تأثیر نظریه ادوار تکاملی یواخیم فیوره بر اندیشه مبارزاتی پیشگامان اصلاحات
الموضوعات :منصور معتمدی 1 , زهرا میقانی 2
1 - دانشیار گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد
2 - دانشجو
الکلمات المفتاحية: تاریخ, ادوار-تکاملی, یواخیم-فیوره, جان-ویکلیف, آخرالزمان,
ملخص المقالة :
درک بشر از زمان همواره در شکل‌گیری نظام اعتقادی او نقش اساسی داشته است. انبیای یهود با ایمان به خدایی واحد، مقتدر و غیرقابل‌پیش‌بینی تصور دوری از زمان را رها کردند و به دیدگاه خطی به زمان رسیدند که به مفهوم تاریخ امکان بروز می‌داد. با مسیحیت تاریخ دارای روندی معنادار و مومن زائری شد که به سوی غایتی رو به حرکت است. در ابتدا این غایت که عبارت بود از رستگاری مؤمنان برگزیده، خارج از تاریخ عرفی قرار داشت، اما در قرن دوازدهم یواخیم فیوره رستگاری را در آخرین مرحله از ادوار تکاملی تاریخ عرفی ترسیم کرد. به این ترتیب امید به ایجاد فردوسی زمینی پایه‌ریزی شد. توصیفات یواخیم فیوره از آخرالزمان و عصر طلایی روح‌القدس الهام‌بخش اصلاح‌طلبان پیشگامی چون جان ویکلیف شد. باور به بارور شدن اذهان و خوداتکایی نسبی مومنان در آخرین عصر تاریخ جهانی بود که منجر به مخالفت با تشکیلات و اختیارات کلیسا شد.
- آگوستین، شهر خدا، ترجمه حسین توفیقی، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1392ش.
- الیاده، میرچا، اسطوره بازگشت جاودانه: مقدمه‌ای بر فلسفه‌ای از تاریخ، ترجمه بهمن سرکاراتی، تبریز، نشر نیما، 1365ش.
- ژیلسون، اتین، روح فلسفه قرون وسطی، ترجمة ع. داوودی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۶ش.
- زرینکوب، عبدالحسین، تاریخ در ترازو: درباره تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1354ش.
- لوویت، کارل، معنا در تاریخ، مترجمان سعید حاجی ناصری، زانیار ابراهیمی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۹۶ش.
- مک‌گراث، الیستر، مقدمه‌ای بر تفکر نهضت اصلاح دینی، ترجمة بهروز حدادی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۸۲ش.
- Aston, Margaret, Lollards and reformers, London: Hambledon Press, 1984.
- Evans, G.R., Fifty key medieval thinkers in medieval, London and NewYork, Routledge, 2002.
- Gatto, Alfredo, “The Life and Works of Joachim of Fiore-An Overview”, A Companion to Joachim of Fiore, Mattias Ried(ed.), Boston, Brill Publishers, 2018.
- Joachim von Fiore, Das Zeitalter Des Heiligen Geisten, herausgegeben und eigeleitet Alfonso Rosenberg, Beitigheim, Turm Verlag, 1977.
- Lahey, Stephen E., John Wyclif, NewYork, Oxford University Press, 2009.
- Levy, Jan Christopher, “Wyclif and the christian life”, A Companion to John Wyclif, edit. Jan Christopher Levy, Leiden & Boston: Brill, 2006.
- Macculoch, J.A., “Eschatology”, the Encyclopedia of Religions and Ethics, 1981.
- Nisbet, Robert A., Social Change and History: Aspects of the Western Theory of Development, London, New York, Oxford University Press, 1970.
- Plato, Parmenides, Theaitetos, Sophist, Stateman, John Warrington(trans.), London, J. M. Dent & Sons LTD, 1961.
- Reeves, Marjori, “Joachim of Fiore”, The Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade(ed.), Macmillan Pub., 1987.
- Shepherd, Massey H., “John Wyclif”, The Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade(ed.), Macmillan Pub., 1987.
- Wyclif, John, On Simony, Terrence A. McVeigh(tran.), Fordham University Press, New York, 1992.
_||_