افزایش کارایی مدلسازی کیفیت آب با تفکیک سال به ماه های گرم و سرد (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سد قشلاق سنندج)

الموضوعات :

سید پدرام نی نیوا ¹ ( دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران *(مسوول مکاتبات). )
کامران چپی ² ( استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان )

تاريخ الإرسال : 09 السبت , ربيع الثاني, 1438 تاريخ التأكيد : 14 الأربعاء , شعبان, 1438 تاريخ الإصدار : 24 الأربعاء , صفر, 1441

الکلمات المفتاحية: دبی, مدل‌سازی, پارامترهای کیفی آب, سد قشلاق سنندج, متغیرهای آب,

ملخص المقالة :

چکیده زمینه و هدف: امروزه آب به عنوان یکی از عوامل بهبود و رشد اقتصادی جوامع به شمار می آید تحقیق حاضر به منظور مدل سازی تعدادی از متغیرهای کیفی آب با دبی در دو زیرحوضه خلیفه ترخان و چهل گزی سد قشلاق سنندج، به تفکیک ماه های سرد و گرم سال و مقایسه آن با عدم تفکیک ماه های سرد و گرم سال در بازه زمانی 26 سال است. روش بررسی: در این پژوهش، پس از بررسی و صحت داده های دبی، هدایت الکتریکی، مواد محلول، کلر، کلسیم، سدیم، منیزیم، اسیدیته و نسبت جذب سدیم دو ایستگاه مورد مطالعه، سعی شد که روابط رگرسیونی مناسبی بین پارامتر دبی و پارامترهای کیفی آب ارایه شود. یافته ها: نتایج نشان داد که در زیرحوضه چهل گزی برای ماه های سرد، بین دبی با هدایت الکتریکی، املاح محلول، کلر و سدیم، رابطه خطی و هم چنین برای بیان ارتباط بین دبی با کلسیم رابطه نمایی مناسب تر بود. در ماه های گرم این زیر حوضه رابطه خطی ارتباط مناسب تری بین دبی با املاح محلول، هدایت الکتریکی، منیزیم، کلسیم، سدیم و نسبت جذب سدیم، ارایه نمود. هم چنین در زیر حوضه خلیفه ترخان درماه های سرد سال برای بیان ارتباط بین دبی با املاح محلول، هدایت الکتریکی، کلر، سدیم، رابطه خطی و برای بیان ارتباط بین دبی با کلسیم، رابطه نمایی مناسب تر بود. در این زیرحوضه برای ماه های گرم، ارتباط بین دبی با املاح محلول، هدایت الکتریکی، کلر، سدیم و نسبت جذب سدیم، رابطه خطی مناسب تر بود. مقایسه تفکیک ماه های سرد و گرم با شرایط عدم تفکیک نشان داد که در صورت عدم تفکیک ماه های سرد و گرم، برآورد کلر و منیزیم (در زیرحوضه چهل گزی) و برآورد کلسیم (در زیرحوضه خلیفه ترخان) امکان پذیر نمی باشد. بحث و نتیجه گیری: حال می توان با استفاده از این روابط و توجه به تغییرات فصلی کیفیت آب های سطحی، بدون انجام اقدامات آزمایشگاهی و تنها با داشتن مقدار دبی و در نظرگرفتن صرفه جویی اقتصادی به مدل سازی کیفیت آب، استخراج و بازیابی داده های کیفی آب اقدام نمود.

المصادر:

1. SolaimaniSardo, M ., Vali, A.A., Ghazavi, R., Saidi Goraghani, H.R. 2013. Trend Analysis of Chemical Water Quality Parameters; Case study Cham Anjir River, Journal of Irrigation and Water Engineering, 3(12), 95-106 (In Persian).


2. Shekohifar, M., Izadpanah, Z. 2013. Relationship between TDS, EC, HCO3 and CL with Karun River discharge in cold and hot seasons using regression analysis, First National Conference on Water and Agricultural Resources Challenges, Irrigation and Drainage Association of Iran Islamic Azad University Khorasgan Branch (In Persian).


3. Mosaedi, A., Zanganeh, M.E., Karimi, I. 2010. Investigating the Relationship between Chemical Parameters in Water and Flow Rate by Regression Analysis, 6th National Conference on Watershed Management Science and Engineering and 4th National Conference on Erosion and Sedimentology, Tarbiat Modares University, Mazandaran (In Persian).


4. Karami, O., Hoshmand, A.R. 2013. Validation and estimation of correlation between TDS and EC of Karun River water, In high water and low water seasons, 4th National Conference on Irrigation and Drainage Network Management, Shahid Chamran University of Ahwaz, Faculty of Water Science Engineering (In Persian).


