ارزیابی مطلوبیت مکانی کاربری کشاورزی با توجه به توان اکولوژیکی، اقتصادی و نیاز اجتماعی در حوزه آبخیز سمنان

الموضوعات :

مجتبی قندالی ¹ ( دانشجو دکترای امایش محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران )
کامران شایسته ² ( استادیار، گروه محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران*(مسوول مکاتبات) )
محمد سعدی مسگری ³ ( دانشیار دانشکده ژئودزی و ژئوماتیک دانشگاه خواجه نصیرالدین توسی، تهران-ایران )

تاريخ الإرسال : 04 الأربعاء , شعبان, 1437 تاريخ التأكيد : 26 الأربعاء , صفر, 1439 تاريخ الإصدار : 29 الأحد , شوال, 1441

الکلمات المفتاحية: نیاز اجتماعی, ترکیب خطی وزن دار شده, کشاورزی, تحلیل سلسله مراتبی,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: بهره برداری بهینه و اصولی از منابع طبیعی سرزمین و سامان دهی کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیک، نقش مهمی در مدیریت محیط و جلوگیری از تخریب محیط زیست در راستای توسعه پایدار دارد. لیکن در نظر نگرفتن نیاز اجتماعی علی رغم در نظر گرفتن توان اقتصادی و به خصوص توان اکولوژیک در برنامه ریزی سرزمین، منجر به عدم تطابق با واقعیت زمینی می باشد که این موضوع یکی از اصول اساسی هر برنامه ریزی سرزمین می باشد. روش بررسی: در این پژوهش با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار و تحلیل سلسله مراتبی و استانداردسازی معیارها با استفاده از مجموعه های فازی، علاوه بر تهیه نقشه توان اکولوژیک و اقتصادی برای کاربری کشاورزی، نیاز اجتماعی نیز برای تغییر زمین از زمین های بایر به کشاورزی مکان دار گردید و با تلفیق این نقشه ها با یکدیگر نقشه مطلوبیت تغییر کاربری اراضی بایر به کشاورزی در حوزه آبخیز سمنان به دست آمد که می توان از این نقشه در مدل سازی تغییرات کاربری زمین نیز استفاده نمود. یافته ها: در این پژوهش نرخ بی کاری و نرخ رشد جمعیت در ده سال آینده به عنوان مهم ترین عوامل اجتماعی تغییر کاربری کشاورزی، دسترسی به جاده و برق به عنوان مهم ترین عوامل اقتصادی و آب و خاک به عنوان مهم ترین منابع اکولوژیکی کاربری کشاورزی تعیین گردید. بحث و نتیجه گیری: در نظر گرفتن نیاز اجتماعی و توان اقتصادی در کنار توان اکولوژیک، تطابق بیش تری با واقعیت زمینی دارد و می تواند در تخصیص بهینه کاربری اراضی کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد.

المصادر:

1. Heydari, M., 2012. Design and implementation of the system for land use allocation at the regional level. M.Sc Thesis. Khaje Nasir University. GIS group. 140 p. [in Persian].


2. Ayoubi, Sh., Jalalian, A., 2006. Land evaluation (agriculture and natural resources). Isfahan University of Technology Publication. 396 p. [in Persian].


3. Makhdoom, m., 2012. The foundation of land use planning. Tehran University Press. Thirteenth Edition. 300 p, [In Persian].


4. Azmi, A., Mirzaei, F., Shamsi, R. 2013. Challenges and problems of agricultural section and its role in migrating from village to city (Case study: Shirz village, Harsin County). The journal of spatial planning. 2: 55-70.


5. Motie Langroudi, S. H. 2002 Economic Geography of Iran (Agriculture). Jahad daneshgahi of Mashhad, 235 pages.


6. Nowruzi, A., Nouri, S. H. KianiSelmi, S., 2010. Capability evaluation for Agriculture. (Case Study: Choghakhor District, Borujen County). Journal of Rural Research. 1(2): 91-116.


7. Motiei Langroudi, S. H., Nassiri, H., Azizi, A. and Mostafaei, A. 2012. Ecological capability modeling of land for agricultural and rangeland using Fuzzy AHP method in GIS environment (Case study: Marvdasht city). Journal of Land use planning. 4(6): 125-148.


8. Karimi, M., 2010. Development of multi-criteria decision making methods for determining optimal land cover. PhD Thesis. Khaje Nasir University. Tehran. 195 p. [In Persian].


9. Sanaei, M., FallahShamsi, S. R. and Ferdowsi, H. 2010. Multi Criteria Evaluation of the land with OWA and WLC Strategies in Locating Suitable area for Forage (Case Study: Zahkhod; Fars), Journal of Rangeland, 4 (2): 216-227.


