الگوی بررسی نیازهای تفرجی بازدیدکنندگان پارک‌های جنگلی (مطالعه موردی: پارک جنگلی دلند)

الموضوعات :

سید حامد میرکریمی ¹ , مرجان محمدزاده ² , سمیه گلدوی ³

1 - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
2 - - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
3 - *- (مسوول مکاتبات): دانشجوی دکتری آمایش محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

تاريخ الإرسال : 23 الجمعة , ذو الحجة, 1435 تاريخ التأكيد : 05 الثلاثاء , شوال, 1436 تاريخ الإصدار : 22 الأربعاء , ربيع الأول, 1438

الکلمات المفتاحية: تفرجگاه‌ها, مردم, بررسی خواسته‌ها, پارک‌های جنگلی, گلستان,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: امروزه صنعتی شدن، شهری شدن و افزایش مشغله های زندگی سبب تقاضای چشمگیر برای محیط های طبیعی و به طبع آن نیاز به تفرج شده است. پارک های جنگلی طبیعی از جمله مناطق طبیعی تامین کننده نیازهای تفرجی انسان هستند. یک سیستم تفرجی برای آن که بتواند پاسخگوی نیازهای مراجعه کنندگان باشد، باید بر مبنای نیازهای مختلف تفرجی گروه های استفاده کننده ساخته شود. روش بررسی: در مطالعه حاضر، روش کلاوسون برای بررسی نیازهای تفرجی بازدیدکنندگان در پارک جنگلی طبیعی دلند در شرق شهر گرگان، استفاده شد. همچنین، آزمون یومان‌ویتنی جهت بررسی ارتباط بین جنسیت و معیارهای انگیزه افراد از حضور در پارک، میزان شلوغی قابل قبول پارک و بهترین راه تامین امنیت پارک استفاده شد. برای انجام مطالعه 168 پرسشنامه توسط بازدیدکنندگان پارک در فصول تابستان و پاییز 1391تکمیل گردید. در این پرسشنامه سوالاتی در مورد علایق تفرجگاهی افراد و وضعیت امکانات تفرجی پارک مطرح شد. یافته ها: به طور خلاصه، نتایج نشان داد اغلب بازدیدکنندگان با هدف کسب آرامش روحی و تفرج به این منطقه می آیند و 94 درصد افراد معتقدند امکانات پارک برای بازدیدکنندگان کافی و مناسب نیست. نتایج آزمون یومان‌ویتنی نشان داد تفاوت معنی‌داری بین دو گروه جنسیتی زن و مرد در خصوص معیارهای ذکر شده وجود دارد. نتیجه گیری: مطابق با نتایج، اکثر بازدیدکنندگان برای گذراندن اوقات فراغت خود پارک های جنگلی را در اولویت اول قرار می دهند، بنابراین مدیران باید در تامین نیازهای افراد در این مناطق جهت کسب رضایتمندی بازدیدکنندگان تلاش نمایند. نتایج می تواند به مدیران و برنامه ریزان در مدیریت تفرجگاه ها، برآورده نمودن خواسته ها و نیازهای بازدیدکنندگان، ارتقا کیفیت تفرجگاه و مدیریت بهینه آن کمک نماید.

المصادر:

1-   احمدی‏ثانی، ن؛ بابایی کفاکی، س. و متاجی، ا، 1390. بررسی امکان فعالیت‏های اکوتوریسمی از نظر اکولوژیک در جنگل‏های زاگرس شمالی با کاربرد تصمیم‏گیری‏های چند معیاره، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور، مجله آمایش سرزمین. سال 3. شماره 4: صص 45-64.

2-   خاکسارآستانه، ح؛ دانشور، م؛ کلاته عربی، و. و اکبری، س. م. 1390، برآورد ارزش تفریحی پارک‏های جنگلی شهر مشهد با استفاده از روش ارزش‏گذاری مشروط (CVM)، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد 3. 2: صص 61-78.

3-   پرورش، ح؛ پرورش، ا. و محمدی‏زاده، م. 1389، تعیین ظرفیت برد فیزیکی، ظرفیت برد واقعی و ظرفیت برد موثر جهت مجتمع اقامتی چاهو در منطقه حفاظت شده گنو، مرکز گردشگری علمی – فرهنگی دانشجویان ایران.

4-      Priskin, J. 2001. “Assessment of natural of resources for nature-based tourism: the case of the Central Coast of western”, Tourism Management. Vol. 22: 637-648.

5-      Alaeddinoglu, F. and Selcuk Can, A. 2011. “Identification and classification of nature-based tourism resources: western Lake Van basin, Turkey”, Procedia Social and Behavioral Sciences, Vol. 19: 198-207.

