اهمیت توسعه توانایی سواد اطلاعاتی با تاکید بر ملاحظات اجرای فناوری اطلاعات و ارتباطات در نظام آموزشی کشور

الموضوعات : نظام ها و خدمات اطلاعاتی

مریم ابراهیم پور ¹ ( کارشناس ارشد برنامه‌ریزی درسی دانشگاه شاهد )
مهدی سبحانی نژاد ² ( دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شاهد تهران )
اقدس شایسته ³ ( کارشناس ارشد برنامه‌ریزی درسی دانشگاه شاهد )

تاريخ الإرسال : 22 السبت , ذو القعدة, 1434 تاريخ التأكيد : 01 الخميس , ربيع الأول, 1435 تاريخ الإصدار : 18 الأربعاء , جمادى الأولى, 1435

الکلمات المفتاحية: سواد اطلاعاتی, فناوری اطلاعات و ارتباطات, دانش‌آموزان, نظام آموزشی,

ملخص المقالة :

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی اهمیت توسعه توانایی سواد اطلاعاتی در دانش‌آموزان با تاکید بر ملاحظات اجرای فناوری اطلاعات و ارتباطات در نظام آموزشی کشور بوده است. روش‌شناسی: روش انجام پژوهش، توصیفی از نوع تحلیل اسنادی می باشد. جامعه پژوهش اسناد و مدارک موجود (کتاب‌ها، طرح‌های پژوهشی، مقالات، سایت‌ها‌ی معتبر) در حوزه مورد مطالعه بوده است. یافته‌ها: در این پژوهش به بررسی جایگاه فناوری اطلاعات در توسعه سواد اطلاعاتی پرداخته شده است. در این راستا، پژوهش حاضر اسناد پشتیبان آموزش و پرورش را در زمینه فناوری اطلاعات بررسی و سپس به اقدامات این نهاد در پیاده‌سازی فناوری اطلاعات در مدارس اشاره نموده، و در نهایت عمده‌ترین موانع اجرای فناوری اطلاعات و ارتباطات را در نظام آموزشی کشور بر شمرده است. نتیجه‌گیری: بررسی اسناد و آمار و پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهد که با توجه به فراهم‌نبودن زیرساخت‌های لازم برای آموزش سواد اطلاعاتی در مدارس، سواد اطلاعاتی در بین دانش‌آموزان ایرانی از جایگاه مناسبی برخوردار نمی‌باشد و باید اقدامات اساسی در جهت بهبود جایگاه سواد اطلاعاتی در مدارس صورت گیرد.

المصادر:

آیتی، محسن؛ عطاران، محمد؛ مهرمحمدی، محمود.(1386). الگوی تدوین برنامه‌های درسی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات(فاوا) در تربیت معلم. مطالعات برنامه درسی، سال اول، شماره 5.

اسفندیاری مقدم، علیرضا؛ کاشی نهنجی، وحیده. (1390). تاثیر فناوری اطلاعات بر سواد اطلاعاتی، مورد پژوهی دانش‌آموزان دبیرستانی شهرستان همدان. فصلنامه نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی، سال اول، شماره1.

اسکندری، محبوبه (1386). «بررسی موانع به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرآیند یادگیری – یاددهی از دیدگاه معلمان زن مدارس دخترانه دوره ابتدایی شهرتهران». تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.

پورصالحی، نسترن؛ زندیان، فاطمه؛ فهیم نیا، فاطمه.(1390). مطالعه مقایسه‌ای تاثیر آموزش سواد اطلاعاتی توسط «کتابدار» و «معلم» بر ارتقای مهارت‌های سواد اطلاعاتی دانش‌آموزان دبیرستان‌های هوشمند دخترانه شهر تهران. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رساتی دانشگاهی، سال چهل و پنجم، شماره 58.

حکیمی، امیرحسین.(1383). « بررسی عوامل موثر بر عدم استفاده از فناوری اطلاعات». پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم.

خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا»، قابل مشاهده در:http://isna.ir/fa/news/91062715594/

حیدری همت آبادی، زهرا؛ موسی پور، نعمت‌الله؛ حرّی، عباس.(1386). نظام برنامه‌ریزی درسی متناسب با توسعه‌ی سواد اطلاعاتی. مطالعات برنامه درسی، سال اول، شماره 4.

زمانی، بی‌بی عشرت.(1384).یاددهی و یادگیری مهارت‌های فناوری اطلاعات در برنامه درسی. فصلنامه کتاب، دوره شانزدهم، شماره اول، بهار 1384، صص185-173.

زمانی، بی‌بی عشرت. (1390). بررسی چالش‌های پذیرش و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین دبیران مدارس متوسطه شهر اصفهان براساس مدل موانع کاربرد فاوا. پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران.

سند برنامه درسی ملی

سند تحول راهبردی نظام تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران در افق چشم‌انداز

سند توسعه فاوای وزارت آموزش و پرورش

سند نقشه جامععلمی کشور

سند راهبردی نظام جامع فناوری اطلاعات کشور

برنامه پنجم توسعه

سند چشم‌انداز 20 ساله

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(سند مشهد مقدس) 1390

عبادی، رحیم.(1384). فناوری اطلاعات و آموزش و پرورش. تهران: موسسه توسعه فناوری آموزشی مدارس هوشمند.

علوی، لیلا سادات. (1391).شیوه‌های نوین تدریس موانع به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات. مجله رشد تکنولوژی آموزشی.

قادری، زینب. (1387). آموزش استفاده‌کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی. کتاب ماه، کلیات اطلاعات ارتباطات و دانش‌شناسی.

ماستری فراهانی، فاطمه، علی رضایی شریف و حسین استاد حسنلو. (1391). موانع به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرآیند یادگیری/ یاددهی. فصل نامه راهبردهای آموزش، دوره پنجم، شماره 1: 15-21.

 معرفت، رحمان؛ عضدی، مرضیه(مترجمین). (1386). استانداردهای سواد اطلاعاتی برای دانشجویان آموزش عالی. فصلنامه کتاب. شماره 69. ص229-242.

نصیری‌علی‌آبادی، رکسانا؛ تقی‌پورظهیر، علی.(1388). بررسی موانع به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش و ارائه الگو در این زمینه. نوآوری‌های آموزشی، سال هشتم، شماره 31.

نفیسی، علی. (1384). چالش‌های فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش. مجله رشد تکنولوژی آموزشی 1 (11): 23-27.

مرکز آمار ایران،نتایج آمارگیری از کاربران اینترنت – دی1389، انتشار: اسفند 1390.

هوشمند‌سازی مدارس، راهبرد تحولی وزارت آموزش و پرورش در توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات.(1391). مرکز آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات، وزارت آموزش و پرورش.

 

Julien, H & Barker, S.(2009).How high-school students find and evaluate scientific information: A basis for information literacy skills development. Library & Information Science Research 3, 12–17.

Kai Wah Chu ,S & Tse & Chow.(2011). Using collaborative teaching and inquiry project-based learning to help primary school students develop information literacy and information skills. Library & Information Science Research 33 (2011) 132–143.       

Kai Wah Chu, S.(2012). Assessing Information Literacy: A Case Study of Primary 5 Students in Hong Kong. Research journal of the American Association of School Librarians. Volume 15, 2012.

Kong, S. C.( 2007). A curriculum framework  for implementing  information  technology in  school  education to foster information  literacy.  Computers & education.

 Rambousek,V& Štípek ,j.et al.(2013). Research on ICT literacy education in primary and lower secondary schools in the Czech Republic. Procedia - Social and Behavioral Sciences 141 ( 2014 ) 1263 – 1269.