بررسی اثر بهره‌گیری از قابلیت‌های فضای مجازی در تحقق توسعه پایدار شهری ایران(رویکرد استانی)

الموضوعات :

نیلوفر مرادحاصل ¹ ( استادیار پژوهشگاه ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات (مرکز تحقیقات مخابرات ایران) ، تهران، ایران. )
امیر حسین مزینی ² ( استادیار دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. )

تاريخ الإرسال : 20 السبت , محرم, 1435 تاريخ التأكيد : 06 الإثنين , ربيع الثاني, 1436 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1438

الکلمات المفتاحية: فناوری اطلاعات وارتباطات, توسعه پایدار, اقتصاد شهری, آلودگی, داده های استانی,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: جمعیت شهری در ایران همچون روند جهانی آن روبه افزایش است. با افزایش جمعیت شهری در کشور میزان مصرف مواد اولیه، وسایل نقلیه، مصرف انرژی و امثال آن افزایش یافته که نتیجه آن افزایش آلودگی های محیطی است که خود مانعی در تحقق توسعه پایدار می باشد. لذا درکنار توسعه شهرها بایستی تبعات منفی حاصل از آن کاهش داده شود. در این میان بهره گیری از قابلیت های فضای مجازی (فن آوری اطلاعات وارتباطات) همچون دولت الکترونیک، تجارت الکترونیک و امثال آن، نقش مهمی در کاهش این تبعات منفی دارد. در این چارچوب ارزیابی اثر بهره گیری از قابلیت های فضای مجازی در تحقق توسعه پایدار شهری ایران، هدف مطالعه حاضر می باشد. روش بررسی: در مطالعه حاضر در قالب مبانی نظری موجود و با استفاده از داده های استانی به بررسی اثر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات بر توسعه پایدار شهری کشور از مجرای کاهش تخریب محیط زیست (مصرف سوخت)، به تفکیک در استان های برخوردار و غیر برخوردار کشور پرداخته شده است. بدین منظور از روش داده های تلفیقی استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج بررسی حکایت از اثر معنی دار فن آوری اطلاعات و ارتباطات بر تحقق توسعه پایدار شهری در استان های برخوردار دارد. این اثر در استانهای غیر برخوردار تایید نمی گردد. بحث و نتیجه‌گیری: بنظر می رسد دلیل تفاوت در معنی داری اثر فن آوری اطلاعات و ارتباطات بر تحقق توسعه پایدار در استان های برخوردار و غیر برخوردار در افزایش ضریب نفوذ و نهادینه شدن بهره گیری از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در استان های برخوردار در مقایسه با استان های غیر برخوردار می باشد.

المصادر:

1-   مرادحاصل، نیلوفر، بررسی را بطه میان رشد اقتصادی و کیفیت زیست محیطی درکشورهای منتخب ( در قالب فرضیه منحنی کوزنتز) پایان نامه دکتری دانشگاه علوم و تحقیقات ، 1385.

2-    مرادحاصل، نیلوفر؛ مزینی، امیرحسین و پاریاب، حسین، اثر فن آوری اطلاعات و ارتباطات بر فضای کسب و کار و تسهیل تجاری، فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، 1387؛ شماره 14.

3-      پژویان،جمشید و مرادحاصل، نیلوفر، بررسی اثر رشد اقتصادی بر آلودگی هوا، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، 1386؛سال هفتم، شماره4.

4-      Panayotou, T. (2003). “Economic Growth and the Environment”. Economic Survey of Europe. no 2,p:46

5-      Foo K.Y., (2013), “A vision on the role of environmental higher education contributing to the sustainable development in Malaysia”, Journal of Cleaner Production, 61, 6-12.

6-   زیاری،کرامت اله؛ محمدپور، صابر؛ منوچهری،  ایوب و عیوضلو،  محمود،  اهمیت توسعه زیرساخت های اطلاعاتی و ارتباطی شهری در روند جهان شدن شهرها، جغرافیای انسانی،  بهار 1389؛ 2شماره (2):1-12.

7-   مثنوی، محمدرضا، توسعه پایدار و پارادایم‌ های جدید توسعه شهری: «شهر فشرده» و «شهر گسترده»،  محیط شناسی، 1382؛ دوره  29 , شماره  31 ،89-104.

8-      Anastasia S.,(2012), “ The Concept of  'SMART CITIES', Towards Community Development”, Networks and Communication Studies, NETCOM, vol. 26,No. 3-4, 375-388.