6-   تکیه‏خواه، جاهده، حسینی نصر، سید محمد، اولادی، جواد، و مرتضی، شعبانی، 1389، بررسی توان تفرجی پارک جنگلی آبیدر با استفاده از GIS، مجله پژوهش‏های محیط زیست، 1: 35 – 42.

7-   گشتاسب‏میگویی، ح؛ شمس، ب. و چشمه خاور،ب. 1387، بررسی آراء و نیازهای تفرجی بازدیدکنندگان پارک جنگلی سی‏سنگان، مجله علوم محیطی، سال 6. 2: 43-54.

8-   لیاقتی، هومان؛ مبرقی، نغمه؛ نعیمی‏فر، افسانه و ایزدپناه، هدی، 1389، کاربرد روش دو مرحله‏ای همکن در بررسی عوامل موثر بر ارزش تفرجی منطقه کوهستانی درکه، پژوهش‏های محیط زیست، 1، 1: 43-52.

9-   دانشور، ا. و منفرد، ه. 1389، ارزش‏گذاری تفرجی پارک جنگلی با استفاده از روش رفراندم مطالعه موردی پارک جنگلی تنگه مینودشت، فصلنامه علوم و فنون منابع طبیعی، سال 5. 3: 1-10.

10-  Li, C., & Lai, L. 2011. The development and utilization of forest parks based on the experiences strategy. Procedia environmental sciences 5: 37 – 42.

11-  Candrea, A. N. &ispas, A. 2009. Visitor management, a tool for sustainable tourism development in protected areas. Bulletin of the Transilvania University of Braşov. Vol. 2. No. 51: 131-136.

12-  Rajan, B; Varghese, V. M. &Pradeepkumar, A. P. 2011. Recreational Boat Carrying Capacity of Vembanad Lake Ecosystem, Kerala, South India. Environmental Research, Engineering and Management. Vol 2. N 56: 11-19.

13- هاشم‏نژاد، هاشم؛ فیضی، محسن و صدیق، مرتضی (1390)؛ تعیین ارزش تفرجگاهی پارک جنگلی نور مازندران، با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط (CV)، محیطشناسی، 37، 57: 129 – 136.

14-  کافی، م. ﻋﺴﮑﺮﺯﺍﺩﻩ، م. و ﻣﻨﺼﻮﺭﻱ،س. ﺍ. 1386، اصول ایمن‏سنجی در طراحی پارک‏ها، مجله علوم کشاورزی ایران، 38. 1: 33-38.

15-  Trakolis, D. 2003. Carrying Capacity –An Old Concept: Significance for the Management of Urban Forest Resources. NEW MEDIT. Vol. 3: 58-64.

16- جلیلوند، ح؛ کرمی، ا؛ شاه‏نظری، آ. و شعبانی، م. 1391. ارزیابی تفرجی به کمک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) مورد: پارک جنگلی شهید زارع، مازندران. جغرافیا و توسعه. 29: 107 – 118.

17- شایسته، ک؛ مخدوم، م؛ یاوری، ا. ر؛ شریفی، م. و جعفری، ح. ر. 1390، برنامه مدیریت بهینه تفرجی، ابزاری برای کاربرد مفهوم ظرفیت برد در مدیریت پایدار مناطق تفرجی، پژوهش‏های محیط زیست، سال 2، 3: 65-76.

18-  Reigner, N., Kiser, B., Lawson, S. & Manning, R. 2012 Using transportation to manage recreation carrying capacity. The George Wright Forum. Vol. 29. No. 3: 322-337 pages.

19- برزه‏کار، قدرت الله، 1384، پارک‏ها و تفرجگاه‏های جنگلی (مکان‏یابی و طرح‏ریزی)، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، چاپ اول: 231 صص.

20-  سازمان ثبت احوال استان گلستان. http://www.golestancr.ir/golestan/park-daland.htm. 14/10/1393.

21- محمدی، جمال. و حمیدرضا رخشانی‏نسب، 1390، تحلیل رفتاری عوامل کمی و کیفی موثر بر جذب شهروندان به پارک‏های شهری در اصفهان، سال 11، 34: صص 28-48.

22-  Deng, J., King, B. and Bauer, T. 2002. “Evaluating natural attraction for tourism”, Annals of Tourism Research, Vol. 29, No. 2, Pp. 422- 438.

23-  Lime. D. W. &Stankey. G. H. 1903. Carrying capacity: maintaining outdoor recreation quality. Aldo Leopold Wilderness research institute: publication # 6.