شناسایی و ارزیابی شاخص های سنجش کیفیت گزارشگری زیست‌محیطی
الموضوعات :
راحله نظریان
1
,
اکرم تفتیان
2
,
فروغ حیرانی
3
1 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
2 - دانشیار، گروه حسابداری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. * (مسئول مکاتبات)
3 - استادیار، گروه حسابداری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
الکلمات المفتاحية: افشاء اطلاعات سخت, افشاء اطلاعات نرم, تحلیل مضمون, معادلات ساختاری,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: با توجه به روند افزایشی آسیب‌های زیست‌محیطی توسط شرکت‌ها، افشاء اطلاعات مربوط به عملکرد زیست‌محیطی آن‌ها به دلیل نقش غیرقابل‌انکار این نوع اطلاعات در دستیابی به توسعه پایدار امری مهم به شمار می‌آید. بنابراین گزارشگری زیست‌محیطی به یکی از موضوعات اساسی در فرآیند توسعه پایدار برای تضمین حفاظت از محیط‌زیست تبدیل‌شده است و هدف پژوهش حاضر شناسایی و ارزیابی شاخص های سنجش کیفیت گزارشگری زیست‌محیطی برای پاسخگویی به نیازهای ذینفعان در راستای اهداف توسعه پایدار است.
روش بررسی: این پژوهش بر اساس ماهیت و روش از نوع توصیفی- همبستگی و ازنظر هدف، پژوهشی کاربردی است. پژوهش حاضر با رویکرد آمیخته در دو بخش کمی و کیفی انجام گردیده، که گردآوری داده‌های کیفی از طریق انجام مصاحبه‌‌های نیمه ساختاریافته با صاحب‌نظران و کارشناسان دانشگاهی و اجرایی باسابقه در حوزه‌های زیست‌محیطی و گزارشگری و بررسی ادبیات حوزه پژوهش صورت گرفته است. جهت گردآوری داده‌های کمی، پرسشنامه محقق ساخته در اختیار اعضاء هیأت علمی، تحلیل‌گران بازار سرمایه، مدیران مالی و حسابرسان قرارگرفت.
یافته‌ها: یافته‌های حاصل از بخش کیفی به روش تحلیل مضمون آتراید-استرلینگ شامل 2 مضمون فراگیر، 7 مضمون سازمان‌دهنده و 39 مضمون پایه است. مضامین فراگیر شامل افشاء اطلاعات سخت و افشاء اطلاعات نرم زیست‌محیطی است. در بخش کمی الگوریتم تحلیل داده‌ها به روش حداقل مربعات جزئی (پی‌ال‌اس) که شامل بررسی مدل‌های اندازه‌گیری و برازش مدل ساختاری است؛ جهت ارزیابی 7 مؤلفه، «چشم‌انداز آتی و برنامه‌های استراتژیکی، تاریخچه و مشخصات، ابتکارات، افشاء ساختار حاکمیت و سیستم‌های مدیریت، اعتبار، شاخص‌های مالی، فاکتورهای عملکرد»، به‌عنوان ابزار سنجش گزارشگری زیست‌محیطی در ایران مورداستفاده قرار گرفت.
بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی و برازش الگوریتم داده‌ها می‌توان به مقبولیت و مطلوبیت ساختار مکنون در سطح مضامین پی برد. بر همین اساس می‌توان بیان کرد که شاخص های سنجش کیفیت گزارشگری زیست‌محیطی از روایی و اعتبار سازه مناسبی برخوردار است، بنابراین جهت ارزیابی کیفیت گزارشگری زیست‌محیطی از نظر قابلیت اتکاء آن قابل‌استفاده می‌باشند.
1. Nurunnabi, M. 2016. Who cares about climate change reporting in developing countries? The market response to, and corporate accountability for, climate change. Environment, Development and Sustainability, 18(1), 157-186. doi: 10.1007/s10668-015-9632-3
2. Amani Babadi, S., A. Salehi, M. Khodamoradi, and A. Jorjorzadeh. 2021. The Effectiveness of Selecting the Most Effective Carbon Disclosure Strategy in the Presence of Stakeholder Anomic. Journal of Environmental Science and Technology, 23(12): 153-168. (In Persian)
3. Benlemlih, M., and Cai, L. 2020. Corporate environmental performance and financing decisions. Business ethic, the environment and resposibility, 29(2), 248-265.
4. Nazarian, R., Taftiyan, A., & Heyrani, F. (2021). Examination of environmental reporting motives: meta - synthesis application. Value & Behavioral Accounting, 6(11), 341-382. (In Persian)
5. Javadipour, A. 2018. A review of social and biological accounting research. Scientific Journal of Acoounting and Social Interest, 8(2), 121-137. (In Persian)
6. Garriga, E., and D. Melé. 2004. Corporate social responsibility theories: Mapping the territory. Journal of business ethics 53(1-2): 51-71.
7. Abbasi Astamal, M., Zeinali, M., Baradaran Hassanzadeh, R., & Badavar Nahandi, Y. 2021. Fuzzy Gap Analysis of Sustainable Development Accounting Disclosure Factors with Mixed Approach in Iran. Biannual Journal of Scientific Governmental Accounting, 8(1), 29-52. (In Persian)
8. Wachira, M., and D. Mathuva. 2022. Corporate Environmental Reporting in Sub-Saharan Africa: A Literature Review and Suggestions for Further Research. Advances in Environmental Accounting & Management, 10: 159-182.
9. Haller, A., and C. van Staden. 2014. The value added statement–an appropriate instrument for integrated reporting. Accounting, Auditing and Accountability Journal, 27(7): 1190-1216.
10. Liberti, J., and M. Petersen. 2019. Information: Hard and Soft. Review of Corporate Finance Studies, 8(1): 1-41
11. Vinh Khuong, N., T. Thuy Khanh, P. Anh Thu, and B. Ngoc Linh1. 2020. Corporate Environmental Disclosure Practices in Vietnam. Research in World Economy, 11(1): 143-152.
12. Papa, M., M. Carrassi, A. Muserra, and M. Wieczorek-kosmala. 2022. The impact of the EU nonfinancial information directive on environmental disclosure: evidence from Italian environmentally sensitive industries. Mediatory Accountancy Research, 30(7): 87-120.
13. Diyanati Deilami, Z. 2018. Quantitative and qualitative research methods in accounting. Tehran: Adalat Novin Publication. (In Persian)
14. Davari, A. and A. Reza Zadeh. 2014. Structural equation modeling. Jahad Daneshgahi Publication, Third edition.
15. Miles, M., Huberman, A., & Saldana, J. 2020. Qualitative data analysis: A method sourcebook. Fourth edition.
16. Attride-Stirling, J. 2001. Thematic networks: An analytic tool for qualitative research. Qualitative research, 1(3), 385-405.
17. Nazarian, R., Taftiyan, A., & Heyrani, F. (2023). The Application of Atride Stirling's Theme Analysis in the Analysis of Environmental Reporting Indicators. Value & Behavioral Accounting, 7(14), 405-432. (In Persian)
18. Abedi Jafari, H., Taslimi, M., Faghihi, A., & Sheikh zadeh, M. (2011). Content Analysis and Theme Network: A simple and efficient way to explain patterns in qualitative data. Strategic Management Thought, 5(2), 151-198. (In Persian)
