تاثیر فعالیت های صنعتی بر کیفیت زندگی ساکنان نواحی کارکردی مسکونی هم‌جوار (مطالعه موردی: منطقه 16 شهر تهران)
الموضوعات :فاطمه سادات حسینی نژاد 1 , مظفر صرافی 2
1 - دانش آموخته دکترای برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
2 - استاد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: فعالیت صنعتی, نواحی کارکردی مسکونی, کیفیت زندگی, ارزیابی اثرات.,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: نواحی مسکونی هم‌جوار با فعالیت های صنعتی در شهرها، همواره تحت تاثیر ویژگی های محیطی این فعالیت ها بوده و کیفیت زندگی ساکنان نیز متاثر از این صنایع است. در این مقاله دو فعالیت صنعتی نسبتا آلاینده(کارخانه روغن نباتی قو و نیروگاه بعثت) در منطقه 16 شهر تهران به عنوان مورد پژوهش انتخاب شده و چگونگی تاثیر آن‌ها بر کیفیت زندگی ساکنان هم‌جوار با این فعالیت ها از ابعاد عینی و ذهنی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش شناسایی چگونگی تاثیر این فعالیت های صنعتی بر کیفیت زندگی ساکنان هم‌جوار است. روش بررسی: در این پژوهش از فن ارزیابی اثر و چهار منبع اطلاعاتی شامل اسناد رسمی موجود، برداشت میدانی، مصاحبه و پرسش‌نامه(به تعداد 385 عدد) با روش نمونه‌گیری تصادفی سیستماتیک استفاده شده و در تحلیل داده ها، روش های آمار توصیفی به کار رفته است. یافته‌ها: فعالیت های منتخب دارای اثرات مثبت و منفی بر "قلمروهای کیفیت زندگی" افراد، در ابعاد عینی و ذهنی و در زمینه های مختلف(مانند محیط زیستی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و ترافیکی) بوده اند؛ مطالعه کیفیت زندگی کلی ساکنان نشان داد که با وجود اثرات منفی این صنایع، 38 درصد از ساکنان، از کیفیت زندگی کلی خود راضی بوده اند. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه کیفیت زندگی کلی فرد، درنتیجه ترکیب رضایتمندی از قلمروهای مختلف با اولویت بندی ذهنی وی مشخص می شود، میزان رضایتمندی ساکنان از کیفیت زندگی کلی خود، نشان دهنده این موضوع است که از دید ساکنان، تاثیر مثبت فعالیت های صنعتی در زمینه های اقتصادی و اجتماعی، به علاوه رضایتمندی نسبی از سایر قلمروهای کیفیت زندگی، تا حدودی توانسته اثرات منفی این فعالیت ها را در زمینه های محیط زیستی، ترافیکی و کالبدی در قلمروهای مربوطه پوشش داده و میزان نارضایتی ساکنان را از زندگی در هم‌جواری این فعالیت ها کاهش دهد.
1. Ardeshiri A. Evaluating urban services using economic valuation techniques: Towards better urban environmental quality and promotion of sustainable development (Doctoral dissertation, Newcastle University).2014.
2. Byrne, J., Environmental justice and Ecological justice. In B.D. Solomon (ed), Encyclopedia of Geography. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.2010.
3. Diener E, Suh E. Measuring quality of life: Economic, social, and subjective indicators. Social indicators research. 1997 Jan; 40:189-216.
4. Ko MC, Choi SO. The effects of community quality of life on local policy decisions. Applied Research in Quality of Life. 2015 Dec; 10:667-87.
5. Das D. Urban quality of life: A case study of Guwahati. Social indicators research. 2008 Sep; 88:297-310.
6. Pukeliene V, Starkauskiene V. Quality of life: Factors determining its measurement complexity. Engineering Economics. 2011 Apr 28;22(2):147-56.
7. Velibeyoğlu H. Assessing subjective quality of urban life at neighborhood scale. Izmir Institute of Technology (Turkey); 2014.
8. Marans RW, Stimson RJ, editors. Investigating quality of urban life: Theory, methods, and empirical research. Springer Science & Business Media; 2011 Aug 31.
9. Baumann F. The next frontier—human development and the anthropocene: UNDP human development report 2020. Environment: Science and Policy for Sustainable Development. 2021 Mar 24;63(3):34-40.
10. Floková L, Hübelová D, Kozumpliková A, Caha J, Janošíková L. Multi-perspective quality of life index for urban development analysis, example of the city of Brno, Czech Republic. Cities. 2023 Jun 1; 137:104338.
