رحیمی کیا، اقبال؛ محمدی، شاپور و غضنفری، مهدی (1394). تشخیص فرار مالیاتی با استفاده از سیستم هوشمند ترکیبی، پژوهشنامه مالیات، 26(4)، 135-163.


• قلی زاده، رضا (1398). تحلیل فرار مالیاتی در ایران به روش شاخص چندگانه- علل چندگانه(MIMIC) ، مجله مجلس و راهبرد، 26(97)، 191-126.


• زنگانه، میثم؛ عاشوری شیخی، الهام و عبداللهی، احمد (1399). بررسی و شناسایی عوامل موثر بر فرار مالیاتی با استفاده از رویکرد دیماتل فازی (مطالعه موردی استان گلستان)، فصلنامه مهندسی مدیریت نوین،1(3)، 35-50.


• سید نورانی، محمدرضا (1388). فرار مالیاتی و رشد اقتصادی در ایران، مرکز پژوهش های مجلس، 5(2)، 15-27.


• صامتی، مجید؛ سامتی، مرتضی و دلایی میلان، علی(1388). برآورد اقتصاد زیرزمینی در ایران (1388-1344) به روشMIMIC؛ مجله مطالعات اقتصاد بین­الملل، 35(2)، 89-114.


• صامتی، مجید؛ ایزدی، افسانه و فتحی، سعید (1400). تعیین عوامل مؤثر بر فرار مالیاتی با استفاده از روش فرا تحلیل، فصلنامه اقتصاد با ثبات و توسعه پایدار،2(2)، 5-33.


• صمدی، علی­حسین و تابنده، مرضیه (1392). فرار مالیاتی در ایران (بررسی علل و آثار و برآورد میزان آن)، پژوهشنامه مالیات، 19(3)، 78-106.


• عرب مازار، علی اکبر (1388). برآورد کارایی مالیات بر درآمد مشاغل و اشخاص حقوقی در استان­های کشور، پژوهشنامه مالیات، 5(5)، 11-28.


• نصر اصفهانی، مهدی و دلوی اصفهانی، محمدرضا (1392). بررسی عوامل مؤثر بر فرار مالیاتی از دیدگاه مؤدیان و کارشناسان مالیاتی، مجله دوفصلنامه حسابداری دولتی، 1(1)، 27-36.


• هادیان، ابراهیم و تحویلی، علی (1392) .شناسایی عوامل مؤثر بر فرار مالیاتی در اقتصاد ایران، مجله برنامه­ریزی و بودجه، 18(2)، 39-58.


• Allingham, MG. & Sandmo, A. (1972). Income tax evasion: A theoretical analysis. Journal of public economics, 1(1), 323-338.


• Amin Khaki, A. (2012). Pathology of Realization of Tax Revenues with an Approach to Tax Evasion. Detective Scientific Extension Journal, 6 (21), 25-43. (In Persian)


• Astraki, M. (2010). Tax Payment Culture. Journal of Cultural Engineering, 39 (40), 88-94. (In Persian)


• Arab Mazar, A.A. (2009). Estimating the efficiency of income tax for businesses and legal entities in the provinces of the country. Tax Quarterly,5(5),11-28. (In Persian)


• Alm, J. (2012). Measuring, Explaining, and Controlling Tax Evasion: Lessons from Theory, Experiments, and Field Studies. International Tax and Public Finance, 19(1), 54-77.


• Andreoni, J., Erard B. & Feinstein, J. (1998). Tax compliance. Journal of Economic Literature, 36(4), 818- 860.


• Barbuta, N. (2008). Economic and Non-Economic Factors for Tax Compliance. University of Galati.


• Becker, G. S. (1968). Crime and punishment: An economic approach. Journal of Political Economy, 76(1), 169-217.


• Brooks, N. (2001). Key issues in income tax: Challenges of tax administration and compliance, Tax Conference. Asian Development Bank, viewed 21.


• Caballe, J. & Panades, J. (2004). Inflation, tax evasion, and the distribution of consumption. Journal of Macroeconomics, 26(4), 567-595.


• Chaman, T., Mohajeri, P. & Arab Mazar Yazdif, A. (2019). Investigating the Impact of Financial Development on Tax Evasion in Iran. Economic Research Journal, 19 (72),105-139. (In Persian)


• Christopoulos, D. K. (2003). Does underground economy respond symmetrically to tax changes? Evidence from Greece. Economic Modeling, 20(3), 563- 570.


