ارزيابي کمي ارتباط و پيوستگي لکه‌هاي جنگلي با استفاده از شاخصهاي دسترسي به زيستگاه در شهرستان ايلام
الموضوعات :
انیس جعفری
1
,
فرشاد کیوان بهجو
2
,
محمد احمدی
3
,
رئوف مصطفی‌زاده
4
1 - دانشجوي کارشناسي‌ارشد جنگل‌شناسي و اکولوژي جنگل، دانشکده کشاورزي و منابع طبيعي، دانشگاه محقق اردبيلي، اردبیل، ایران.
2 - استاد گروه منابع طبيعي، دانشکده کشاورزي و منابع طبيعي، دانشگاه محقق اردبيلي، اردبیل، ایران.
3 - دانشیار گروه منابع طبيعي، دانشکده کشاورزي و منابع طبيعي، دانشگاه محقق اردبيلي، اردبیل، ایران.
4 - دانشیار گروه منابع طبيعي، دانشکده کشاورزي و منابع طبيعي، دانشگاه محقق اردبيلي، اردبیل، ایران. * (مسوول مکاتبات)
الکلمات المفتاحية: سيماي سرزمين, پيوستگي زيستگاه, ارتباط لکه‌ها, تئوري گراف.,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: تخريب و از هم گسيختگي اکوسيستم‌هاي محلي چالش‌هاي جدي را در مديريت و حفاظت سيماي سرزمين مطرح نموده است و نتايج و تأثيرات بسيار زيادي را در فرآيند‌هاي متفاوت اکولوژيک دارد. تفکيک زيستگاه و تغيير آن باعث ايجاد زيستگاه‌هاي تکه تکه شده و تشکيل لکه‌هاي مجزا و کوچک‌تر مي‌شود. هدف تحقيق حاضر ارزيابي ارتباط و پيوستگي لکه‌هاي جنگلي با استفاده از شاخصهاي دسترسي به زيستگاه در جنگل‌هاي شهرستان ايلام با استفاده از نرم‌افزار CONEFOR Sensinode 2.2 است.
روش بررسي: پس از تهيه نقشه کاربري اراضي و پوشش جنگلي منطقه، با استفاده از نرم‌افزار CONEFOR Sensinode شاخصهاي پيوستگي کل (IIC)، احتمال پيوستگي (PC)، تعداد لينک‌ها (NL) و سهم هر لکه در پيوستگي (PCconnector) براي تعيين اهميت لکه‌ها در پيوستگي زيستگاه محاسبه شدند.
يافته‌ها: نتايج تحقيق نشان دادند که مقدار شاخص تجمعي پيوستگي در پوشش جنگل کم‌تراکم به‌طور متوسط برابر ۲۶/۰ است، در حالي‌که پوشش جنگلي نيمه‌انبوه و انبوه به ترتيب برابر ۰۲/۰ و ۰۴/۰ است. هم‌چنين بيش‌ترين همبستگي مثبت معنی‌دار (p<0.01) ميان مناطق متصل موجود در گره‌ها و احتمال پيوستگي لکه‌هاي مربوط به هر پوشش وجود دارد.
بحث و نتيجه‌گيري: در مجموع مي‌توان گفت مقادير شاخصهاي پيوستگي و دسترسي زيستگاه در منطقه مورد مطالعه به ميزان بسيار پاييني بوده و هم‌چنين ميزان ارتباط لکه‌هاي جنگل ضعيف بيش‌تر از جنگل متوسط و خوب است.
1. Rudnick, D., Ryan, S. J., Beier, P., Cushman, S. A., Dieffenbach, F., Epps, C., ... & Trombulack, S. C. (2012). The role of landscape connectivity in planning and implementing conservation and restoration priorities. Issues in Ecology.
2. Talebikhiavi H, Zabihi M, Mostafazadeh R. Effects of land-use management scenarios on soil erosion rate using GIS and USLE model in Yamchi dam watershed, Ardabil. JWSS-Isfahan University of Technology. 2017 Aug 10;21(2):221-34.
3. Asadollahi, Z., & SalmanMahiny, A. (2017). Assessing the Impact of Land Use Change on Ecosystem Services Supply (Carbon Storage and Sequestration). Environmental Reserches. 15, 203-214.
4. Kakehmami, A., & Ghorbani, A. (2018). Comparison of three visual, object-based, and supervised classification methods of land use/cover mapping in Mollah-Ahmad Watershed, Ardabil. Natural Ecosystems of Iran, 8(4), 29-43.
5. Forman, R.T.T., 1995. Land Mosaic. The Ecology of Landscapes and Regions. Cambridge University Press. 607 p.
6. Turner, M.G., Gardner, R.H., and O-Neill, R.V., 2001. Landscape ecology in theory and practice. Springer-Verlag, New York.
7. Mostafazadeh R, Jafari A, Keivan-behjou F. Comparing the Rangelands Structure and Degradation of Landscape Connectivity in Iril Sub-Watersheds, Ardabil Province. Iranian Journal of Applied Ecology 2018; 7 (1) :41-53
8. Nasiri, V., & Darvishsefat, A. A. (2018). Analysis of land use and land cover using ecological landscape metrics (case study: Arasbaran region). Environmental Sciences, 16(3), 101-118.
9. ملک زاده بافقی، مهیار السادات و محمدی زاده، ماریا و علی زاده شعبانی، افشین،1389،مروری بر کاربرد بوم شناسی سیمای سرزمین: نقش پیوستگی در مدیریت زیستگاه های تکه تکه شده، همایش ملی سلامت، محیط زیست، و توسعه پایدار، بندرعباس، https://civilica.com/doc/128339
10. Leitao, A.B., and. Ahern, J., 2002. Applying landscape ecological concepts and metrics in sustainable landscape planning. Journal of Landscape and Urban Planning, Vol. 59, No. 2, pp. 65-93.
