ارزیابی تناسب اراضی برای کاربری های کشاورزی و مرتع‌داری با روش ترکیب خطی وزن دار (مطالعه موردی: حوزه آبخیز قوری چای استان اردبیل)

الموضوعات :

مرضیه علی خواه اصل ¹ , داریوش ناصری ²

1 - استادیار، گروه کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران *(مسوول مکاتبات).
2 - گروه محیط زیست، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.

تاريخ الإرسال : 07 الثلاثاء , شوال, 1437 تاريخ التأكيد : 26 الأربعاء , صفر, 1439 تاريخ الإصدار : 06 الإثنين , جمادى الأولى, 1442

الکلمات المفتاحية: AHP, فازی, ترکیب خطی وزن‌دار, قوری چای,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: لزوم رعایت نکات آینده نگری و ترسیم سیمای آینده توسعه، گرایش ها را در زمینه ی برنامه ریزی و بهره برداری عقلانی از منابع سوق می دهد. حوزه آبخیز قوری چای یکی از حوزه‌های شمال استان اردبیل به شمار می‌رود که نقش مهمی در امرار معاش مردم بومی منطقه دارد. هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی توان اکولوژیک و تعیین تناسب اراضی برای فعالیت‌های کشاورزی و مرتع‌داری در حوزه آبخیز قوری چای اردبیل در سال 1394 می‌باشد. روش بررسی: در مرحله اول، با بررسی منابع و کسب استانداردها، معیارهای ارزیابی توان کشاورزی-مرتع داری مشخص گردید. در مرحله‌ی بعد، کلیه‌ی لایه ها با فرمت مشابه به سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS[1]) وارد و با روش فازی استانداردسازی شدند. در ادامه، از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP[2]) و ماتریس مقایسات دوتایی، برای وزن دهی به معیارها و زیرمعیارها استفاده شد و در نهایت، کلیه‌ لایه‌ها با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار (WLC[3]) تلفیق شدند. یافته‌ها: بر اساس نتایج، 42/ 9811 هکتار (85/82%) از منطقه برای فعالیت کشاورزی و 31/2027 هکتار (15/17%) برای فعالیت مرتع داری دارای پتانسیل است. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، بین کاربری فعلی اراضی و پتانسیل سرزمین برای کشاورزی و مرتع داری در منطقه، رابطه ی متعادلی برقرار نیست.

المصادر:

1. Karami, O., Hosseini Nasr. S. M., Jalilvand, H., Mir Yaghoubzadeh. M. H. 2013, Assessment of ecological potential of Babolrood basin for agricultural use using Analytic Hierarchy Process (AHP), Natural Ecosystems of Iran, Fifth Year, First Issue, pp. 38-48. (In Persian)


2. Nuri, S.H., Seyedaei, S.A., Kiani, S. Z., Soltani, & nurouzi-Avergani, A. 2010, Evaluation of environment ecological capability to determine suitable areas for agriculture using GIS (central zone of Kiar township), Journal of Geography and Environmental Planning, 37, pp:33-46.


3. Motiee Langaroudi. S. H., Nasiri, Hossein, Azizi. A., Mostafaei. A. 2012, Modeling of ecological potential of the land from the perspective of agricultural and rangeland uses using Fuzzy AHP method in GIS environment, Town and Country Planning Journal, Fourth Year, Number 6, Spring and Summer, pp. 101-124. (In Persian)


4. Bandyopadhyay, S., Jaiswal, R.K., Hegde, V.S., Jayaraman, V. 2009, Assessment of land suitability potentials for agriculture using a remote sensing and GIS based approach, International Journal of Remote Sensing, 30 (4), Pp: 879–895.


5. Al-Shalabi, M.A., Mansor, S.B., Ahmed, N.B., Shiriff, R. 2006, GIS based multi criteria approaches to housing site suitability assessment, In: XXIII FIG Congress, October 8–13, Germany.


6. Duc, T.T.  2006, Using GIS and AHP technique for land-use suitability analysis, In: International Symposium on Geo informatics for Spatial Infrastructure Development in Earth and Allied Sciences (GIS-IDEAS 2006), 9–11 November, Ho Chi Minh City, Vietnam.


7. Parakash, T.N. 2003, Land Suitability Analysis for Agricultural Crops: A Fuzzy Multi criteria Decision Making Approach. MSc Thesis, the International Institute for Geo-information Science and Earth Observation (ITC), Enschede, The Netherlands.


