شناسایی چالش‌های دفع زباله‌‌های خانگی از دیدگاه سرپرستان خانوار روستایی(مطالعه موردی: روستای سراب قلعه شاهین شهرستان سرپل ذهاب)

الموضوعات :

سمیه شهبازی ¹ , علی اصغر میرک زاده ²

1 - کارشناسی ارشد رشته ترویج و آموزش کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانش‌کده کشاورزی، دانش‌گاه رازی، کرمانشاه. ایران.
2 - استادیار رشته ترویج و آموزش کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانش‌کده کشاورزی، دانش‌گاه رازی، کرمانشاه، ایران.

تاريخ الإرسال : 02 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1437 تاريخ التأكيد : 05 الأحد , جمادى الأولى, 1437 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1438

الکلمات المفتاحية: دفع زباله, بهداشت روستایی, پایداری, سرپل ذهاب,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: یکی از ارکان توسعه پایدار توجه به بعد کالبدی و زیست محیطی روستا می باشد. فعالیت های انسان و ﺗﻐﯿﯿﺮ در سبک زﻧﺪﮔﯽ و اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻣﺼﺮفی، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ مواد زاید شده است، از این رو ﺗﻮﻟﯿﺪ روزاﻓﺰون زﺑﺎﻟـﻪ و ﭼﮕـﻮﻧﮕﯽ دﻓـﻊ ﻣﻨﺎﺳـﺐ آن ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻋﻤﺪه ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ، لذا هدف از انجام این پژوهش، شناسایی چالش ها و موانع دفع زباله های خانگی از دیدگاه سرپرستان خانوار روستایی بود. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، سرپرستان خانوار روستای سراب قلعه شاهین شهرستان سرپل ذهاب بودند که در این تحقیق به شیوه ی سرشماری مطالعه شدند(170=N) که از این تعداد 110 نفر پرسش نامه ها را تکمیل و برگشت دادند(میزان بازگشت 70/64 درصد). ابزار پژوهش پرسش نامه بود که روایی محتوایی آن توسط تعدادی از کارشناسان و اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانش گاه رازی کرمانشاه مورد بررسی، اصلاح و تایید قرار گرفت. ضریب اعتبار پرسش نامه (آلفای کرونباخ) با انجام پیش آزمون 823/0 به دست آمد. یافته‌ها: بر اساس یافته ها 7 چالش دفع زباله های خانگی در روستای مورد مطالعه شناسایی شد که عبارتند از چالش های ناهماهنگی بین بخشی، آموزشی- اطلاع رسانی، مالی، اجرایی، فقدان برنامه ی مدون، اجتماعی و چالش فرهنگی که چالش ناهماهنگی بین بخشی با در برگرفتن مسایلی نظیر نبود مکان مناسب جهت دفع زباله های خانگی، نبود هماهنگی بین بخشی و مدیریت نامناسب دفع زباله های خانگی و هم چنین کاهش توان مدیریتی بخش دولتی به علت پرداختن به امور مختلف به عنوان مهم ترین چالش در زمینه ی دفع زباله های خانگی روستایی شناخته شد.

المصادر:

1-   جوزی.ع، دهقانی.م و زارعی. م، (1391)،  ارایه برنامه راه­بردی مدیریت پسماندهای روستایی به روش A’WOT(مطالعه موردی: میناب)، محیط شناسی، سال سی و هشتم، شماره 4، صص 108-93.

2-      Xiumin. F, Z. Minghua., Z. Xi, and H. Qichang, A. Rovetta. (2010). logistics systems and intelligent management, 2010 International conference, VOL 978-1-4244-7331-1:1905-1909.

3-      Jamshidi, A et al,2011, Sustainable Municipal Solid Waste Management (Case Study: Sarab Country, Iran). Massachussetts: Northeastern University.

4-      Demirbas, A. 2011. Waste management waste resource facilities and waste conversion processes. Journal of Energy Conversion and Management, 52: 1280-1287.

5-   عابدین زاده. ن، پناهنده. م و روانبخش. م، (1387)، ارزیابی اثرات زیست محیطی کارخانه کمپوست شهر یزد، فصل­نامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره دوازدهم، شماره 3

6-   صفاری. ا، (1392)، تحلیل مخاطرات زیست محیطی و راه­بردهای مدیریت پسماند در نواحی روستایی، مطالعه موردی: دهستان اجارود مرکزی، شهرستان گرمی، فصل­نامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال دوم، شماره 1، پیاپی 3، صص 91-71.

7-   ملایی. ز، بخشی. م.ر و دباغ. ا، (1391)، تعیین مکان بهینه انباشت پسماند روستایی روستای فیل آباد فارسان با استفاده از رهیافت تلفیقی: پرموتاسیون و بولین، فصل­نامه مسکن و محیط روستا، شماره 138.

