بررسی تداوم روزهای همراه با آلاینده مونوکسیدکربن (CO) در هوای شهر تهران با استفاده از مدل زنجیره مارکف

الموضوعات :

جابر رحیمی ¹ , علی رحیمی ² , جواد بذرافشان ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج* (مسئول مکاتبات).
2 - کارشناس ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران
3 - استادیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج.

تاريخ الإرسال : 17 السبت , جمادى الأولى, 1431 تاريخ التأكيد : 03 الخميس , محرم, 1432 تاريخ الإصدار : 20 الخميس , ربيع الثاني, 1435

الکلمات المفتاحية: آلودگی هوا, مونو¬اکسید¬کربن (CO), تداوم, زنجیره مارکف, تهران,

ملخص المقالة :

چکیده آلودگی هوا یکی از نشانه‎های رشد شهرنشینی، افزایش جمعیت، استفاده بیش از حد از منابع سوخت‎های فسیلی، عدم به‎کارگیری فناوری‎های سازگار با محیط‌زیست و از همه مهم‎تر فقدان مدیریت صحیح زیست محیطی است. استقرار بیش از ده میلیون نفر و تمرکز بیش از حد صنایع و کارخانجات در محدوده جغرافیایی شهر تهران، همراه با اوضاع جغرافیایی، توپوگرافی و اقلیمی ‌خاص منطقه، سبب شده است ‌تهران از نظر آلودگی هوا در زمره آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار گیرد. در بین آلاینده‌های مختلف، غلظت و دوام گاز مونو اکسید کربن (CO) از اهمیت زیادی در ارزیابی کیفیت هوا برخوردار است. در این تحقیق، احتمال تداوم‌های دو تا هفت روزة مقادیر غیر مجاز آلاینده CO در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، اطلاعات 5 ساله (85-1381) پنج ایستگاه سنجش آلودگی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گردآوری و با استفاده از زنجیره مارکف مرتبه اول دوحالته مدل‌سازی گردید. نتایج نشان داد که بیشترین احتمال وقوع تداوم آلاینده CO به‌ ترتیب در ایستگاه های فاطمی، بازار و اقدسیه وجود دارد. در اکثر ماه های سال، ایستگاه فاطمی بالاترین احتمال وقوع تداوم دو روزه CO را دارد و ایستگاه بازار و اقدسیه در رده های بعدی قرار می‎گیرد. این در حالی است که احتمال وقوع تداوم آلاینده CO در ایستگاه شهرری در مقایسه با دیگر ایستگاه های بررسی شده کم ترین میزان را دارد.

المصادر:

منابع

1. مرکز آمار ایران، آمارنامه جمعیتی ایران، تهران. مرکز آمار ایران، 1385.
   
   
   1. Kaiser, M.S., Daniels, M.J., Furakawa, K. and Dixon, P., 2002, Analysis of Particulate Matter Air Pollution Using Markov Random Field Models of Spatial Dependence. Environmetrics, 13, pp. 615-628.
   
   
   2. Yahaya, A.S., Ramli, N.A., Furakawa, K. and Dixon, P., 2008, Modelling Of Carbon Monoxide Concentration in Major Towns in Malaysia: A Case Study in Penang, Kuching and Kuala Lumpur. Project Report. Universiti Sains Malaysia.
   
   

2. ملکوتیان، م.، آلودگی هوا، تهران. انتشارات دانشگاه آزاد ایران، 1357.


3. دفتر حقوقی سازمان حفاظت محیط‌زیست، مجموعه قوانین و مقرراتحفاظت محیط‌زیست، جلد اول، تهران، سازمان حفاظت محیط‌زیست، 1379.


4. مدنی‌پور، ع.، تهران ظهور یک کلانشهر، تهران. انتشارات پردازش برنامه‌ریزی شهری، 1381.


5. Arakawa, H., 1969, World Survey of Climatology, Elsevier Publishing Company Amsterdam.


6. واحدی،  تهران و مسائل زیست محیطی، خلاصه مقاله سمینار داوم حیات در بافت شهرهای قدیمی، تهران. انتشارات دانشگاه علم و صنعت، 1367، ص: 155-176.


7. پوراحمد، ا.، نقش اقلیم و ساختار جغرافیایی در آلودگی هوای شهر، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره34، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1377، ص: 38-53.


8. سلطانی، ب.، اندازه‌گیری آلودگی هوای شهر تهران، فصلنامه آبادی، شمارة 12، 1373، ص: 72-75.


9. بیگدلی، آ.، تأثیر اقلیم و آلودگی هوای تهران بر بیماری سکتة قلبی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 62، مشهد. مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، 1380، ص: 126-140.


10. انتظاری، ع.، مطالعه آماری و سینوپتیکی آلودگی هوای تهران، رساله برای اخذ درجه دکتری، دانشگاه‌ تر بیت معلم تهران، 1384.


11. عباس‌پور، م.،‌ مهندسی محیط‌زیست، تهران. مرکز انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، 1371.


12. Lin, Gong-Yuh., 1981, Simple Markov Chain Model of Smog Probability in the South Coast Air Basin of California, The Professional Geographer, 33(2). pp. 228 - 236.

15. Dong, M., Yang, D., Kuang, Y., He, D., Erdal, S. and Kenski, D., 2009, PM2.5 Concentration Prediction Using Hidden Semi-Markov Model-Based Times Series Data Mining, Expert Systems with Applications, 36, pp. 9046-9055.


16. U.S. Environmental Protection Agency., 1992, Review of the National Ambient Air Quality Standards for Carbon Monoxide: Assessment of Scientific and Technical Information, OAQPS Staff Paper. Office of Air Quality Planning and Standards, Research Triangle Park, NC. EPA/452/R-92-004


17. Gokhale, S., Khare, M., 2004, A Review of Deterministic, Stochastic and Hybrid Vehicular Exhaust Emission Models, International Journal of Transport Management, 2, pp. 59-74.


18. میامئی، ا.، نظریه مقدماتی احتمال و فرآیندهای تصادفی، ترجمه ، مرکز نشر دانشگاهی، 1364،ص: 277-278.


19. ارشقی، ع.، تئوری و مسائل احتمالات، ترجمه، انتشارات نی، 1367، ص: 225-228.