9-   حضرتی لیلان،  اکرم و خدیوی،  اسداله، بررسی تاثیر فن­آوری اطلاعات و ارتباطات (شهر الکترونیک) بر ساختار کالبدی شهر از دیدگاه کارکنان منطقه 1 شهرداری تبریز، فراسوی مدیریت،  بهار 1389؛ 3شماره (12):135-157.

10-  Cohen, G.; Nijkamp,P.,(2003),“The Appreciative System of Urban ICT Policies”, Tinbergen Institute Discussion,NO.3.

11-  Charlot,S .; Duranton,G., (2006), “Cities and workplace communication. Some quantitative french evidence”., Urban Studies, No. 43.

12- فطرس، محمد حسین و نسرین دوست، م، بررسی رابطه آلودگی هوا، آلودگی آب، مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران(83-1359) فصل نامة مطالعات اقتصاد انرژی، سال1388؛سال ششم، شماره 21.

13-  Berkhout, F.; Hertin, J.; (2001), “Impacts of Information and Communication Technologies on Environmental Sustainability: speculations and evidence”، SPRU- Science and Technology Policy Research, University of Sussex.

14-  Chouguill, C. (1993), “Sustainable Cities: Urban Policies for the future”. Habitat International, 17, No.3, 1-12.

15- پورجعفر، محمدرضا ؛  خدائی، زهرا و  پورخیری، علی، رهیافتی تحلیلی در شناخت مؤلفه ها، شاخص ها و بارزه های توسعه پایدار شهری، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران ، سال1390؛ سال سوم،شماره سوم.

16-  Cohen G. ;  van Geenhuizen M.; Nijkamp P.(2001), " Urban Planning and Information and Communication Technology: Ideas and Facts", Tinbergen Institute Discussion Paper.

17- مرادحاصل، نیلوفر و مزینی، امیرحسین، ارزیابی اثر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات بر محیط‌زیست، پژوهش‌های محیط‌زیست، سال 4، شماره 7، بهار و تابستان 1392؛ 103 – 114.

18-  Plepys A.; (2002), “The grey side of ICT” Environmental Impact Assessment Review 22.

19-  Erdmann L.; et al.; (2004), “The future impact of ICTs on environmental sustainability”, European Commission.

20-  Hilty L. M & Arnfalk P. & Erdmann L. & Goodman J. & Lehmann M. & Wager P.A., (2006), “The relevance of information and communication technologies for environmental sustainability: A prospective simulation study”, Environmental Modelling & Software, 21, 1618-1629.

21-  Yi L. & Thomas H.R., (2007), “A review of research on the environmental impact of e-business and ICT” Environment International, 33, 841–849.

22-  Wang Q., (2014), “Effects of urbanisation on energy consumption in China”Energy Policy, 65, 332- 339.

23-  De Filippi F.; Balbo, R.;(2011), "Planning for real: ICT as a tool in urban regeneration", The Built & Human Environment Review, Volume 4, Special Issue 1.

24-  Reimsbach-Kounatze C.:(2008), "Towards Green ICT Strategies, ASSESSING POLICIES AND PROGRAMMES ON ICT AND THE ENVIRONMENT, OECD Digital Economy Papers No.155.

25-  Talvitie J.; (2004) Incorporating the Impact of ICT into Urban and Regional Planning, European Journal of Spatial Development, No. 10.

26-  Deichmann U.; et al.; (2003)," Information-Based Instruments for Improved Urban Management" World Bank POLICY RESEARCH WORKING PAPER.

27-  Katinas  V. & Markevicius A. & Perednis E. & Savickas J.,(2014), “Sustainable Energy Development- Lithuania's Way toEenergy Supply Security and Energetics Independence”, Renewable and Sustainable Energy Reviews. 30, 420-428.

28-  Gaigalis V. & Skema R.,(2014), “Sustainable economy development and transition of fuel and energy in Lithuania after integration in to the European Union” , Renewable and Sustainable Energy Reviews, 29,719–73.

29-  Grossman, G. M. & Krueger, A. G. 1991. Environmental impacts of a North American Free Trade Agreement, National Bureau of Economic Research, NBER Working paper, 3914.

30-  Azomahou, T.; Laisney, F. & Van, P. N. 2006. Economic development and CO2 emissions: A nonparametric panel approach, Journal of Public Economics, vol.90.

31-  وزارت نیرو ، ترازنامه انرژی، سال­های مختلف.

32-   مرکز آمار ایران،(http://sci.org.ir)

33-  www.ITU.int