شناسایی پیشران¬های نهایی و راهبردی توانمندسازی صنعت گردشگری با رویکرد مدیریت توسعه پایدار در استان مازندران
الموضوعات :مجتبی اسدی کپورچال 1 , محمدرضا باقرزاده 2 , اسدالله مهرآرا 3
1 - دانش آموخته دکتری مدیریت دولتی گرایش تطبیقی و توسعه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائم‌شهر، قائم‌شهر، ایران.
2 - دانشیار، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائم‌شهر، قائم‌شهر، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائم‌شهر، قائم‌شهر، ایران.
الکلمات المفتاحية: توانمندسازی, توسعه پایدار, رقابت‌پذیری, صنعت گردشگری,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: امروزه گردشگری فراتر از یک صنعت به مثابه یک پدیده پویای جهانی و اجتماعی بوده و کشورهای پیشرفته، گردشگری را بهترین راه اعتلای فرهنگ، ایجاد تفاهم بین المللی و دستیابی به درآمدهای سرشار اقتصادی می دانند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی پیشرانهای نهایی و راهبردی توانمندسازی صنعت گردشگری با مدیریت توسعه پایدار در استان مازندران انجام گرفته است.
روش بررسی: جامعۀ آماري در بخش شناسایی پیشرانهای نهایی، اساتید رشته مدیریت دولتی، گردشگری و مدیریت شهری در مراکز آموزش عالی و مدیران عالی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور و در بخش شناسایی پیشرانهای راهبردی، اعضاء هیأت علمی و مدیران عالی و میانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در استان مازندران بودند. روش نمونهگیری، روش هدفمند برای تکنیکهای دلفی و تحلیل ساختاری بوده که در مرحله دلفی 20 نفر و در مرحله تحلیل ساختاری 25 نفر انتخاب شدند. دادهها در بخش شناسایی پیشرانهای نهایی از طریق اجراي تکنیک دلفی با چک لیست نظرسنجی نیمهساختاریافته (راند اول) و ساختاریافته (راندهای دوم، سوم و چهارم) با استفاده از نرمافزار SPSS و در بخش شناسایی پیشرانهای راهبردی از طریق اجراي پرسشنامه تاثیرات متقابل با استفاده از نرمافزار DEMATEL Solver بر روي نمونۀ آماري استخراج و تحلیل شد. برای تعیین روایی در مرحله پیشرانهای نهایی و راهبردی، محتوای چک لیست نظرسنجی و پرسشنامه تاثیرات متقابل از نظر قابل فهم بودن، رسابودن و گویا بودن مورد تائید پنج تن از خبرگان دانشگاهی و سازمانی قرار گرفته و برای تعیین پایایی چک لیست، با روش آزمون مجدد، ضریب همبستگی به مقدار 85/0 محاسبه شده و در پرسشنامه تاثیرات متقابل، پایایی با روش آزمون مجدد، به میزان 83/0، تائید شد.
یافته‌ها: نتایج بخش دلفی حاکی از آن بوده که توانمندسازی صنعت گردشگری با مدیریت توسعه پایدار، دارای پنج بعد به‌شرح منابع انسانی، تعامل و مشارکت جوامع محلی، رقابت‌پذیری، بهسازی اجتماعی و ارزش های فرهنگی در قالب 27 پیشران نهایی بودهاست. طبق یافتههای بخش تحلیل ساختاری، «تعهد سازمانی» به عنوان پیشران راهبردی بعد «منابع انسانی»، «ترویج فرهنگ گردشگرپذیری» به عنوان پیشران راهبردی بعد «تعامل و مشارکت جوامع محلی»، «کیفیت و کمیّت اقامتگاه‌ها» به عنوان پیشران راهبردی بعد «رقابت‌پذیری»، «سرمایه اجتماعی» به عنوان پیشران راهبردی بعد «بهسازی اجتماعی» و «آداب و رسوم منطقه» به عنوان پیشران راهبردی بعد «ارزشهای فرهنگی»، تعیین گردید.
