واکاوی نگرش دانش آموزان نسبت به مسائل زیست محیطی
الموضوعات :لیلا فتحی 1 , نیره حافظی شاهرودی 2 , منصور عمویی 3
1 - استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور، ص.پ 193954697، تهران، ایران. * (مسوول مکاتبات)
2 - کارشناس ارشد جامعه شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. .
3 - کارشناس ارشد جامعه شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. .
الکلمات المفتاحية: نگرش زیست محیطی, گراندد تئوری, دانش ¬آموزان, شهرستان بافت,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: در قرن حاضر نگاه و نگرش مسئولانه و دغدغهمند نسبت مسائل زیست محیطی واقعیت غیرقابل انکار در بسیاری از جوامع است. بدین سبب هدف این پژوهش واکاوی نگرش دانش آموزان نسبت به مسائل زیست محیطی است که در بین دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان بافت یافته است.
روش بررسی: این پژوهش با رویکرد کیفی و روش گراندد تئوری انجام یافته است. مشارکت کنندگان 20 نفر از دانش آموزان پسر شهرستان بافت بوده، به روش هدفمند انتخاب شده و پس از انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با آنان، داده های حاصل با استفاده از کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند.
یافته ها: نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها و کدگذاری سه گانه، شامل 562 کدباز، 66 کدمحوری و 17 کدگزینشی بود که در قالب مدل پارادایمی ارائه گردید. بر این اساس 4 مقوله اصلی پیرامون شرایط علی نگرش دانش آموزان به مسائل زیست محیطی عبارتند از: آلودگی و تخریب منابع طبیعی(هوا، آب، خاک، جنگل و حیات وحش) - به هم خوردن توازن اکولوژیکی به سبب مخاطرات زندگی شهری- تعهد و تعامل سبز انسان با محیط زیست طبیعی و شهری- عدم عقلانیت اکولوژیکی در بین مسئولان و مردم. همچنین مقولاتی که زمینه ساز نگرش مثبت زیست محیطی در بین دانش آموزان میگردد، شامل: گسترش جهـان بينـي زیست محیطی با آگاهی بخشی، فرهنگ سازی، آموزش به واسطه رسانه های جمعی نوین - سرمایه گذاری منابع انسانی و سیاست گذاری کلان جهت حفاظت و نوسازي اکولوژیکی - وضع و اعمال قوانین حفاظت از محیط زیست - توسعه پایدار سازگار با محیط زیست و نوسازي اکولوژیکی. دانش آموزان همچنین حمایت های اجرایی، مالی و تشویقی دولت از تشکل ها و رفتار زیست محیطی را از جمله مقولات مداخله گری می دانستند که نقش تسریع کننده در تغییر نگرش مثبت زیست محیطی دارد. پیرامون راهبردهای دانش آموزان در جهت گسترش نگرش مثبت زیست محیطی می توان به مواردی از قبیل؛ گسترش تشکل ها و مطالبات زیست محیطی - مدیریت و جمع آوری پسماندها از محیط زیست طبیعی و شهری - حفاظت و نوسازی مناطق جنگلی و حیات وحش و مدیریت منابع انرژی و مصرف در زندگی روزمره اشاره داشت.
بحث و نتیجه گیری: در نگاهی کلی، نتایج حاکی از این مهم است که جامعه کنونی از سطح مطلوبی از نگرش مثبت زیست محیطی برخوردار نبوده و ادامه روند کنونی پیامدهایی چون؛ تغییرات اقلیمی، تخریب محیط زیست و منابع طبیعی و به مخاطره افتادن منابع تغذیه و زیست گاه انسان ها را به دنبال خواهد داشت.
