مقایسه شاخص های تنوع زیستی گونه‌های درختی در جنگل دارابکلا

الموضوعات :

هادی بهمنی ¹ , ایرج عطایی ² , عقیل مرادمند جلالی ³

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد منابع طبیعی دانشگاه مازندران عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، مرودشت، ایران.
2 - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد منابع طبیعی دانشگاه مازندران
3 - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد منابع طبیعی دانشگاه مازندران،‌ مربی دانشگاه پیام نور گیلان

تاريخ الإرسال : 04 الثلاثاء , شعبان, 1429 تاريخ التأكيد : 17 الإثنين , ذو الحجة, 1429 تاريخ الإصدار : 20 الخميس , ربيع الثاني, 1435

الکلمات المفتاحية: تنوع زیستی, شاخص تنوع, شاخص غنا, شاخص یکنواختی, جنگل دارابکلا,

ملخص المقالة :

یکی از مهم ترین مباحث در مدیریت جنگل، حفظ و توسعه تنوع زیستی می باشد. اندازه گیری تنوع زیستی از کارهای بسیار سخت، وقت گیر و پرهزینه است و در این زمینه دستورالعمل مدون و قالب بندی شده ای برای اندازه گیری تنوع زیستی وجود ندارد. این مطالعه به منظور حفاظت از تنوع زیستی در بخشی ازجنگل دارابکلا به مساحت 280 هکتار با اندازه گیری تنوع گیاهان چوبی در دو جهت جغرافیایی شمالی و جنوبی صورت گرفته است. تعداد 18 قطعه نمونه با روش نمونه برداری تصادفی و با سطح نمونه 1000 متر مربع به صورت دایره ای پیاده شد و مقادیر تنوع گونه ای با استفاده از شاخص های سیمپسون، شانون وینر و غنای گونه ای با استفاده از شاخص های مارگالف، منهنیک و یکنواختی به وسیله شاخص های پیت و هیل برای هر یک از پلات ها محاسبه شد. بالاترین مقادیر تنوع گونه ای، غنای گونه ای و یکنواختی در جهت های شمالی و جنوبی به ترتیب مربوط به شاخص های شانون وینر، شاخص مارگالف و شاخص هیل می باشد. نتایج نشان داد که شاخص های تنوع گونه ای در جهت شمالی بیشتر از جهت جنوبی به دست آمده ولی در مورد شاخص غنای گونه ای این دو جهت تقریباً برابر بوده است و در مورد شاخص یکنواختی شاخص پیت در جهت شمالی و شاخص هیل در جهت جنوبی بیشتر شده است. همچنین نتایج نشان داد که شاخص های تنوع گونه ای و یکنواختی با یکدیگر همبستگی معنی داری دارند ولی بین شاخص های غنای گونه ای و یکنواختی اکثراً همبستگی وجود نداشت، در نتیجه تأثیر شاخص های یکنواختی در مقایسه با غنا در افزایش تنوع زیستی بیشتر است.

المصادر:

1. Risser, P.G., 1995. Biodiversity and Ecosystem Function. Conservation Biology, 9: 742-746.


2. Tilman, D., & J.A. Downing, 1994. Biodiversity and stability in grasslands. Nature 367: 363-365.


3. Jeffrey.A.Mcneely.2006.Lessnos from the past: Forest and Biodiversity. Scientific American 225(3):116-132.


4. پیله ور، ب. 1378. تعیین سطح ذخیره­گاه لازم برای حفاظت از تنوع زیستی با ارائه الگوی مناسب در جنگل واز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.78 ص.


5. رحیمی، و .1385. بررسی تنوع زیستی در جنگل­های بکر و دست خورده بلوط منطقه آرمرده بانه. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی صومعه سرا، دانشگاه گیلان. 88 ص.


6. Carlsson, M. 1999. Method for integrating planning of timber production and biodiversity: case study. Journal of Forest Research, 29:1183-1191.


