پایداری زیست محیطی در فضاهای باز شهری:ارزیابی کیفی محلات مسکونی در تبریز
الموضوعات :سید باقر حسینی 1 , راضیه رضازاده 2 , محمد باقری 3 , حمید رضا عظمتی 4 , عبدالحمید قنبران 5
1 - استادیار دانشکده معماری وشهر سازی، دانشگاه علم وصنعت ایران
2 - استادیار دانشکده معماری وشهر سازی، دانشگاه علم وصنعت ایران
3 - استادیار دانشکده معماری وشهر سازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
4 - استادیاردانشکده معماری وشهر سازی، دانشگاه شهید رجایی تهران*(مسئول مکاتبات).
5 - استادیاردانشکده معماری وشهر سازی، دانشگاه شهید رجایی تهران
الکلمات المفتاحية: ارزیابی, پایداری زیست محیطی, فضاهای باز شهری, محلات مسکونی, تبریز,
ملخص المقالة :
یکی ازراهبردهای طراحی شهری پایدار، تاکید بر فضاهای بازشهری است.هدف تحقیق حاضر،معرفی پایداری زیست محیطی درفضاهای باز شهری وارزیابی سه محله مسکونی در تبریز است. برای این کار پنج معیار اصلی وشاخص های فرعی آن ها برمبنای طراحی شهری پایدار( تحرک، انرژی، شکل فضایی،محیط زیست،طراحی وتوسعه) برای ارزیابی تعریف شدند.محلات انتخابی به روش پیمایش میدانی وبر اساس متغیر فاصله ای امتیازدهی شده و به صورت مقایسه ای ارزیابی وتحلیل شدند. براساس یافته های تحقیق، محله تاریخی مقصودیه در معیارهای تحرک، انرژی و طراحی وتوسعه بالاترین امتیاز را کسب کرد. طرح ارگانیک ، بافت احیا شده، شبکه معابر وبناهای فشرده ،نزدیکی به مراکز شهری، برخورداری از خدمات محله ای، شبکه ارتباطی پیوسته ،فضاهای شهری پیاده و وابستگی کمتر به اتومبیل ، حفظ وباززنده سازی بناهاو فضاهای با ارزش ،استفاده مجدد از مصالح بومی و سازگار با محیط زیست وتوجه به اقلیم محلی از مهم ترین مولفه های کالبدی این محله است.محله نوساز رشدیه، ساخته شده بر اساس اصول طراحی شهری ودارای فضاهای باز سرسبز،تنوع زیستی، چشم اندازها و منابع طبیعی وکیفیت های بصری، در معیار محیط زیست بالاترین امتیاز را کسب کرد.همین محله با ویژگی هایی چون خود اتکایی ، اختلاط کاربری های مختلف، جمعیت پذیری بالا و وجود فضاهای متنوع عمومی، درمعیار شکل فضایی، بالاترین امتیاز را کسب کرد و با فاصله اندکی پس از آن محله مقصودیه قرارگرفت. مجتمع آپارتمانی گلپارک - از بافت های سکونتی رایج با فضاهای شهری فاقد طراحی و دارای معضلات زیست محیطی - در معیار های پنج گانه امتیاز پایینی کسب کرد. نتیجه گیری تحقیق آن است که بیشترفضاهای محله ای نوساز، فاقد طراحی شهری پایدار بوده وبه لحاظ زیست محیطی پاسخ گوی نیازها و علایق ساکنان نیستند.از این رو راهبردهای آسایش حرارتی، نوروتابش ودید،آسایش درپناه باد، آسایش صوتی و ارتقای کیفیت محیط و منظر محله، از طریق راهکارهای نوینی چون پیاده راه وباغ راه ، سبزراه وپل سبز، محله پیاده مدار، مسیر دوچرخه سواری واسکیت ، حمل ونقل عمومی ، بوستان های محله ای وهمسایگی ، ایستگاه های سلامت ومحیط زیست می توانند به پایداری زیست محیطی در محلات شهری کمک کنند.