1. Abbaszadeh, Mohammad and Bani Fatemeh, Hossein and Alizadeh Aghdam, Mohammad Baqer and Alavi, Leila (2014), the effect of environmentally responsible intervention on the relationship between place attachment and environmentally responsible behavior, Applied Sociology, Volume 27, No 2, pp. 61-80. (In Persian)
2. Valipour Chahadah Chirik, Farzaneh; Farokhian, Forozan (2015), the effect of environmental education on environmental awareness, attitude and pro-environmental behavior in secondary school girls (case study: 4th district of Ahvaz), Environmental Science and Technology Quarterly, Volume 21, No 1. (In Persian)
3. Hajilo, Fataneh; Yazdakhasti, Behjat (2014), Sustainable Society, Tabriz: Aydin, Yanar Publications. (In Persian)
4. Catton, W. R. (1982) Overshoot: The Ecological Basis of Revolutionary Change, USA: Published by the Board of Trustees of the University of Illinois at http://books.google.com/books?id=eQ56mT6K4C& printsec.
5. Simonetti SJ. Children's Environmental Values: Comparison of a Toronto District School Board Ecoschool and Non-Ecoschool2008.
6. Khoshfar, G؛ Salehi, S؛ Vesal, Z؛ Abbaszadeh, M (2014), investigation of social factors affecting the environmental awareness of villagers, Rural Researches, 6th year, No 1, p. 137- 158. (In Persian)
7. Hajilo, Fataneh; Yazdakhasi, Behjat (2014), Sustainable Society, Tabriz: Aydin, Yanar Publications. (In Persian)
8. Nosratinejad, Farhad, Serajzadeh, Seyed Hossein, Deyhool, Mansour (2018), Sociological Explanation of Environmental Behavior (Case Study: Citizens of Tehran), Geographical Environment Sustainable Development Quarterly, Volume 1, Issue 3, PP 1 – 21. (In Persian)
9. Asadi, Mahdieh؛ Naghizadeh, Mahdi؛ Mazloumi, Sajjad؛ Ghazanfari, Zeynab (2017) ؛ surveying the knowledge, attitude and environmentally responsible behaviors of female students of first secondary schools, 16th issue, pp 677-686. (In Persian)
10. Hemayatkhah Jahromi, Mojtaba; Ershad, Farhang; Danesh, Parvaneh; Ghorbani, Mahdi (2016); a sociological reflection on the relationship between environmental knowledge, attitudes and behaviors (a study of Tehran University students), Iranian Social Issues Quarterly, Volume 8, No. 1, pp. 25-5.
11. Ahmadian, Daruosh; Haghighatiyan, Mansour (2016), Sociological analysis of cultural factors on urban environmental behaviors under study (Citizens of Kermanshah), Urban Sociological Studies Quarterly, Volume18; issue, pp 51-76. (In Persian)
12. Valipour Chahardah Chirik, Farzaneh; Farokhian, Foroozan (2015), the effect of environmental education on environmental awareness, attitude and pro-environmental behavior in secondary school girls (case study: 4th district of Ahvaz), Environmental Science and Technology Quarterly, Volume 21, Number 1, PP 51-76. (In Persian)
13. Nawah, Abduol Reza; Froutan Kia, Shahrouz (2018), investigating the relationship between rational action and environmental behaviors (case study: Andimeshk urban society), Environmental Science and Engineering Quarterly, No. 51. (In Persian)
14. Fu, L. Zhang, Y. Xiong, X. & Bai, Y. (2018) "Pro-Environmental Awareness and Behaviors on Campus: Evidence from Tianjin, China." Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14 (1): 427-445.
15. Abolaji M.A, & Oke A.O. (2013). Maintaining Biodiversity through Environmental Conservation Awarness Program in School Sectors: A case study of Nigeria, International Journal of Environmental Engineering Science and Technology Research Vol. 1, No. 8.5. 2.
16. Schumacher, I. (2013) "The endogenous formation of an environmental culture". Working Paper, Ipag Business Schools.
17. Valentine Buh Ebua, TsiEvaristus Agwafo, Sylvie NgudemFonkwo. (2011). Attitudes and Perceptions as threats to wildlife conservation in the Bakossi area, South West Cameroon, International Journal of Biodiversity and conservation vol.3 (12).
18. Movahed Majd, Majid; Salamatian, Dorna (2021), spiritual health and environmental behavior (survey about the youth of Shiraz), Culture and Art Sociology Quarterly, No 7, pp. 5-32. (In Persian)
19. Abbott, Pamela; Wallace, Claire (2015); Sociology of women, translated by Najm Iraqi, Manijeh, Ney publication. (In Persian)