10. Makhdoum, M., Darwishsefat, AS., Jafarzadeh, H. and Makhdoum, A. R. 2007. Environmental Assessment and Planning with Geographic Information Systems (GIS). Third edition. Publishing of Tehran University, Tehran. 305 pages.


11. Pourkhabaz, H. R., Aghdar, H., Mohammadari, F., and Rahimi, V. 2014. Implementation of Agricultural Ecological Model Using AHP and FAHP in GIS Environment (Case Study: Behbahan) –The journal of Spatial planning: 18(4): 21-48.


12. Integrated Management Plan of Hablehrood Watershed, 2013. Capability evaluation and land use planning for integrated management of Hablehrood watershed. Organization of forests, pastures and watershed of Iran. Pooneh Publications, 336 pages.[In Persian].


13. AhmadiSani, N. Balighi, S. Javanmard, A. and Sohrabi, M., 1393. Study and comparison of ecological potential and current land uses in south of Urmia based on the principles of land use planning. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 24 (1) Pp: 127-136, [In Persian].


14. Bakhtiari Far, M., Mesgari, M., Si and Karimi M., 2008. Modeling the land use suitability by using spatial multi-criteria decision making methods, Geomatics conference 2008, Tehran, Mapping Organization of Iran.[In Persian].


15. Lootsma, F.A. 1997. Fuzzy Logic for Planning and Decision Making. Dordrecht, Kluwer Academic Publisher.


16. Chauhan, A., Pawar, M., & Lone, S.A. 2010. Water quality status of Golden Key Lake in Clement Town, Dehradun, Uttarakhand. J. Am. Sci., 6(11), 459-464


17. Fulazzaky, Mohamad Ali. Seong Teng Wee. Mohd Masirin, Mohd Idrus. 2010. Assessment of Water Quality Status for the Selangor River in Malaysia. Water Air Soil Pollut (2010) 205:63–77


18. Babaei Semiromi, F., Torabiyan, A., Hassani, A. H. and Karbasi, A. 2008.  Problems survey of Water Quality Index Development in Iran; The First International Water Crisis Conference, Zabol, Zabol University, Hamoon International wetland Research Center. [In Persian].


19. Haris H. Khan, Arina Khan, Shakeel Ahmed, 2011. "Jerome Perrin GIS-based impact assessment of land-use changes on groundwater quality: study from a rapidly urbanizing region of South India", Environmental Earth Sciences, Volume 63(6) (2011) 1289-1302.


20. Nakhaei, M. and Vadiati, M. 2012. Application of Fuzzy Inference in Assessing the Quality of Quaternary Water for Drinking and Agricultural Use (Case Study: Tehran Province). Advanced Applied Geology Journal. 6: 44-52. [In Persian].


21. Davoudi, F. and Mohammadzadeh, H. 2013. Groundwater quality evaluation of bojnoord Plain for Drinking, Agriculture, and Industry. Eighth Conference of Iranian Engineering and Environmental Engineering Geology. Mashhad. Mashhad Ferdowsi University. [In Persian].


22. Khandouzi, F., Pari Zanganeh, A., Zamani, A. and Dadban, Y. 2015. Quality Evaluation of hydrogeochemical and sanitary of groundwater in Raman County in Golestan province. Journal of Health Research in Society. 1 (3): 52-41. [In Persian].


23. Khodapanah L, Sulaiman WN, Khodapanah N. 2009. Groundwater quality assessment for different purposes in Eshtehard District, Tehran, Iran. Europ Journal science Resource 2009; 36(4):543-553.


24. Wilcox, L.V., 1955.Classification and Use of Irrigation Water. United States Geological Department of Agriculture. Circular No. 969


25. FAO, UNESCO, 1994. Irrigation, Drainage and salinity. International Sourcebook, Paris.


26. Peiyue L, Qian W, Jianhua W. 2011. Groundwater suitability for drinking and agricultural usage in Yinchuan Area, China. Int J Environ Science; 1(6):1241-1249.


27. Jafar Ahamed, A. Ananthakrishnan, S. Loganathan, K. Manikandan, K. 2013. Assessment of groundwater quality for irrigation use in Alathur Block, Perambalur District, Tamilnadu, South India. Appl Water Sci. 3:763–771[In Persian].


28. Eastman, J. Ronald,2015.  TerrSet manual. Clark University. Available in: https://clarklabs.org/wp-content/uploads/2016/10/Terrset-Manual.pdf


29. Azizian, M. S. Naghdi, F. and Molazade, M. 2013. Assessing of ecological capability for Tabriz city in order to sustainable urban development with MCE approach. Journal of Urban research and planning 4(13): 113-128. [In Persian].