• Desai, M. & Dharmapala, S. (2009). Corporate Tax Avoidance and Firm Value.The Review of Economics and Statistics, 91 (3): 537-546.


• Dyreng, S., Hanlon, M. & Maydew, E. (2008). “Long-run corporate tax avoidance”. The Accounting Review, 83 (1), 61–82.


• Fishburn, G. (1981). Tax evasion and inflation. Australian Economic Papers, 20(37), 325-332.


• Franzoni, A. (2014). Tax Evasion and social Interactions”, CIRANO Working Papers, Journal of Public Economics.


• Hadian, E. & Tahvili, A. (2013). Identifying Factors Affecting Tax Evasion in Iranian Economy. Journal of Planning and Budget, 18(2), 39-58. (In Persian)


• Islami, R. & Jalalabadi, A. (2006). Investigating the grounds of tax evasion in Iran with emphasis on business card abuse. Office of Economic Studies, 1(1),21-33. (In Persian)


• Jamshidi Navid, B., Nasserabadi, D. & Ghanbari, M. (2019). Tax evasion of legal entities: Comparing the efficiency of multivariate linear regression and artificial neural networks. Tax Research Journal, 40(3), 157-184. (In Persian)


• Kenno, B. G. (2020). Factors Affecting Perception of Taxpayers towards the Seriousness of Tax Evasion in Bale Robe Town Administration, Oromia, Ethiopia. International Journal of Finance and Accounting, 9(2), 21-30.


• Kiri, N. (2016). Factors Affecting Tax Evasion. International Journal of Economics, Commerce and Management, 1(2), 804-811.


• Nicolini, J. P. (1998). Tax evasion and the optimal inflation tax. Journal of Development Economics, 55(1), 215- 232.


• Nasr Esfahani, M. & Dalavi Isfahani, M.R. (2013). Investigating the factors affecting tax evasion from the perspective of taxpayers and tax experts. Journal of Public Accounting Quarterly, 1(1), 27-36. (In Persian)


• Rashid, M.H.U. (2020). Taxpayer’s attitude towards tax evasion in a developing country: do the demographic characteristics matter? Int. J. Appl. Behav. Econ, 9(1), 1–19.


• Rahimi Kia, A., Mohammadi, Sh. & Ghazanfari, M. (2015). Detection of tax evasion using a hybrid intelligent system. Journal of Tax Research, 26(4), 135-163. (In Persian)


• Ghilizadeh, R. (2019). Analysis of tax evasion in Iran using multiple index method - multiple causes (MIMIC). Parliament and Strategy, 26 (97). 191-126. (In Persian)


• Richardson, G. (2014). Determinants of Tax Evasion: A Cross Country Investigation. Journal of International Accounting, Auditing and R. Taxation, 15(2), 150-169.


• Sadjiarto, A., Susanto, A. N., Yuniar E., & Hartanto, M.G. (2019). Factors Affecting Perception of Tax Evasion among Chindos. Advances in Economics, Business and Management Research, 144(3), 487-493.


• Samadi, A. H. & Tabandeh, M. (2013). Tax evasion in Iran (Investigation of causes and effects and estimation of its amount). Tax Research Journal, 19(3), 106-78. (In Persian)


• Sameti, M., Samati, M. & Delaei Milan, Ali. (2009). Estimation of underground economy in Iran (1344-1384) by MIMIC method; International Economic Studies, Twentieth Year, 35 (2), 89-114. (In Persian)


• Sameti, M., Izadi, A. & Fathi, S. (2021). Determining the effective factors on tax evasion using meta-analysis method. Quarterly Journal of Stable Economics and Sustainable Development, 2 (2), 5-33. (In Persian)


• Schneider, F. & Savasan, F. (2007). DYMIMIC Estimates of the Size of Shadow Economies of Turkey and Neighboring Countries. International Research Journal of Finance and Economics, 9(4)126-144.


• Seyed Nourani, M.R. (2009). Tax evasion and economic growth in Iran. Parliamentary Research Center,5(2),15-27. (In Persian)


• Tabandeh, V. & Thierry, V. (2010). The effect of Factors on Tax Evasion in Malysia”, Staff Papers, Vol. 24, IMF.


• Wilson, R. (2009). "An examination of corporate tax shelter participants". The Accounting Review, 84(1), 969-999.


• Zanganeh, M., Ashouri Sheikhi, E. & Abdullahi, A. (2020). Investigation and identification of factors affecting tax evasion using fuzzy dimatel approach (Case study of Golestan province). Journal of Modern Management Engineering,1 (3). 35-50. (In Persian)