8-      عبدلی. م.ع، سمیعی فرد. ر و حسینیان. ح، (1391)، مدیریت پسماندهای روستایی، چاپ دوم، انتشارات استاد مطهری، ص32.

9-      سازمان شهرداری­ها و ده­یاری­های کشور(1393)  قابل دسترس در:

http://www.imo.org.ir/portal/view/page.aspx?.

10-  سال­نامه آماری استان کرمانشاه، (1392)، قابل مشاهده در سایت:

11-  http://ostan-ks.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=Instruction&CategoryID

12- دربان آستانه، ع، (1387)، اصول و مبانی بهداشت روستایی، تهران، مؤسسه­ی فرهنگی، اطلاع رسانی و مطبوعاتی، سازمان شهرداری­ها و ده­یاری­های کشور.

13-  قانون مدیریت پسماندها، (1383)، متن و مقدمه­ی قانون مدیریت پسماندها،انتشارات سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری تهران، تهران.

14-  Pakpour, A. H. ; Mohammadi Zeidi, I. ; Emamjomeh, M. M. ; and Asefzadeh, S. (2013), "Household waste behaviours among community sample in Iran: an application of the  theory planned bahaviour". waste management, xxx, pp. 1-7.

15-  سعیدنیا. ا، (1387)،. مواد زاید جامد شهری، تهران: مؤسسه­ی فرهنگی، اطلاع رسانی و مطبوعاتی، سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور.

16-  Li-Teh,Lu,et al,2005," MSW management for waste minimization inTaiwan :The last two decades ", waste management.

17-  برتکین. دان و ا. کلر، (1382)،  شناخت محیط زیست، وهاب­زاده اعبدالحسین،(مترجم) ،انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ص 640.

18-  Bhuiyan, S.(2004). Unveiling the Face of Social Capital: Evidence from Community Based Solid Waste Management Initiatives in Urban Bangladesh,unpublished PhD thesis. Bonn: University of Bonn.

19-  مجلسی، م. (بی­تا). نقش مشارکت مردمی در سیستم مکانیزه­ی جمع آوری زباله، سومین همایش ملی مدیریت پسماند.

20- آهنگری.ش، شیخی.غ و موسی‌زاده. چ، (1391)، برنامه ریزی راه­بردی عوامل اثرگذار بر مدیریت مواد زاید جامد شهری با استفاده از تحلیل(SWOT) مطالعه موردی: شهر بوکان. فصل­نامه آمایش محیط، شماره 20، قابل دسترس در www.sid.ir

21-  معاضد. ه و دلفی. م، (1391)، مدیریت مواد زاید روستایی، تهران: سازمان شهرداری­ها و ده­یاری­های کشور، بنیاد خواجه نصیر طوسی، ص37.

22-  عباسوند. م،(1387)، ارزیابی مدیریت پسماندهای شهری(نمونه موردی: استان گلستان). فصل­نامه مدیریت شهری، شماره 20، صص67-39.

23-  عمرانی. ق.ع،(بی­تا)، اصول و مبانی استراتژی پایدار در مدیریت پسماندهای ایران. سومین همایش ملی مدیریت پسماند.

24- شفیعی. ف، میرترابی، م و رضوانفر. ا، (1391)، به کارگیری منابع اطلاعاتی و کانال­های ارتباطی در فرایند پذیرش مدیریت جامع پسماند روستایی. نشریه محیط زیست طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران، دوره 66. شماره 3. صص 339-329

25-  کاظمی. خ.ا، (1387)، مشکلات و دلایل ناکارآمدی فرآیند خصوصی سازی در فعالیت­های مدیریت پسماند شهری، مدیریت پسماند.

26-  توکلی. ب، عبدلی. م.ع و مهتاج. م.ح، (بی­تا)،  نقدی بر مقررات مدیریت پسماندهای ویژه و ارایه راه­کارهای اقتصادی و محیط زیستی برای بازنگری در آن.

27-  صفاری. ا، (1392)، تحلیل مخاطرات زیست محیطی و راه­بردهای مدیریت پسماند در نواحی روستایی( مطالعه موردی: دهستان اجارود مرکزی، شهرستان گرمی). فصل­نامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال دوم، شماره 1، پیاپی3، صص، 91-71.

28-  Wang. J. ; Li, Z. ; and Tam, V. W. Y. (2014), "Critical factors in effective construction waste minimization at the design stage: a shenzhen case study, China". Resourses, Conservation and Recycling, 82, pp. 1-7.

29-  Yoada, R. S. ; Chirawurah, D. ; and Adongo, P. B. BMC Public Health 2014, 14:697. http://www.biomedcentral.com/1471-2458/14/697.

30-  کلانتری.خ، (1382). پردازش و تحلیل داده­ها در تحقیقات اجتماعی-اقتصادی، تهران: شریف.