بررسی تأثیر تغییرکاربری بر رواناب رودخانه ی مارون در ایستگاه ایدنک با استفاده ازدادههای سنجش از دور و مدل SWAT

الموضوعات :

خسرو شفیعی مطلق ¹ , جهانگیر پرهمت ² , حسین صدقی ³ , مجید حسینی ⁴

1 - دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب دانشگاه علوم تحقیقات تهران
2 - دانشیارپژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری- تهران- کیلومتر 8 جاده مخصوص کرج- خیابان شهید عاشری- خیابان شهید شفیعی صندوق پستی 1136- 13445 . تلفن : [phone] [e-mail]
3 - استاد دانشکده علوم و مهندسی آب دانشگاه علوم و تحقیقات تهران.انتهای بلوار ستاری.تلفن:[phone]کدپستی: 1477893855
4 - - دانشیارپژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری- تهران- کیلومتر 8 جاده مخصوص کرج- خیابان شهید عاشری- خیابان شهید شفیعی صندوق پستی 1136- 13445 تلفن : [phone] - [e-mail]

تاريخ الإرسال : 13 الأربعاء , ربيع الثاني, 1438 تاريخ التأكيد : 27 الثلاثاء , شعبان, 1438 تاريخ الإصدار : 05 السبت , شعبان, 1439

الکلمات المفتاحية: مدل SWAT, حوزهی مارون, کاربری اراضی, SUFI2,

ملخص المقالة :

مدیریت صحیح حوزههای آبخیز کشور یکی از مهمترین روشهای استفاده از منابع آب و خاک میباشد. برای این مهم نیاز به اطلاعات جامعی از روشهای متفاوتمدیریتی و اجرایی است. طی چند دهه اخیر برآورد درست و به موقع از وضعیت کمی و کیفی رواناب یکی از دغدغههای مدیریتهای کلان کشور به حساب میآید.این پروژه شبیه سازی رواناب ماهانه ،تحلیل حساسیت، بهینهسازی پارامترهای حساس، بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی در طی چهار دهه اخیر برکمیت و کیفیترودخانه مارون در ایستگاه خروجی حوزهی آبخیز مارون )ایدنک( در استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از مدل SWAT میباشد. برای این مقصود از مدل نیمهتوزیعی SWAT و برنامه ی SUFI2 و در قالب بسته نرمافزاری SWAT CUP برای تحلیل حساسیت، واسنجی، صحتسنجی و آنالیز عدم قطعیت بهره گرفته شد. دراین تحقیق ابتدا نقشه تغییر سطح کاربریهای موجود و همچنین نقشه خاک و پوشش گیاهی در حوزهی آبخیز مارون در طی چهار دوره ده ساله از سال 1970 تا سال2010 با استفاده ازسنجنده های TM و ETM ماهوارهی لندست مشخص شد. آمار مشاهداتی ایستگاه هیدرومتری ایدنک بعنوان ایستگاه مبنا در طی سالهای 1970 تا2010 طی چهار دوره ده ساله مورد استفاده قرار گرفت.مقایسه اثر گزینههای مدیریتی کاربری اراضی بر مؤلفههای مختلف چرخه هیدرولوژیکی و همچنین مقادیرمختلف رواناب نشان میدهد در منطقه سناریوی بدبینانه اتفاق افتاده با ادامه روند تخریبی در کاربری اراضی به سمت حالت قهقرایی، مقادیر مختلف رواناب افزایش ونفوذپذیری و آبگذری به آبخوانهای سطحی و عمیق، کاهش مییابد.

المصادر:

سلمانی، حسین. 1390 .بهینه سازی پارامترهای موثر در بارش رواناب در مدل نیمه توزیعی – SWAT درحوزه قزاقلی استان
گلستان. کارشناسی ارشد، گروه احیا مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی ،دانشگاه تهران. 185 صفحه
میراب زاد،م. و قبادی نیا،م . 1384 . ساختار مدل های ریاضی و کاربرد آن ها در سیستم های آب زیرزمینی. کارگاه آموزشی
مدلسازی در آبیاری و زهکشی، کمیته ملی آبیاری و زهکشی، 13 صفحه. 24 آذر ماه 1384
امین، س. و غفوری روزبهانی،ع. 1381 . شبیه سازی رواناب سطحی و تبخیر و تعرق حوزه آبخیز معرف رود زرد با مدل
استانفورد 4 ". مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 6 ( 12 :) 54 - 66 .
گزارش بهنگام سازی تلفیق مطالعات منابع آب 1388 حوزه آبخیز مارون . تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات و بیلان آب بخش
5 . شرکت مدیریت منابع آب ایران. شرکت سهامی سازمان آب و برق خوزستان. معاونت مطالعات پایه منابع آب . جلد
سوم. ص 177 - 189 .
Abbaspour KC. Johnson CA. and Van Genuchten TM: Estimating Uncertain Flow and Transport Parameters Using a Sequential Uncertainty Fitting Procedure. Vadose Zone Journal. 2004: 1340–1352.
Abbaspour KC. Vejdani M. And Haghighat S: SWAT-CUP Calibration and Uncertainty Programs for SWAT. 2008: 1596-1602.
Anwar NS: Simulated Impact of land use dynamics on Hydrology during a 20-year-Preiod of deles basin in Ethiopia. TRITA-LWR Master Thesis. 2010: 1-33.
Feyereisen, G.W., T.C. Strickland, D.D. Bosch and D.G. Sullivan. 2007. Evaluation of SWAT manual calibration and input parameter sensitivity in the little river watershed. American Society of agriculture and bio logialengineering , 50 . 843-855.
Jha, M.K., P.W. Gassman and J.G. Arnold. 2007. Water quality modeling for the Raccon River watershed, using SWAT. American Society of Agricultural and Biological Engineers . 50(2): 479-493.
Li KY., Coe MT., Ramankutty N. and De Jong R: Modeling the hydrological impact of land-use change in West Africa. Journal of Hydrology. 2007: 337: 258– 268.
Rostamian R., Jaleha A., Afyunia M., Mousavian SF., Heidarpour M., Jalalian A. and Abbaspour KC: Application of a SWAT model for estimating runoff and sediment in two mountainous basins in central Iran. Hydrological Sciences Journal. 2010: 53(5): 977 – 988.
Sangjun I., Brannan KM., Saied Mostaghimi S. and Sang MK: Comparison of HSPF and SWAT models performance for runoff and sediment yield prediction. Journal of Environmental Science and Health. 2007: 11(42): 1561-1570
SetegnSG., Srinivasan R., Melesse AM. And Dargahi B: SWAT model application and prediction uncertainty analysis in the Lake Tana Basin, Ethiopia. Journal of Hydrological processes. 2010: 24: 357-367.
White k. and Chaubey I: Sensitivity analysis, calibration and validation for a multisite and multivariable SWAT model. Journal of the American Water Resources Association (JAWRA). 2005: 41(5): 1077-1089.
Zhang X., Srinivasan R. and Van Liew M: Multi-site calibration of the SWAT model for Hydrologic modeling. Soil & Water Division of ASABE, American Society of Agricultural and Biological Engineers. 2008: 51(6): 2039-2049.

_||_