بحث و نتیجه‌گیری: توانمندسازی صنعت گردشگری با رویکرد توسعه پایدار، معضلات اجتماعی – فرهنگی و زیست محیطی را در کنار مشکلات اقتصادی موجود در این صنعت به میزان زیادی کاهش خواهد داد.
1. Pamučar, D., Ćirović, G. and Sekulović, D. (2015). Development of an integrated transport system in distribution centres: A FA'WOT analysis. Technical Gazette, 22(3), 649-658.
2. Marques, J. and Santos, N. (2016). Developing business tourism beyond major urban centres: the perspectives of local stakeholders. Tourism and Hospitality Management, 22(1), 1-15.
3. Zaroki, Sh., Ezoji, H. and Sadati Amiri, S.R. (2018). Analysis of the Role of Tourism - Economic Welfare Using Panel Data. Tourism Planning and Development, 7(26), 96-121. (In Persian)
4. Hekmatniya, H. and Bagheri Kashkouli, A. (2020). Evaluation and analysis of the effects of tourism on sustainability of economy, municipalities’ citizens’ income (case study: Babak city). Journal of Research and Urban Planning, 11(43), 101-114. (In Persian)
5. Saraii, M.H., Rezaei, M.R. and Safarpour, M. (2019). Investigation and Analysis of Hotels Spatial Distribution to Medical Tourism Attractions Case Study: Shiraz. Tourism, Planning and Development, 7(27), 8-25. (In Persian)
6. Shadalouee, F. (2021). Investigating the impact of tourism in the process of sustainable urban development with an emphasis on the role of culture. Tourism Research and Sustainable Development Journal, 4(1), 75-82. (In Persian)
7. Ghaderi, E. and Erabi, S.S. (2019). The effects of tourism on the sustainability of middle of the road cities (case study: Zirab city). Journal of New Attitudes in Human Geography, 11(4), 239-260. (In Persian)
8. Shafiee Sabet, N. and Haratifard, S. (2019). Empowerment of Local Stakeholders for Participation in Sustainable Tourism Development with Mediating Role of Perceived Tourism Effects. Tourism Planning and Development, 8(29), 71-90. (In Persian)
9. Muigua K. (2015). Empowering the Kenyan People through Alternative Dispute Resolution Mechanisms. In CIArb Africa Region Centenary Conference.
10. Moeinfar, M.S. and Mahdavi, A. (2014). Investigating the impact of tourism on sustainable urban development (case study: Sistan). International Scientific-Strategic Conference on Tourism Development for Islamic Republic of Iran Challenges & Prospects. (In Persian).
11. Dorosti, A., Adibi Sadeh, M. and Adhami, A.R. (2018). Socio-Cultural Analysis of the Role of Social Capital on Sustainable Urban Development in Isfahan Province. Social Development, 12(4), 167-186. (In Persian)
12. Zangouei, F., Kharazi Mohammadvandi Azar, Z. and Salehi Sadaghiyani, J. (2022). Smartization of Iran's Tourism Industry: An emphasis on Social and Cultural Empowerment. Quarterly Journal of Social Studies in Tourism, 10(19), 335-368. (In Persian)
13. Movahed, A., Javdan, M. and Ghanipour, M. (2020). Analysis of Stakeholders’ Perceptions of Tourism Impacts Sustainability in Lahijan. Journal of Urban Tourism, 7(1), 1-15.
14. Tahri, A. and Tabatabaei, S.M. (2020). The role of tourism in sustainable development, opportunities and challenges and the impact on the national security of the Islamic Republic of Iran. Journal of Amad and defense technology, 3(1), 83-102. (In Persian)
15. Abouelmagd, D. (2023). Sustainable urbanism and cultural tourism, the case of the Sphinx Avenue, Luxor. Alexandria Engineering Journal. 71, 239-261.
