تحلیل محتوای تصاویر کتاب‌های داستانی کودکان رده سنی ب و ج در دهه 80

الموضوعات : نظام ها و خدمات اطلاعاتی

زهره میرحسینی ¹ , زهرا اباذری ² , فاطمه معدنی ³

1 - عضو هیات علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
2 - دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
3 - کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

تاريخ الإرسال : 08 الأحد , ربيع الأول, 1434 تاريخ التأكيد : 05 الأربعاء , رجب, 1434 تاريخ الإصدار : 12 الجمعة , شعبان, 1434

الکلمات المفتاحية: تحلیل محتوا, ادبیات کودکان و نوجوانان, تصویرگری کتاب, کودکان, داستان,

ملخص المقالة :

هدف: هدف از این پژوهش تحلیل محتوای تصاویر کتاب‌های داستانی تالیفی گروه سنی ب و ج در دهه‌ی 80 می‌باشد تا مشخص شود که تصویرگری آن‌ها در چه وضعیت و جایگاهی قرار دارد. روش: نگارش این پژوهش بر اساس روش تحلیل محتوای مفهومی است. در این راستا ابتدا معیار‌های ارزیابی تصاویر و شرایط ظاهری کتاب، از شورای کتاب کودک و همین طور کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانانگردآوری شد و پس از تهیه سیاهه وارسی از روی این معیارها و ادغام آن‌ها بر اساس نظر متخصصان کتابداری و ادبیات کودکان، به تحلیل محتوای 335 عنوان کتاب ( بطور تصادفی) که بین سال‌های80 تا 89 چاپ شده بودند، پرداخته شد. یافته‌ها: در این پژوهش چهار عامل 1. توجه به عوامل ظاهری 2. مرتبط‌بودن تصاویر با محتوای داستان 3. مرتبط‌بودن تصاویر با نیازهای گروه سنی ب و ج 4. وضعیت کیفیت تصاویر، مورد بررسی قرار گرفت؛ نتایج نشان می‌دهد که در مورد عامل اول 38/55% وضعیت مطلوب و 7/30% نامطلوب داشتند، در عامل دوم 70% وضعیت مطلوب و 2% نامطلوب بودند، در عامل سوم 3/60% وضعیت مطلوب و 16% نامطلوب داشتند و در عامل چهارم 73/44% وضعیت مطلوب و 27% نامطلوب بودند. نتیجه‌گیری: با توجه به آمار بدست‌آمده، کتاب‌های چاپ شده در دهه 80، وضعیت نسبتا مناسبی در زمینه‌های "توجه به عوامل ظاهری" و " مرتبط‌بودن تصاویر با نیازهای گروه سنی" داشتند و به "مرتبط‌بودن تصاویر با محتوی داستان" بیش از مسائل دیگر توجه شده بود و به مقوله "کیفیت تصاویر " کمتر از بقیه موارد توجه شده بود.

المصادر:

ابراهیمی، نادر(1367). مقدمه‌ای بر مصورسازی کتاب کودکان. تهران: آگاه.

افضل طوسی، عفت‌السادات (1374). بررسی تاثیر و تاثر تصویرسازی کتاب کودک در جامعه. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

پژوهش، نوشین(1374). ملاک‌ها و معیارهای نقد و نقادی در آثار تصویرگری کتاب کودک. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده هنرهای زیبا، تهران.

حجازی، بنفشه (1381). ادبیات کودکان و نوجوانان ویژگی‌ها و جنبه‌ها. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.

بداللهی، مهتاب (1382). نقش تصویر در پرورش تخیل. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده هنرهای زیبا، تهران.

قایینی، زهره(1375). واکنش کودکان 4-6 ساله نسبت به کتاب‌های تصویری(داستانی-تخیلی). پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال.

میرزایی، خلیل (1388). پژوهش، پژوهشگری و پژوهش‌نویسی. تهران: جامعه‌شناسان.

Edieann, Jay Samuels (1980). " The Effect of Picture on Children`s Attitudes  toward Presented  Stories".The Ohio State University, Degree, PhD.

Gomm, Robert Jeffry (2012).Content Analysis of 50 Picture Books for Latino Immigrant Children: Implications for Supportive Bibliotherapy.A thesis submitted to the faculty of Brigham Young University Department of Counseling Psychology and Special Education

Khalifeh, Abdol-Malik (2005). " A Content  Analysis  of  The Coretta Scott King  Award-Winning Picture Books from 1974 – 2004". West Virginia University, Degree EDD.

Stone, Sally Ann(1992). " Children Interpretations of Wordless Picture Books". University of Arkansas, Degree EDD.