ارزیابی کارایی آبیاری زیرسطحی به روش تنبوشه‌های بیوکامپوزیتی در آبیاری گیاه پانیکوم

الموضوعات :

سعید رنگریزی ¹ , حسینعلی بهرامی ² , مهران کیانی راد ³ , ابوذر شجاع الدینی ⁴

1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم خاک؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ تهران؛ ایران
2 - دانشیار؛ گروه علوم خاک؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ تهران؛ ایران
3 - استادیار پژوهشی؛ پژوهشکده زیست‌فناوری سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران؛ تهران؛ ایران
4 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم خاک؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ تهران؛ ایران

تاريخ الإرسال : 14 الأحد , ربيع الثاني, 1437 تاريخ التأكيد : 15 الأحد , شعبان, 1437 تاريخ الإصدار : 21 الخميس , ذو الحجة, 1437

الکلمات المفتاحية: آبیاری زیرسطحی, گیاه پانیکوم, تنبوشه‌های بیوکامپوزیتی, کپسول‌های متخلخل رسی,

ملخص المقالة :

با توجه به محدودیت منابع آب شیرین و تبخیر و تعرق بسیار شدید در مناطق خشک و بیابانی، به نظر می‌رسد که آبیاری زیرسطحی مناسب‌ترین روش آبیاری برای کشت گیاه باشد. هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به روش آبیاری زیرسطحی مناسب برای تامین نیاز آبی گیاه پانیکوم است. پژوهش حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک‌های کاملا تصادفی در سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران در سال 1394 انجام شد. فاکتورهای اصلی شامل آبیاری زیرسطحی به وسیله سه نوع تنبوشه‌ بیوکامپوزیتی P3، P8 و P9، آبیاری زیرسطحی با کپسول‌های رسی متخلخل و آبیاری غرقابی به عنوان شاهد و فاکتورهای فرعی شامل سه سطح تنش خشکی 50، 25 و 100 درصد ظرفیت زراعی خاک بود. نتایج نشان داد، تیمار آبیاری زیرسطحی با تنبوشه P8 و سطح تنش خشکی 25 درصد ظرفیت زراعی، با 12/68 درصد کاهش، کمترین حجم آب مصرفی در آبیاری را به خود اختصاص داد. هم‌چنین آبیاری زیرسطحی منجر به افزایش ارتفاع، وزن تر و وزن خشک شد که این اختلاف در سطح یک درصد نسبت به شاهد معنی‌دار بود. با توجه به تامین نیاز آبی گیاه پانیکوم با سیستم آبیاری زیرسطحی به روش تنبوشه‌های بیوکامپوزیتی، پیشنهاد می شود صرف نظر از کاهش حجم آب مصرفی، با انجام تحقیقات بیشتر از سیستم آبیاری زیرسطحی به روش تنبوشه های بیوکامپوزیتی به عنوان یک روش کاربردی در آبیاری گیاهان بیابانی استفاده شود.

المصادر:

انصاری، ح.، نادریان‌فر، م.، رمضانی، ح. و جلینی، م. 1393. مقایسه و ارزیابی برخی شاخص‌های رشد گونه‌های غالب فضای سبز شهری در سیستم‌های آبیاری زیرسطحی سفالی، قطره‌ای و سطحی. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، 8 (2): 402- 412.

ایرانمنش، ف.، عرب خدری، م. و اکرم، م. 1384. بررسی مناطق برداشت ذرات گرد و غبار و ویژگی های انتشار آن‌ها در طوفان های منطقه سیستان با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره ای. پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، 67: صفحات 25-33.

آذرنیوند، ح. 1382. بررسی ویژگی‌های گیاه‌شناسی و اکولوژیک دو گونه Artemisia sieberi و Aaucheri در دامنه جنوبی البرز. پایان‌نامه دکتری مرتع‌داری. دانشکده منابع طبیعی. دانشگاه تهران.

بابایی، ک.، امینی دهقی، م.، مدرس ثانوی، ع م. و جباری، ر. 1389. اثر تنش خشکی بر صفات مورفولوژیک، میزان پرولین و درصد تیمول در آویشن. فصلنامة علمی-پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 26 (2): 251-239.

