تحلیل معیارهای موثر در شناسایی مناطق مستعد توسعه طبیعت‌گردی در مناطق بیابانی(مطالعه موردی: شهرستان ورامین، استان تهران)
الموضوعات :رُشیده امیریان 1 , جمال قدوسی 2 , علی محمدی 3
1 - *- (مسوول مکاتبات): دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت محیطزیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران
2 - استادیار مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران.
3 - استادیار مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: طبیعت‌گردی, بیابان, GIS, تصمیم‌گیری چندمعیاری, ورامین,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: صنعت گردشگری یکی از بخش های اقتصادی است که در صورت سرمایه گذاری مناسب، سود آن از بسیاری از بخش های اقتصادی دیگر بیشتر است. گردشگری و شاخه های مختلف آن بویژه طبیعت گردی و ژئو گردشگری در جهان امروز نقش متنوعی در زمینه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی و همچنین بخش اقتصادی بازی می کنند. شناسایی و معرفی معیارهای موثر در توسعه طبیعت گردی مناطق بیابانی هدف این مطالعه می باشد. روش بررسی: در این مطالعه عوامل و معیارهای موثر در معرفی مناطق دارای قوت برای جذب گردشگر در دو گروه طبقه بندی شدند. این دو گروه شامل معیارهای مربوط به ویژگی های محیطی و اقلیمی و همچنین معیارهای مربوط به زیرساخت های رفاهی خدماتی است. هر یک از این معیارها دارای زیرمعیارهایی می باشند. یافته ها: در این مطالعه با استفاده از سیستم های تصمیم گیری چند معیاره و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS[1]) زیرمعیارها و معیارهای شناسایی شده در رابطه با هدف وزن دهی و تلفیق شدند. نتیجه گیری: . طبق نتایج این بررسی منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیل بالایی برای توسعه طبیعت گردی می باشد. [1] - Geographic Information System
1- خالصی، ف، 1386. «مدل توسعه گردشگری شهرستان روانسر بر اساس عملکرد عوامل ژئوتوریستی»، بیست و ششمین گردهمایی علوم زمین.
2- پاهکیده، ا، کریمی، ج، 1391. «بررسی توانها و قابلیتهای گردشگری منطقه اورامانات با استفاده از GIS » ، اولین همایش ملی جغرافیا و گردشگری در هزاره سوم.
3- Nyaupane, G.P. and B. Thapa, 2004, Evaluation of Ecotorism: A Comparative Assessment in the Annapurna Conservation Area Project, Nepal, Journal of Ecotourism 3.
4- موسویپور، صدیقه، 1385، «بررسی اقتصادی طرح توسعه اکوتوریسم در پارک ملی کویر در استان سمنان»، پایاننامه کارشناسی ارشد علوم، دانشگاه شیراز،دانشکده کشاورزی، مدیریت مناطق بیابانی.
5- میر سنجری، مهرداد، 1385، «راهبرد اکوتوریسم (گردشگری طبیعت) بر پایه توسعه پایدار»، جنگل. و مرتع ، شماره 71.
6- کریمپناه، رفیق، 1384. «تجزیه و تحلیل اکوتوریسم و نقش آن درتوسعه منطقه کردستان»، پایان نامه در علوم کارشناسیارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، آموزش و پرورش از جغرافیای طبیعی.
7- فصلنامه سازمان محیطزیست، 1372، «نقش گردشگری و پارکهای ملی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور»، جلد5، شماره 1.
8- زاهدی، شمسالسادات، 1382. «چالشهای توسعه پایدار از منظر اکوتوریسم»، مجله مدرس: علوم انسانی، دوره 7، شماره 3.
9- آذرنیوند، ح، نصری، م، نجفی، ع، 1385. «اکوتوریسم و جاذبههای طبیعی در جلب گردشگران در مناطق کویری»، همایش علمی منطقهای معماری کویر.
10- محمدزاده لاریجانی، ف، رنجبرنجفآبادی، ز، 1390. «فرصتها و محدودیتهای توسعه اکوتوریسم در مناطق بیابانی و کویری ایران»، همایش ملی بومهای بیابانی، گردشگری و هنرهای محیطی.
11- سپهر، عادل، صفرآبادی، اعظم، 1391. «تحلیل شاخصهای اثرگذار بر توسعه اکوتوریسم در مناطق بیابانی ایران»، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 45 شماره 4 زمستان 92، صفحه 154-137.
12- گندمکار، امیر، 1389. «کاربردGIS در پهنهبندی شاخص TCI استان اصفهان»، مرکز گردشگری علمی-پژوهشی دانشجویان ایران.
13- Zhou, P & B.W, A & K.L, Poh (2006), "Decision analysis I energy and environmental modeling", National university of Singapore.
14- Hasanzadeh, M., Danehkar A., Pak A., 2012. Application of Delphi Method for Criteria Selection in Site Survey of Oil Jetties in Iran. Environment and Natural Resources Research 2, 119-128.
15- سایت مرکز آمار ایران، 1389.
16- Moeinaddini, M,. Khorasani, N,. Danehkar, A,. Darvishsefat, A. A.& zienalyan, M. 2010. Siting MSW landfill using weighted linear combination and analytical hierarchy process (AHP) methodology in GIS environment (case study: Karaj). Waste Management 30 (2010) 912–920.
17- زند بصیری، مهدی، 1393. تصمیمگیریهای چندمعیاری و جایگاه آنها در مدیریت منابع طبیعی. انتشارات شاپور خواست. خرم آباد. 231.
18- Danekar, A., Asadullahi, Z., Alizadeh Shabani, A., Javanshir, A., 2012. Nature-based tourism plan to the wetlands Choghakhour using spatial multi-criteria evaluation. Journal of Natural Environment 65, 53-66.
19- Alhyary, F., Danekar, A., Sharifipor. R., 2010. Identification of conservation areas in the Mesopotamian city through spatial multi-criteria evaluation. Quarterly Journal of Geology and Environmental Engineering 13, 65-78.
20- Danekar, A., Haddadinia, S., 2009. Weighting and Ranking criteria for planning hiking in the desert and semi-desert ecosystems of the Delphi method. Journal of Development and Management of Natural Resources 2, 21-32.
21- Baz, I., Geymen, A., Nogay. S. 2008. Development and application of GIS-based analysis/synthesis modeling techniques for urban planning of Istanbul Metropolitan Area, Advances in Engineering Softwarem 40, 128–140.
22- جعفری، ح، «جایگاه ایران در اقتصاد جهانی گردشگری و راهکارهای ارتقأ آن»، مجموعه مقالات اولین همایش منطقه ای جغرافیا، گردشگری، توسعه پایدار، دانشگاه آزاد اسلامشهر، 1386.
