سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز با استفاده از تخمین مصرف نفت خام و گازطبیعی در ایران با رویکرد مدل VECM

الموضوعات : دانش سرمایه‌گذاری

وحید رجبیان ¹ (معاون سرمایه گذاری شرکت سرمایه گذاری صباتامین وابسته به شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی)
رضا طالبلو ² (استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی)
حمیدرضا ارباب ³ (استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی)

تاريخ الإرسال : 19 السبت , شعبان, 1439 تاريخ التأكيد : 04 الثلاثاء , ذو القعدة, 1439 تاريخ الإصدار : 03 السبت , محرم, 1442

الکلمات المفتاحية: مدلهای ساختاری و غیرساختاری, مدل خودرگرسیون‌برداری (VAR), واژه های کلیدی: الگوی تصحیح خطای برداری (VECM), درآمدسرانه ملی, کشش درآمدی و قیمتی,

ملخص المقالة :

هدف اصلی این پژوهش برآورد تقاضای نفت‌خام و گازطبیعی در کشور طی دوره 1367 الی 1394 و همچنین برآورد تابع تقاضای نفت‌خام و گازطبیعی و میزان سرمایه گذاری لازم در ایران طی برنامه ششم با هدف بررسی اثر متغیرهای مهم تأثیرگذار بر مصرف آنها در داخل کشور است. در عین حال، از مدل خودرگرسیون-برداری (VAR) و مدل تصحیح‌خطای‌برداری (VECM) برای بررسی رابطه و میزان تأثیر متغیرها و نیز برای استخراج رابطه کوتاه‌مدت و بلند‌مدت بین متغیرها استفاده شده و نهایتا" پس از استخراج مدل از آن برای پیش بینی تقاضای نفت‌خام و گازطبیعی در کشور در افق 1400 استفاده گردیده است. نتایج حاکی از: 1) با توجه به روند رو به رشد مصرف انرژی طبق پیش بینی صورت گرفته در این پژوهش و محدودیت تولید در کشور به دلیل سرمایه گذاریهای بالایی که بخش‌های نفت و گاز نیازمند می باشند، در صورت عدم جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی، در آینده نه چندان دور تاثیر منفی آن در درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز دور از انتظار نخواهد بود. 2) کشش درآمدی اندک و حساسیت نه چندان مصرف نفت‌خام نسبت به تغییرات در درآمد (در اینجا درآمد سرانه) دارد. 3) نشان از عدم وجود رابطه علیت بلندمدت از جانب متغیرهای مستقل درونزا و متغیرهای مستقل برونزایی همچون قیمت نفت‌خام و قیمت گازطبیعی، به سمت مصرف گازطبیعی و درآمد سرانه دارد. 4) در کوتاه‌مدت هیچ رابطه علی از جانب مصرف گازطبیعی، قیمت گازطبیعی، قیمت نفت‌خام و درآمد‌سرانه به سمت مصرف نفت‌خام وجود ندارد.

المصادر:

• مشهدی محمدی و رضوانی(1395)، تخمین تابع تقاضای مصرف گاز خانگی در ایران، کنفرانس بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت، 1395


• امامی میبدی و همکاران (1393)، برآورد تابع تقاضای بنزین در ایران طی دوره زمانی 1381 تا 1386 با استفاده از تکنیک پنل دیتا، فصلنامه علوم اقتصادی، سال 8، شماره 27، تابستان 1393.


• محمدی،تیمور،یوسفی،محمدقلی(1392)،پیش بینی مقدار تقاضای نفت خام در ایران با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی(ANN) و مدل ARMAX فصلنامه اقتصاد انرژی ایران،سال دوم،شماره7،تابستان 1392،صفحات 170-147


• عباسعلی ابونوری و شیرین غفوری(1390)،برآورد عرضه و تقاضای گاز طبیعی در ایران و پیش بینی برای افق 1404،فصلنامه مدلسازی اقتصادی،سال چهارم،شماره2،زمستان 1389،صفحات 136-117


• امامی میبدی(1389)،تخمین تابع تقاضای داخلی گاز طبیعی به روش فیلترکالمن(مطالعه موردی تقاضای بخش خانگی شهر تهران)،فصلنامه اقتصاد مقداری،دوره 7،شماره3،23-41


• شاکری،عباس و همکاران(1389)،تخمین مدل ساختاری تقاضای بنزین و نفت گاز در بخش حمل و نقل ایران،فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی،شماره25، ص 1-31


• آذربایجانی،کریم و همکاران(1386)،تخمین تابع تقاضای گاز طبیعی در بخش صنعت کشور،مجله توسعه و سرمایه،سال 1، شماره 1، 47-70


• ابونوری،عباسعلی،شیوه،هیوا،(1385)،برآورد تابع تقاضای بنزین در ایران طی دوره(1381-1374)،پژوهشنامه اقتصادی،شماره22،ص 205-228


• بانک اطلاعات سری‌های زمانی اقتصادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران


• سایت شرکت ملی گاز ایران: http://www.nigc.ir


• سایت مرکز آمار ایران: http://www.amar.org.ir


• سایت بانک مرکزی: http://www.cbi.ir


• سایت شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی: http://www.niopdc.ir


• سایت داده‌های انرژی: http://www.energyseec.com


• سایت بانک جهانی: worldbank.org


• وزارت نیرو، دفتر برنامه‌ریزی انرژی، ترازنامۀ انرژی سال‌های 94-1367.


• گجراتی،دامودار(1395)، مبانی اقتصادسنجی،جلد اول و دوم


• سوری،علی(1394)، اقتصاد سنجی جلد 2 همراه با کاربرد Eviews8stata12 


• معرف زاده،نوید(1392)، پیش بینی مقدار تقاضای نفت خام در ایران با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی،رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی

منابع لاتین:

1. Hakimipoor N. Akbarian H. Alipour M.S. Taheri S (2016). the estimation of demand for natural gas consumption in industry sector in iran and prediction it until 2021:­structural time series model analysis. www.arpapress.com/Volumes/Vol29Issue2/IJRRAS_29_2_02.pdf


2. Ahmad M. Kamyab. B (2015). The estimate of oil demand function of iranʹs oil importing countries. Int.J.Eco. Res., 2015, v6i4, 11 – 24.


3. Smyth, R. , Narayan, P, K. , Shi, H. (2012), "Inter-fuel Substitution in the Chinese Iron and Steel Sector", International Journal of Production 139, 525-532.


4. Amin Karimu. (2011). Impact of economic and non-economic factors on Gasoline demand: a time varying parameter model for Sweden and the UK.


5. Alberini, A., & Filippini, M.  (2011). Response of Residential Electricity Demand to Price:  The Effect of Measurement Error.  Energy Economics, 33(5), 889-895.


6. Bousquet, A., Ladoux, N., (2006), "Flexible Versus Designated Technologies and Inter-fuel Substitution", Energy Economics 28, 426-443.


7. Pock, Markus. 2005. Estimation of Gasoline Demand Function. Seminar Paper in Panel Analysis.


8. Kaboudan, M.A. and Liu, Q.W., (2003). Forecasting quarterly us demand for natural gas.