تحلیل فمینیستی تفسیر کتاب مقدس با استفاده از الگوی هرمنوتیکی شوسلر فیورنزا
الموضوعات :
نازنین کیانی فرد
1
(دانشجوی مطالعات تطبیقی زن در ادیان، دانشکده مطالعات زن و خانواده، دانشگاه ادیان و مذاهب قم، ایران)
مهدی لک زایی
2
(استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب قم، ایران)
الکلمات المفتاحية: هرمنوتیک هفت‌گانۀ فیورنزا, کهن‌الگو و الگوی آغازین, مردمحوری متون مقدس, الاهیات زنانه‌نگر رهایی‌بخش, متن و بین‌متنیت. ,
ملخص المقالة :
الیزابت شوسلر فیورنزا از متألهان فمینیست است. او ضمن تعهد به اصول مسیحی با ارائۀ الگوی هفت‌گانۀ هرمنوتیکی خود، یعنی هرمنوتیک تجربه، سلطه، سوءظن، سنجش و ارزیابی انتقادی، تجسم خلاقانه، خاطره و بازسازی و نیز تغییر و صیرورت درصدد تأویلی متفاوت از متن مقدس است. او با هرمنوتیکِ سوءظن در خوانش مردمحور متن مقدس تردید ایجاد می‌کند. وی سپس ویژگی‌های زبانی و دستوری متنِ زن‌ستیز را آشکار و سعی می‌کند تا نوشته‌های دگرگون‌شده را به حالت نخستین بازگرداند. فیورنزا همچنین با هرمنوتیک اعلان آشکار می‌سازد که چه واقعیاتی حذف و تحریف یا دچار تغییر شده‌اند. در ادامه با هرمنوتیک یادآوری تمام گذشتۀ قابل‌استفادۀ زنان غایب را روایت می‌کند تا در نهایت، با توسل به هرمنوتیک تجسم و بازسازی به خلاقیت و نوفهمی در الاهیات فمینیستی دست یابد. فیورنزا در لابه‌لای هرمنوتیک هفت‌گانۀ خود، بحث ضرورتِ گذار از مفهوم کهن‌الگویی به الگوی آغازین را مطرح می‌کند تا از متن مقدس و تفسیرهای آن ثبات‌زدایی کند و بدین ترتیب امکان تفسیرهای جدید را فراهم کند. این مقاله با روش توصیفی‌تحلیلی و با تکیه بر روش انتقادی، ضمن پرداختن به الگوی هرمنوتیکی تأکید دارد که برای بازآفرینی و دگرگونی الاهیات زنانه‌نگر رهایی‌بخش، باید در کنار عوامل جنسیتی متنی، به عوامل چندجانبۀ فرامتنی نیز توجه کرد. همچنین باید مجموعۀ سیستم سلطه‌محور را در تمام ابعاد هرم قدرت در نظر گرفت. علاوه بر آن، ضروری است هم‌زمان با ساختارشکنی، به بازسازی بلاغی نیز توجه نشان داد تا بتوان زنان را از هوشیاری کاذبی که سلطۀ مردسالاری آن را در بطن متن مردمحور مقبولیت بخشیده و به‌نوعی درونی‌سازی کرده است، آگاه کرد تا بتوانند در راستای مبارزه برای رهایی از آن تلاش کنند.
ـ حیدرزاده، زهرا ، «بررسی جایگاه زنان در اندیشۀ علامه طباطبایی در تفسیر المیزان: دوگانۀ زن آسمانی – زن زمینی»، مطالعات اجتماعی ایران، دورۀ 23، شمارۀ 3، تهران، هفتم، 1392.
ـ دیلی، مری ، فراتر از خدای پدر، فرناز عبدالباقیان، تهران، نشر هرمس، 1400.
ـ کتاب مقدس، ترجمۀ قدیم، تهران، انتشارات ایلام، چاپ هفتم، 2016.
ـ مبلغ، زهرا، ایمان به‌مثابۀ عقل، رهیافتی معرفت‌شناسانه به الاهیات فمینیستی، تهران، نشر علم، 1391.
ـ نصراصفهانی، مریم، پروای دیگران، درآمدی بر فلسفۀ اخلاق مراقبت، تهران، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1399.
- Collins, Shila, “Reflections on the Meaning of Herstory”, Womanspirit Rising: A Feminist Reader in Religion, Ed by Carol P. Christ & Judith Plaskow, 1979.
- Goldstein, Valerie Sayving, “The Human Situation: A Feminine View”, Journal of Religion, Vol. 40, No. 2, 1960.
- Grieser, Alexandra, “Gender Stereotypes”, The Brill Dictionary of Religion, Edited by Kocku von Stuckrad, Leiden & Boston, 2006.
- Grieser, Alexandra, “Sexuality”, The Brill Dictionary of Religion, Edited by Kocku von Stuckrad, Leiden & Boston, 2006, Vol. 4.
- Naomi Hyman, Biblical Women in the Midrash: A Sourcebook, New York, Jason Aronson, 1997.
- Schenkluhn, Angela, “Women’s Movement/ Spiritual Feminism”, The Brill Dictionary of Religion, Edited by Kocku von Stuckrad, Leiden & Boston, 2006, Vol. 5.
- Schussler Fiorenza, Elisabeth, Bread not Stone, Boston, Beacon Press, 1995.
- Schussler Fiorenza, Elisabeth, Changing Horizons, Minneapolis, Fortress Press, 2013.
- Schussler Fiorenza, Elisabeth, In Memory of Her, New York, Crossroad Publishing, 1994.
- Schussler Fiorenza, Elisabeth, Sharing Her Word, Boston, Beacon Press, 1998.
- Schussler Fiorenza, Elisabeth, The Power of Naming, New York, Orbis Books, 1996.
- Schussler Fiorenza, Elisabeth, The Power of the Word, Minneapolis, Fortress Press, 2007.
- Schussler Fiorenza, Elisabeth, Transforming Vision, Minneapolis, Fortress Press, 2011.
- Schussler Fiorenza, Elisabeth, Wisdom Ways, New York, Orbis Book, 2001.
- Trible, Phylis, “Eve and Adam: Genesis 2-3 Reread”, Womanspirit Rising: A Feminist Reader in Religion, Ed by Carol P. Christ & Judith Plaskow, 1979.
_||_