مراقبه (دَهیانَه) در مهایانه بودایی بر اساس شورَنگَمَه سوترَه

الموضوعات :

سپیده افراشته ¹ (دانشجوی دکتری ادیان و عرفان، دانشکدة حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
ابوالفضل محمودی ² (دانشیار گروه ادیان و عرفان، دانشکدة حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 13 الجمعة , جمادى الأولى, 1443 تاريخ التأكيد : 13 الجمعة , جمادى الأولى, 1443 تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , محرم, 1443

الکلمات المفتاحية: آئین بودایی, دَهیانَه, سوتره, شورَنگَمَه, مراقبه, مهایانه,

ملخص المقالة :

در اکثر سنت‌های عرفانی، بخش مهمی از سیر و سلوک، مراقبه است که در سنت بودایی، دَهیانَه نام دارد. دَهیانَه نوعی تمرین تمرکز ذهن همراه با آگاهی است. در این حالت ذهن، استوار شده و توانایی تمرکز بسیار افزایش می‌یابد. در آیین بودایی، دَهیانَه که زمینه‌ساز سَمادهی است، اصلی‌ترین روش برای پاکسازی ذهن و آماده‌سازی آن جهت نیل به نیروانه است و همۀ مذاهب بودایی آن را محور اعمال دینی خود می‌دانند. محور دین بودایی را نه مطالعات متنی یا فلسفی بلکه تجربه مستقیم "حقیقت غایی" تشکیل می‌دهد و این تجربه حاصل نمی‌شود مگر با دَهیانَه. در این راستا، شورَنگَمَه سوترَه از مهمترین سوتره‌هایی است که با شرح روشهای مختلف مراقبه، شامل تعالیمی برای همه مکاتب بودایی است. پرسش اصلی این نوشتار چیستی و نیز تبیین اهمیت، مبانی، اهداف و چگونگی روشها و مراتب دَهیانَه در شاخه مهایانه از دین بودایی بر اساس شورَنگَمَه سوتره است. در این راستا، با روش تحلیلی و بر اساس مطالب ارائه شده در شورَنگَمَه سوتره، همچنین مراجعه به نظرات استادان مراقبه در مکتب مهایانه و پژوهشگران مختلف این عرصه، در پی پاسخ به پرسش مذکور برآمده ایم.

المصادر:

• بقلی شیرازی، روزبهان، تقسیم الخواطر، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1428 ق.


• حسینی تهرانی، محمد حسین، رساله لب اللباب در سیر و سلوک اولالالباب، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی، 1426 ق.


• مستملی بخاری، اسماعیل، شرح التعرف لمذهب التصوف، (ج سوم)، تهران، اساطیر، 1363 ش.


• هاوکینز، برادلی، دین بودا، تهران، نشر مرکز، 1384 ش.


• Buswell, Robert. E, Encyclopedia of Buddhism, USA, Macmillan,


• Chatterjee, Satishchandra & Datta, Dheerendramohand, An Introduction to Indian Philosophy India, Calcutta university press,


• Conze, Edward, Buddhism a Short History, Oxford, One world, 2008.


• Elder, Joseph. W., Chapters in Indian Civilization, (Volume I), Winconsin, Department of Indian studies, the University of Winconsin Madison, 1967.


• Han, Shan, The Śūrańgama Sūtra. (Translator: Charles Luk), Sri Lanka, brighthill Buddhist center, 1966.


• Hexham, Irving, Concise dictionary of religion, USA, Intervarsity Press, 1999.


• Hsuan, Hua, The Śūrańgama sūtra: The Fifty Skandha- Demon States, (Foreword: Ronald Epstein), California, Dharma Realm Buddhist Association, 1996.


• Humphreys, Christmas, A Popular Dictionary of Buddhism, London, Curzon Press, 1984.


• Irons, Edward, Encyclopedia of Buddhism, New York, Facts on file, 2008.


• Kumarajiva, The Śūrańgama Samadhi Sūtra, (Translator: John McRae), California.


• Numata Center for Buddhist Translation and Research, 1998.


• Luk, Charles, The Secret of Chinese Meditation, New York, Samuel Weiser, 1972.


• Nakamura, Hajime, Indian Buddhism a Survey with Bibliographical Notes, Delhi, Motilal, 1987.


• Potter, Karl. H., Encyclopedia of Indian Philosophies, (V. viii), Delhi, Motilal, 1966.


• Sure, Heng, and others, The Śūrańgama sūtra: a new translation / with excerpts from the commentary by Hsüan Hua, California, Buddhist Text Translation Society, 2009.


• Suzuki, Daisets. Teitaro, Manual of Zen Buddhism, California, Golden Elixir Press, 1935.


• Suzuki, Daisets. Teitaro, Outline of Mahayana Buddhism, London, Luzac and Company, 1907.