11. Quintana, S.M., Ramos, B.M., Martinez, M.A.C., and Pastor, I.O., 2010. A model for assessing habitat fragmentation caused by new infrastructures in extensive territories – Evaluation of the impact of the Spanish strategic infrastructure and transport plan. Journal of Environmental Management, No. 91, pp. 1087-1096.
12. زبردست، ل.، یاوری، ا.، صالحی، ا.، مخدوم، م. (1390). بررسی تغییرات ساختار ی ناشی از جاده در پارک ملی گلستان در فاصله سال‌های 1366 تا 1389 با استفاده از متریک‌های اکولوژی سیمای سرزمین. پژوهش‌های محیط زیست، 2(4): 20-11.
13. Fahrig, L. (2003). Effects of habitat fragmentation on biodiversity. Annual review of ecology, evolution, and systematics, 34(1), 487-515.
14. Fuller, M. R., Doyle, M. W., & Strayer, D. L. (2015). Causes and consequences of habitat fragmentation in river networks. Annals of the New York Academy of Sciences, 1355(1), 31-51.
15. کرمی، آ.، فقهی، ج. (1390). بررسی کمی کردن سنجه‌های سیمای سرزمین در حفاظت از الگوی کاربری اراضی پایدار (مطالعة موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد). محیط شناسی، 37(60): 88-79.
16. Pirnat, J., and Hladnik, D., 2016. Connectivity as a tool in the prioritization and protection of sub-urban forest patches in landscape conservation planning. Landscape and Urban Planning, No. 153, pp. 129-139.
17. Taylor, P.D., Fahrig, L., Henein, K., and Merriam, G., 1993. Connectivity is a vital element of landscape structure. Oikos No. 68, pp. 571-572.
18. Wiens, J.A., 1997. Metapopulation dynamics and landscape ecology. In: Hanski, I.A., Gilpin, M.E. (Eds.), Metapopulation Biology: Ecology, Genetics and Evolution. Academic Press, San Diego, USA, pp. 43-67.
19. With, K.A., 2004. Metapopulation dynamics: perspectives from landscape ecology. In: Hanski I. and Gaggiotti O. (eds), Ecology, Genetics and Evolution of Metapopulations. Elsevier, San Diego, California, USA, pp. 23-44.
20. Kettunen, M., Terry, A., Tucker, G., and Jones, A., 2007. Guidance on the maintenance of landscape features of major importance for wild flora and fauna - Guidance on the implementation of Article 3 of the Birds Directive (79/409/EEC) and Article 10 of the Habitats Directive (92/43/EEC). Institute for European Environmental Policy (IEEP), Brussels, 114 pp. & Annexes.
21. Pelletier, D., Lapointe, M.E., Wulder, M.A., White, J.C., and Cardille, J.A., 2017. Forest connectivity regions of Canada using circuit theory and image analysis. Public Library of Science One Vol. 12, No. 2, https://doi.org/10.1371/journal.pone.0169428.
22. Pascual-Hortal, L., and Saura, S., 2006. Comparison and development of new graph-based landscape connectivity indices: towards the priorization of habitat patches and corridors for conservation. Landscape Ecology, Vol. 21, No. 7, pp. 959-967.
23. Saura, S., and Pascual-Hortal, L., 2007. A new habitat availability index to integrate connectivity in landscape conservation planning: comparison with existing indices and application to a case study. Landscape and Urban Planning, Vol. 83, No. (2-3), pp. 91-103.
24. Avon, C., and Berges, L., 2016. Prioritization of habitat patches for landscape connectivity conservation differs between least-cost and resistance distances. Landscape Ecology, No. 31, pp. 1551-1556.
25. Bodin, O., and Saura, S., 2010. Ranking individual habitat patches as connectivity providers: integrating network analysis and patch removal experiments. Ecological Modelling, No. 221, pp. 2393-2405.
26. Baranyi, G., Saura, S., Podani, J., and Jordan, F., 2011., Contribution of habitat patches to network connectivity: Redundancy and uniqueness of topological indices. Ecological Indicators, No. 11, pp. 1301-1310.
27. Jazirehei, M.H., and Ebrahimi Rastaghi, M., 2013. Zagros Forestry. University of Tehran Press, No. 2, p. 600.
28. خسروپور، ن.، میرزایی، ج.، دوستکامی، س. (1393). بررسی عوامل موثر بر خشکیدگی جنگل های بلوط زاگرس. دومین همایش ملی منابع طبیعی ایران با محوریت علوم جنگل.
29. حسین‌زاده، ج.، اعظمی، ا.، محمدپور، م. (1394). بررسی ارتباط عامل‌های پستی و بلندی با گسترش زوال بلوط در جنگل مله‌سیاه ایلام. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 23(1): 197-190.
30. Asgari, H.A., 2013. Economic valuation of oak forests in Ilam province. Economics of Natural Resources, Vol. 2, No. 2, pp. 77-88.
31. http://ilam.frw.org.ir/00/Fa/StaticPages/Page.aspx?tid=1689
32. Saura, S., and Rubio, L., 2010. A common currency for the different ways in which patches and links can contribute to habitat availability and connectivity in the landscape. Ecography, No. 33, pp. 523-537.
33. Saura, S., and Torné, J., 2009. Conefor Sensinode 2.2: a software package for quantifying the importance of habitat patches for landscape connectivity.
34. Environmental Modelling and Software, Vol. 24, No. 1, pp. 135-139.