16. Hailiang, Z., Chau, K.Y. and Waqas, M. (2023). Does green finance and renewable energy promote tourism for sustainable development: Empirical evidence from China. Renewable Energy. 207, 660-671.
17. Iqbal, A., Ramachandran, S., Siow, M.L., Subramaniam, T. and Afandi, S.H.M. (2022). Meaningful community participation for effective development of sustainable tourism: Bibliometric analysis towards a quintuple helix model. Journal of Outdoor Recreation and Tourism. 39. 100523.
18. Erol, I., Neuhofer, I.O., Dogru, T., Oztel, A., Searcy, C. and Yorulmaz, A.C. (2022). Improving sustainability in the tourism industry through blockchain technology: Challenges and opportunities. Tourism Management. 93. 104628.
19. Scheyvens, R., Carr, A., Movono, A., Hughes, E., Higgins-Desbiolles, F. and Mika, J.P. (2021). Indigenous tourism and the sustainable development goals. Annals of Tourism Research 90, 103260.
20. Elshaer, I., Moustafa, M., Sobaih, A.E., Aliedan, M. and Azazz, A.M.S. (2021). The impact of women’s empowerment on sustainable tourism development: Mediating role of tourism involvement. Tourism Management Perspectives 38, 100815.
21. Abou-Shouk, M.A., Mannaa, M.T. and Elbaz, A.M. (2021). Women’s empowerment and tourism development: A cross-country study. Tourism Management Perspectives 37, 100782.
22. Fallahi, A., Modarresi, M. and Zarei, A. (2022). Identifying and Prioritizing Cultural Barriers to Community-Based Tourism in Iran. Geography and Environmental Planning, 33(2), 85-102. (In Persian)
23. Kiani salmai, S. and Abbasian, S. (2020). The Consequences of Tourism Development on Empowerment of Communities in Rural Areas (Case study: villages of central district of Natanz). Journal of Geography and Planning, 24(71), 339-367. (In Persian)
24. Shokouhi, M. and Yazdanpanah, M. (2019). Effect of Empowerment on Residents Support for Tourism the Case of Kamardough Tourism Region. The Journal of Spatial Planning, 23 (1), 151-168. (In Persian)
25. Mahdavinia, N. (2017). Development factors of health tourism in line with sustainable development. National Conference on Knowledge -based Architecture and Urbanism. Tehran, Iran. (In Persian)
26. Rahnamayee, M.T., Aliakbari, E. and Safaralizadeh, E. (2017). Evaluate of factors affecting empowerment of tourism development (Case Study: West Azarbaijan province). Journal of Geography and Planning, 21(59), 153-174. (In Persian)
27. Shamsoddini, A., Derakhshan, E. and Karimi, B. (2017). The effect of empowerment of human resources in tourism development Case Study: Kohgiluyeh & Boyer-Ahmad province. Journal of Regional Planning, 6(24), 89-100. (In Persian)
28. Salehpour, Sh., Esmaeilzadeh, H. and Karimi, Kh. (2016). The reciprocal effects of sustainable tourism development on local community development: A Case study of Naghadeh. Geographical Journal of Tourism Space, 6(21), 41-61. (In Persian)
29. Boluk, K.A. and Rasoolimanesh, S.M. (2022). Introduction to the special issue on “Deepening our understandings of the roles and responsibilities of the tourism industry towards the United Nations Sustainable Development Goals (SDGs)”. Tourism Management Perspectives. 41. 100944.
30. KC, B., Dhungana, A. and Dangi, T.B. (2021). Tourism and the sustainable development goals: Stakeholders’ perspectives from Nepal. Tourism Management Perspectives 38, 100822.
31. Qiu, P., Zhou, Z. and Kim, D- J. (2021). A New Path of Sustainable Development in Traditional Agricultural Areas from the Perspective of Open Innovation—A Coupling and Coordination Study on the Agricultural Industry and the Tourism Industry. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 7(1). 1-15.