7. اسدالهی،ف،1386. مطالعه جوامع گیاهی جنگل­های شمال غربی هیرکانین منطقه طوالش (اسالم). مجموعه مقالات همایش چالوس. 17-8 ص.


8. رستمی شاهراجی، ت. 1382. ارزیابی کمی و کیفی جنگل­کاری­های انجام شده توسط تعاونی­های جنگلداری در استان گیلان. تحقیقات کاربردی استان گیلان، شماره 14، سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان گیلان.


9. Ajbilou, R., Maranon, T.and Arroyyo, J.2006. Ecological and biogeographically analyses of Mediterranean forests of northern Morocco. Acta Ecological, 29:104-113.


10. Corney, M.G., Smart, S.M., Kibby, K.J., Buche, R.G.H. and Marrs, R.H. 2006. Relationships between the species composition of forest field- layer vegetation and environmental drivers assessed using a national scale survey. Journal of Ecology, 94:388-401.


11. قلیچ نیا ، ح. 1375 . مقایسه پوشش گیاهی مناطق مرجع،کلید و بحرانی پارک ملی گلستان ومراتع همجوار . مجله پژوهش و سازندگی،شماره 30، 75-72ص.


12. میمندی نژاد، ج. 1357 . شالوده بوم شناسی ترجمه انتشارات دانشگاه تهران، 654 ص.


13. Amanda, L. Binkley, D. and Carol, A.E .2005. Plant diversity in riparian forests in northwest Colordo: Effects of time and river regulation. Forest ecology and management, 20:110-121.


14. Burton, V., Barnes, D.E., Shirley, K.R.Stephen, H. and Spurr, H. 1998. Forest Ecology. John Willey & Sons, 609-610pp.

 

15. Wilson, E.O. 1998. The current state of ecological diversity. In: Biodiversity, National Academy press, 210-231 pp.


16. پوربابایی،ح. 1378 . بررسی تنوع گونه­های چوبی در رویشگاه­های گردو در جنگل­های استان گیلان .مجله منابع طبیعی ایران، 44:52


17. پور بابایی ، ح، و داوود، خ، 1384، تنوع گونه­ای گیاهان چوبی در جنگل­های سری یک کلاردشت ، مازندران ، مجله زیست شناسی ایران ، جلد 18، شماره 4، صفحه 307-321.


18. آهنی ، ح، 1382، پراکنش کرکف و تنوع زیستی گونه­های همراه آن در جنگل­های شفارود، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان.86ص.


19. پوررحمتی، قادر،1384. بررسی تأثیر جنگل­کاری روی تنوع زیستی پوشش گیاهی در غرب گیلان، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان.92ص.


20. Neumann.T M., Starlinger, F., 2001. The Significance of indices for stand Structure and diversity in forests. Forest Ecology and Management 145:91-106.


21. بصیری، ر. و کرمی،پ. 1385. ارزیابی تنوع گونه ای با استفاده از شاخص های تنوع در جنگل­های چناره مریوان. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد 13، شماره 5، 163-172ص.


22. قاسمی آقباش، ف,فتایی ا. 1385. بررسی نقش مدیریت در تنوع زیستی گونه­های چوبی در منطقه ­جنگلی فندقلوی اردبیل. مجله منابع طبیعی ایران . 11-18ص.


23. قمی اویلی، ع. حسینی، س. جلالی، س و متاجی، ا. 1386. بررسی تنوع زیستی گونه­های چوبی و زادآوری در دو جامعه گیاهی مدیریت شده در منطقه خیرودکنار نوشهر. مجله منابع طبیعی ایران .جلد 33، شماره43، 106-101ص.


24. Waite, S. 2000. Statistical ecology in practice: A guide to analyzing environmental and ecological field data. 414pp.


25. کوچ، ی. 1385. مقایسه شاخص های تنوع گونه­های گیاهی در ارتباط با جهت­های جغرافیائی جنگل­های پائین بند خانیکان چالوس. همایش منابع طبیعی و توسعه پایدار نور. 633-619 ص.