8. Perveen, M.F., Nagasawa, R., Uddin, M.I., Delowar, H.K.M. 2007, Crop-land suitability analysis using a multi criteria evaluation and GIS approach, In: 5th International Symposium on Digital Earth (ISDE5), June 5–9, University of California, Berkeley, USA.


9. Wang, F. 1994, The use of artificial neural networks in a geographical information system for agricultural land-suitability assessment, Environment and Planning, A, 26, pp: 265–284.


10. Karam. A., 2005, Analysis of land suitability for physical development in the northwest axis of Shiraz using MCE multi-criteria approach in GIS environment, Journal of Geographical Research, No. 54, 94-106 (In Persian).


11. Salman Mahini, A and Gholamalifard, M. 2006, Siting MSW landfills with a weighted linear combination methodology in a GIS environment,  International Journal of Environmental Science and Technology, Vol. 3, pp: 435-445.


12. Nasiri. H., Alavi Panah. S. K., Matin Far. H. R., Azizi. A., Hamzeh. M. 2012, Implementation of agricultural ecological model with PROMETHEE II and Fuzzy AHP approach in GIS environment (Case study: Marvdasht city), Environmental Studies, Thirty-eighth year, No. 3, Fall 91, pp. 109-122. (In Persian)


13. Mendas, A and Delli, A. 2012, Integration of multi criteria decision analysis in GIS to develop land suitability for agriculture: application to durum wheat cultivation in the region of melta in Algeria, Computers and Electronics in Agriculture, Vol. 83, pp: 117-126.


14. Akinci, H., Ozalp, A and Turgut, B. 2013, Agricultural land use suitability analysis using GIS and AHP technique, Computers and Electronics in Agriculture, 97 (2013), Pp: 71–82.


15. Forests, range and watershed management organization of Ardabil Province, 2015. Engineering and Studies Unit, Detailed Studies of Ghouri Chay Watershed in Ardabil Province. (In Persian)


16. Raeesi. M., Safyanian, A. and Ghoddousi. H. R. 2014, Feasibility Study of Industrial Establishment in Greater Isfahan Region Using Weighted Linear Combination Method in GIS, Journal of Environmental Science and Technology, Vol. 16, No. 4, pp. 87-93. (In Persian)


17. Schmucker, K.J. 1982, Fuzzy Sets, Natural Language Computations and Risk Analysis, Computer Science Press, (Idrisi Selva software help).


18. Eastman. R., translated by Salman Mahini. A. R. and Kamyab, H. R., 2010, Remote sensing and spplied geographic information systems with Idrisi software, Mehre Mahdis Publishing, 610 pages. (In Persian)


19. Forman, E and Selly, M. 2001, Decision by Objectives (How to convince others that you are right), World Scientific Press (Electronic Book).


20. Warren, L., 2004, "Uncertainties in the Analytical Hierarchy Process", Australia (Electric Book).


21. Ali Mohammadi. S. 2006, Locating urban parks using geographic information system (Case study: Isfahan 1 urban zone), M.Sc. Thesis, Isfahan university of technology. (In Persian)


22. Salman Mahini. A. R., Riazi, B., Naeemi. B., Kafaki. S., Javadi Larijani, A. 2009, Evaluation of nature tourism potential of Behshahr city based on multi-criteria evaluation method using GIS, Journal of Environmental Science and Technology, Vo. 11, No. 1, pp. 198-187. (In Persian)


23. William W.L. Cheung, Tony J. Pitcher, Daniel Pauly. 2005, A Fuzzy logic expert system to estimate intrinsic extinction vulnerabilities of marine fishes to fishing, Journal of Biological Conservation. Vol. 124, pp: 97-111.


24. Babaie Kafaky, S., Mataji, A and Ahmadi Sani, N. 2009, Ecological Capability Assessment for Multiple-Use in Forest Areas Using GIS- Based Multiple Criteria Decision Making Approach, American Journal of Environmental Sciences, 5(6), pp:714-721.


25. Mahdavi, A., Karami, O and Mirzaei, J. 2011, Evaluation of ecotourism capability of  Badreh township Ilam Provence using Geographic Information System, Journal of Natural Ecosystems of Iran, 2(2), pp: 63-74.


26. Saadabadi, L., Ahmadi-Sani, L and Razaghnia, L. 2015, Ecological Land Suitability for Dry Farming using AHP and GIS, Advances in Bioresearch, Vol 6 [3] May, Pp: 41-45.