5. Nainiva, S.P., Hamidi, SH., Yarahmad, S. 2014. Linear Regression Model of Electrical Conductivity (EC) and Total dissolved solids (TDS) for Water Quality Management in Two Hydrometric Stations of Qeshlagh Dam, Sanandaj, Third National Conference on Environmental Research in Iran, University of Kurdistan, Sanandaj (In Persian).


6. Nainiva, S.P., Chapi, K., Yarahmad, S., Hamidi, SH.  2014. Relationships of Chemical Parameters of Water with Water Discharge in the Gheshlagh Watershed, The First Electronic Conference on New Findings in the Environment and Agricultural Ecosystems, Institute of New Energy and Environment, University of Tehran, Tehran (In Persian).


7. Hojati, M., Bostani, F., Aboverdi, J. 2009. Correlation of discharge and electrical conductivity of rivers in Bakhtegan basin using two methods of Pearson and Kendall,  Journal of Water Engineering, 2, 83-94 (In Persian).


8. Ouyang, Y., P. Nkedi-Kizza, Q.T. Wu, D. Shinde, C.H. Huang. 2006.Assessment of seasonal variations in surface water quality. Water Research, 40(20), 3800-3810.


9. Meybeck, M. 2002. Riverine quality at the Anthropocene: propositions for global space and time analysis, illustrated by the Seine River. Aquat. Sci. 64: 376-393.


10. Kay, D., M. Wyer, J. Crowther, C. Stapleton, M. Bradford, A. McDonald, J. Greaves, C. Francis and J. Watkins. 2005. Predicting faecal indicator fluxes using digital land use data in the UKs sentinel Water Framework Directive catchment: the Ribble study. Water Res. 39: 3967-3981.


11. Dawe, P. 2006. A statistical evaluation of water quality trend in selected water bodies of Newfoundland and Labrador. J. Eviron. Eng. Sci. 5: 59-73.


12. Chang, H.J. 2008. Spatial analysis of water quality trend in the Han River basin, South Korea, 1993_2002. Water Resour. 42: 3285-3304.


13. Li, S., Gu,S., Tan,X., Zhang,Q. 2009. Water guality in the upper Han River. China: The impacts of land use/land cover in riparian buffer zones, Journal of Hazardous Materials, 195, pp 317-324.


14. Loukas, A. 2010. Surface water quantity and quality assessment in Pinios River, Thessaly, Greece. Desalination, 250(1), 266-273.‏


15. Sun, W., Xia, C., Xu, M., Guo, J., and Sun, G. 2016. Application of modified water quality indices as indicators to assess the spatial and temporal trends of water quality in the Dongjiang River. Ecological Indicators, 66, 306-312.‏


16. Gorji, M., Refahi, H. 1994. Investigating the causes of salinity of Ajji River and its optimal use of water, Seventh Seminar of the National Committee on Irrigation and Drainage (In Persian).


17. Karami Moghadam, A., Hji MashHadi, S. 2006. Investigating the role of Gorganrood River discharge changes in the process of influence of chemical foundations of its water quality (Case Study on Gorgan, Ghoraqoli and Gorgan Dam Stations), Seventh International Seminar on River Engineering (In Persian).


18. Ghovhi, J.H., Habibnezhad, M., Vahabzadeh. G., Khaledi Darvishan, A. 2012. Efficiency of Different Data Separation Methods to Increase the Accuracy of Sediment Rating Curve; Case Study A Part of the Sefidrood Watershed, Journal of Irrigation and Water Engineering, 2(7), 97-111 (In Persian).


19. Mohamadi, H., Kalantari, N., Pahlavanzadeh, S. 2014. Investigation of the Impact of Jarra Dam Construction on Yellow River Water Quality Using Statistical and Hydrochemical Methods, Second National Conference on Water Crisis, Shahrekord University, 116-122 (In Persian).


20. Grum M., R. H. Aalderink, L. Lijklema and H. Spliid. 1997. The underlying structure of systematic variations in the event mean concentrations of pollutants in urban runoff. Water Sci. Tech. 36(8-9): 135-140.


21. Vervier P., A. Pinheiro, A. Fabre, G. Pinay and E. Fustec. 1999. Spatial changes in the modalities of N and P inputs in a rural river network. Water Res. 331: 95-104.


22. Miller, J. D. D. Hirst. 1998. Trends in concentration of solutes in an upland catchment in Scotland. Science of the Total Environment 216: 77-88.


23. Naddafi, K., H. Honari, and M. Ahmadi. 2007. Water quality trend analysis for the Karoon River in Iran. Journal of Environ Monitor Assessment 134: 305-312.


24. Jacovides, C. P., 1997, Reply to comment on Statistical procedures for the evaluation of evapotranspiration models. Agricultural water management 3:95-97.