نسبت دین و اسطوره از منظر مکس مولر

الموضوعات :

عباس رحیمی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
قربان علمی ² (دانشیار گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
ابوالقاسم اسماعیل پور مطلق ³ (استاد گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 13 الجمعة , جمادى الأولى, 1443 تاريخ التأكيد : 13 الجمعة , جمادى الأولى, 1443 تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , محرم, 1443

الکلمات المفتاحية: مکس مولر, زبان‌شناسی, اسطوره, دین, امرنامتناهی,

ملخص المقالة :

پیوند دین و اسطوره در یک بستر علمی، راهی را گشوده است که بشر با گام نهادن در آن می‌تواند با مجموعه‌ای از باورها آشنا شود و تا حدی، منشأ آن‌ها را دریابد. این اتفاق از اواخر قرن هجدهم سرعت بیشتری به خود گرفت و با ظهور دانشمندان نام آشنایی در سده‌های بعد، جنبه‌های پنهان اسطوره و دین بیشتر نمایان شد. بدون شک یکی از آن چهره‌های نام آشنا، مکس مولر است. مولر از پیشگامان مطالعات علمی و تطبیقی دین و اسطوره در قرن نوزدهم و متأثر از فیلولوژی، ایده‌آلیسم، پوزیتیویسم و باورهای شرقی به خصوص هند بود. او نظریه‌های قابل تأملی را در ارتباط با اسطوره و دین مطرح کرد که مورد توجه و نقد بسیاری از دانشمندانِ هم ‌عصرش قرار گرفت. در این مقاله سعی شده است با توجه به جایگاه و نقش مکس مولر در مطالعات مربوط به اسطوره و دین، نسبت آن دو در نگاه مولر به شیوۀ‌ توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار بگیرد. مکس مولر ریشۀ اسطوره را در نام‌گذاری پدیده‌های طبیعی می‌دانست و معتقد بود دین (فرم دینی) با مقدّس شدنِ نام بوجود می‌آید، یعنی از دل اسطوره. او به امر نامتناهی باور داشت اما منشأ آن را طبیعت می‌دانست.

المصادر:

• اسماعیل‌پور، ابوالقاسم، اسطوره، بیان نمادین. تهران، سروش، 1377.


• الیاده، میرچا، دین پژوهی، مترجم، بهاالدین خرمشاهی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1389.


• روتون، ک.ک. اسطوره، مترجم ابوالقاسم اسماعیل پور، تهران، مرکز، 1378.


• کاسیرر، ارنست، اسطوره‌ دولت، مترجم یدالله موقن، تهران، هرمس، 1382.


• لک زائی، مهدی، "فریدریش مکس مولر و علم ادیان"، پژوهشنامه ادیان، سال دوم، شماره چهارم، 1387، صص 145-159.


• نامورمطلق، بهمن و بهروز عوض‌پور، اسطوره و اسطوره شناسی نزد ماکس مولر، تبریز: موغام، 1395.


• وارنر، رکس، دانشنامة اساطیر جهان، مترجم ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران، نشر اسطوره، 1387.


• Muller, Max. "Comparative Mythology," Chips from a German Workshop, vol. 1 & 2. New York, 1869.


• ----------------,A history of ancient Sanskrit literature so far as it illustrates the primitive religion of the Brahmans. 1859.


• ----------------,India: what Can it Teach Us? A Course of Lectures Delivered Before the University of Cambridge. New York: Funk & Wagnalls, 1883.


• ----------------,introduction to the science of religion. London, 1873.


• ----------------,Lectures on the origin and growth of religion as illustrated by the religions of India. London: Longmans, Green, and Company, 1878.


• ----------------,Lectures on the science of Language. London: Longmans, Green, and Company, 1866.


• ----------------,Lectures on the scince of religion. New York, 1874.


• ----------------,My Autobiography: A Fragment. London: Longmans, Green, 1901.


• Wheeler-Barclay, Marjorie, The Science of Religion in Britain, 1860–1915, United States of America, 2010.