11. Kim H, Roh S. Relationship between residential district and health-related quality of life in Chungnam industrial complex area. Environmental Health and Toxicology. 2016;31.
12. Kouass DP, Soumahoro SI, Yeo S, Kouame AD, Sokodogo AM, Serigbalet AG, Yeo NB, Moumouni A, Yao GH, Ebouat ME, Tiembre II. Environmental realities and health consequences for people living in the vicinity of an industrial plant: The case of the town of Bouake in 2019. International Research Journal of Public and Environmental Health. 2023 Dec;11(1):8.
13. Mata C, Lappharat S, Chusiri Y, Khumjorhor M, Taneepanichskul N. Effect of residential proximity to the lignite-fired power plant on depression, sleep quality, and morning salivary cortisol in the elderly. Science of The Total Environment. 2022 Mar 10; 811:151346.
14. Meng Q, Hu D, Zhang Y, Chen X, Zhang L, Wang Z. Do industrial parks generate intra-heat island effects in cities? New evidence, quantitative methods, and contributing factors from a spatiotemporal analysis of top steel plants in China. Environmental Pollution. 2022 Jan 1; 292:118383.
15. Szemik S, Gajda M, Kowalska M. The review of prospective studies on mental health and the quality of life of physicians and medical students. Medycyna Pracy. 2020 Jul 24;71(4):483-91.
16. De Vor F, De Groot HL. The impact of industrial sites on residential property values: A hedonic pricing analysis from the Netherlands. Regional Studies. 2011 May 1;45(5):609-23.
17. Talebian, SA, Fazeli M, Daghagheleh A. The social effect of industrial development in the Assaluyeh District.2008. (In Persian)
18. 18.Cranmer Z, Steinfield L, Miranda J, Stohler T. Energy distributive injustices: Assessing the demographics of communities surrounding renewable and fossil fuel power plants in the United States. Energy Research & Social Science. 2023 Jun 1; 100:103050.
19. Parsons G, Heintzelman MD. The Effect of Wind Power Projects on Property Values: A Decade (2011–2021) of Hedonic Price Analysis. International Review of Environmental and Resource Economics. 2022 Jun 12;16(1):93-170.
20. Palacios J, Eichholtz P, Kok N, Aydin E. The impact of housing conditions on health outcomes. Real Estate Economics. 2021 Dec;49(4):1172-200.
21. Gündoğdu S, Fidan F. The Effect of Industrial Landscape on the Urban Identity in Zonguldak. Planlama. 2022 Sep 1;32(3).
22. Alba Dorado MI, Cano Sanchiz JM. Improvements and methodological innovations in the application of the Historic Landscape Characterisation methodology to industrial heritage landscapes. City, Territory and Architecture. 2024 Jan 2;11(1):1.
23. Wu Y, Liu Y. Transforming Industrial Waterfronts into Inclusive Landscapes: A Project Method and Investigation of Landscape as a Medium for Sustainable Revitalization. Sustainability. 2023 Mar 13;15(6):5060.
24. Guerrero SE, Pulikanti S, Wieghart B, Bryan JG, Strow T. Modeling Truck Parking Demand at Commercial and Industrial Establishments. Transportation Research Record. 2023 Jan;2677(1):1157-68.
25. Amidi, A. Sampling theory and its application (1). University Publishing Center.2009. (In Persian)
26. Naghshe Moheet engineering Consultation.Detailed plan of district 16 of Tehran city, Housing and urban planning organization of Tehran province. 2004. (In Persian)
27. Qu Vegetable Oil Factory managers’ interview. 2015.
28. Besat Power Plant managers’ interview. 2015.
29. Department of Environment of Tehran County. Environmental file of Qu Vegetable Oil factory. 2015. (In Persian)
30. Company of Urban Industries and Jobs Organization. Environmental file of Qu Vegetable Oil factory. 2015.(In Persian)
31. Department of Environment of Tehran County. Environmental file of Besat Power plant. 2015. (In Persian)
32. Company of Urban Industries and Jobs Organization. Environmental file of Besat Power plant. 2015.( In Persian)
33. Tehran Air Quality Control Company. 2016. (In Persian)
34. www.epa.gov
35. Questionnaires of Residents in residential functional areas adjacent to the selected industrial activities (Qu vegetable oil factory and Besat power plant). 2015.
36. Tehran Municipality Database. 2006. (In Persian)
37. Center for Statistics of Iran . Population and Housing Census, Total Results of Tehran City.2006. (In Persian)
38. Field studies.2015.