دستورانی، م. ت.، صادق‌زاده، م. ع. و حشمتی، م. 1387. بررسی کارآیی آبیاری زیرسطحی در میزان رشد و تولید درختان پسته. مجله علوم و صنایع کشاورزی. ویژه آب و خاک، جلد 22 (1): 35-47.

رنگریزی، س.، بهرامی، ح ع. کیانی‌راد، م و شجاع‌الدینی، ا. (1394). ساخت تنبوشه‌های بیوکامپوزیتی بر پایه استفاده از الیاف خرما جهت آبیاری زیرسطحی گیاهان در مناطق خشک و نیمه‌خشک. دومین کنفرانس ملی کشاورزی و توسعه

قربانی واقعی، ح.، بهرامی، ح ع، علیزاده، پ و نصیری صالح، ف. (1390). ویژگی‌های هیدرولیکی کپسول‌های رسی متخلخل و تاثیر آن بر توزیع رطوبت خاک. مجله پژوهش آب ایران، 9: 131-141.

قربانی واقعی، ح.، بهرامی، ح ع. و رشیدی جوشقان، م. (1393) کپسول‌های رسی متخلخل و کاربرد آن‌ها در تامین نیاز آبی گیاهان مناطق خشک و نیمه خشک. فصل‌نامه بین المللی و پژوهشی منابع آب و توسعه، 2: 26-20.

کاظمی‌نژاد، ا ع.، باغستانی میبدی، ن. و کریمی، ا. ع. 1385. بررسی تاثیر روش‌های مختلف آبیاری براستقرار گونه‌های درختی مثمر و غیرمثمر در مناطق بیابانی. فصلنامه پژوهش و سازندگی، 71: 89-94.

کاظمی‌نژاد، ا ع.، کارگر، ع.، کارگر، ح.، صدری، ص.، دهقان، ع.، غضنفریان. و ا و کبریایی، ح. 1386. بررسی اثر آبیاری زیرسطحی در رشد و نمو درخت تاغ در مناطق بیابانی با استفاده از لوله‌های سفالی. فصلنامه جنگل و مرتع، جلد74: 88-93.

ناصری، ا.، بابازاده، ح و نخجوانی، س. 1390. انتخاب مناسب‌ترین دبی گسیلنده با تحلیل توزیع رطوبت از یک گسیلنده نقطه‌ای. حفاظت منابع آب و خاک، 1 (1): 29-42.

هادی‌راد، م.، میرحسینی، ر.، مشکوه، م ع. و سلطانی، م. 1387. بررسی تاثیر مقادیر مختلف رطوبت خاک بر کارآیی مصرف آب (WUE) در گیاه تاغ. پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، جلد 80: 75- 82.

Bainbridge, D. 2001. Buried clay pot irrigation a little known but a very efficient traditional method of irrigation. Agriculture Water Management, 48: 79-88.

Chiatante, D., Di-Iorio, A., Sciandra, S., Stefania, G. and S. Mazzoleni. 2006. Effect of drought and fire on root development in Quercus pubescens wild and Fraxinus ornal seedlings. Environmental and Experimental Botany, 56: 190-197.

Hoekstra, F., A. Golovia. and J. Buitink. 2001. Mechanisms of plant desiccation tolerance. Trends plant Sci, 6: 431-438.

Jiusheng, Li.,  Zhang, J. and M. Rao, 2004. Wetting patterns and nitrogen distributions as affected by fertigation strategies from a surface point source. Agricultural Water Management, 67: 89-104.

Masinde, P.W., Stutzel, H., Agong, S. and A. Goand- Fricke. 2006. Plant growth, water relations and transpiration of two species of African nightshade (Solanum villosum Mill. ssp. Miniatum (Bernh. Ex Willd.) Edmonds and S. sarrachoides Sendtn.) Under water-limited conditions. Scientia Horticulturae, 110: 7-15.

Sathiyamoorty, P. and S. Nukamura. 1995. Effect of gibberalic acid and inorganic salts on breaking dormancy and enhancing germination of true potato seed. Seed Res, 23: 5-7

Siyal, A.A. and T.H. Skaggs. 2009. Measured and simulated soil wetting patterns under porous clay pipe sub-surface irrigation. Agricultural Water Management, doi:10.1016/j.agwat.2008. 11.013.

Siyal, A.A., Siyal, A.G. and M.Y. Hasini. 2011. Crop production and water use efficiency under subsurface porous clay pipe irrigation. Vet. Sci, 27: 39-50.