عؤامل مؤثر بر تنوع معیشتی کشاورزان دارای چاه آب در شهرستان زنجان
الموضوعات : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی
وحید محمدی
1
(دانش‌آموخته دکتری ترویج و آموزش کشاورزی پایدار گرایش آموزش کشاورزی پایدار و محیط‌زیست دانشگاه زنجان)
جعفر یعقوبی
2
(استاد گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی دانشگاه زنجان)
الکلمات المفتاحية: تنوع معیشتی, کشاورزان دارای چاه آب کشاورزی, شهرستان زنجان, آب زیرزمینی,
ملخص المقالة :
مناطق روستایی و بخش کشاورزی با خطرات مختلفی رو به رو بوده و معیشت افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد لذا تنوع معیشتی ضروری می‌باشد. هدف تحقیق حاضر شناسایی عؤامل موثر بر تنوع معیشتی کشاورزان دارای چاه آب در شهرستان زنجان بود. جامعه آماری تحقیق، کشاورزان دارای چاه آب در شهرستان زنجان بودند (8017=N) که با استفاده از فرمول کوکران 367 نفر به عنوان نمونه و با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط محققان در زمینه تنوع معیشتی و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (0.94 تا 0.97) تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS26 انجام شد و از شاخص‌های مرکزی و تحلیل همبستگی و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد میانگین شاخص تنوع معیشتی پاسخگویان بر اساس شاخص سیمپسون 13/0 با انحراف معیار 03/0 بود که نشان دهنده تنوع معیشتی پایین پاسخگویان بود. نتایج بررسی عوامل موثر بر میزان تنوع معیشتی کشاورزان با استفاده از تحلیل رگرسیون خطی به روش گام به گام نشان داد پنج متغیر میزان آبدهی واقعی چاه شخصی، اندازه باغ، میزان بوروکراسی در صدور مجوز کارگاه‌های روستایی، میزان کشت محصولات آبی و میزان ناتوانی در خرید نیازهای اولیه 78 درصد از واریانس میزان تنوع معیشتی پاسخگویان را تبیین کردند. محور قراردادن کشاورزان خرده پا در برنامه‌های توانمندسازی معیشتی و تسهیل راه اندازی مشاغل غیر کشاورزی برای کشاورزان بر اساس نتایج تحقیق توصیه می شود.
خسروی‌پور، ب.، غنیان، م. و بخشی، آ. (1399). شناسایی استراتژی‌های معیشتی بهره‌برداران چاه آب کشاورزی و عوامل مؤثر بر آن در استان خراسان جنوبی. توسعه محلی (روستایی_شهری)، 12 (2)، 333-359.
غزالی، س. و زیبایی، م. (1396). عامل‌های موثر بر انتخاب راهبردهای معیشتی توسط خانوارهای عشایری استا فارس. اقتصاد کشاورزی، 4 (11)، 63-80.
مطیعی لنگرودی، س.ح.، ریاحی، و.، جلالیان، ح. و احمدی، ا. (1398). تحلیل عوامل مؤثر بر متنوع‌سازی فعالیت‌های اقتصادی از دیدگاه روستاییان (مطالعة موردی: روستاهای شهرستان سقز). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 1 (51)، 193-209.
Abera, A., Yirgu, T. and Uncha, A. (2021). Determinats of rural livelihood diversification strategies among Chewaka resettlers' communities of southwestern Ethiopia. Agriculture & Food Security. 10, 1-19.
Adeomi, D.T., Fadoju, D.T., Oseni, R.O. and Ogunya, L. (2022). Socio-Economic Factors influencing livelihood diversification among rural farming households in Southwest Nigeria: a fractional response model approach. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, 22, 21-29.
Ahmad, B., Rabbani, M.G., Shilpa, N.A., Haque, M.S. and Rahman, M.N. (2022). Diversification of livelihoods and its impact on the welfare of tribal Households in Dinajpur district of Bangladesh. The Bangladesh Journal of Agricultural Economics, 43 (1), 85-98.
Ayana, G.F., Megento, T.L. and Kussa, F.G. (2022). The extent of livelihood diversification on the determinants of livelihood diversification in Assosa Wereda, Western Ethiopia. GeoJournal. 87, 2525-2549.
Getnet, M.T., Ketema, M., Alemu, B.A. and Demilew, G. (2022). Rural livelihood portfolios and determinants of livelihood diversification among rural households in North-Western Ethiopia. ERJSSH, 9 (2), 70-82.
Goba, Z.Z. (2021). Review on determinants of rural livelihood diversification strategies in Ethiopia. Science, Technology and Society. 9, 98-106.
Guite, S., Sharma, H.I. and Thoudam, L. (2022). Determinants of livelihood diversification among the Thadou-Kukis of Manipur, India. Economic Affairs, 67, 79-86.
Habib, N., Ariyawardana, A. and Aziz, A.A. (2022). The influence and impact of livelihood capitals on livelihood diversification strategies in developing countries: a systematic literature review. Research Square, The influence and impact of livelihood capitals on livelihood diversification strategies in developing countries: A systematic literature review | Research Square.
Huang, L., Yang, L., Tuyen, N.T., Colmekcioglu, N. and Liu, J. (2022). Factors influencing the livelihood strategy choices of rural households in tourist destinations. Journal of Sustainable Tourism, 30 (4), 875-896.
Kassegn, A. and Abdinasir, U. (2023). Determinants of rural households’ Livelihood diversification strategies: in the case of north Wollo zone, Amhara National Regional State, Ethiopia. Cogent Economics & Finance, 11, 1-23.
Miani, A.M. and Darwish, M.O. (2022). Sustainable rural livelihood challenges in Afghanistan’s Ghazni Province: Using Atlas.Ti Software. European Journal of Agricultural and Rural Education (EJARE), 3 (6), 1-9.
Mudzielwana, R.V.A. and Mafongoya, P. and Mudhara, M. (2022). An analysis of livelihood-diversification strategies among farmworker households: A case of the Tshiombo Irrigation Scheme, Vhembe district, South Africa. Sustainability, Agriculture | Free Full-Text | An Analysis of Livelihood-Diversification Strategies among Farmworker Households: A Case Study of the Tshiombo Irrigation Scheme, Vhembe District, South Africa (mdpi.com).
Nagasa, T. and Sera, L. (2022). Determinants of livelihood diversification decision of small holder rural farmers: Case of Sadi Chanka district, in Oromia, Ethiopia. Horn of Africa Journal of Business and Economics (HAJBE), 5 (2), 45-70.
Olawuyi, S.O. and Olawuyi, T.D. (2022). Livelihood diversification and farmers’ well-being: Lessons from South-West, Nigeria. The Journal of Developnig Areas, 56 (4), 231-246.
Onuwa, G., Mailumo, S., Chizea, C. and Alamanjo, C. (2022). Socioeconomic determinants of livelihood diversification among Arable Crop farmers in Shendam, Plateau state, Nigeria. Agricultural Socio-Economics Journal, 22 (4), 301-309.
Roy, A. and Basu, S. (2020). Determinants of livelihood diversification under environmental change in coastal community of Bangladesh. Asia-Pacific Journal of Rural Development. 30, 7-26.
Roy, S., Basu, S. and Roy, A. (2021). Rural livelihood diversification under salinity intrusion in Southwest region of Bangladesh. Barishal University Journal of Social Sciences, 2 (1), 121-136.
Sallawu, H., Nmadu, J.N., Coker, A.A.A., Mohammed, U.S. (2022). Dynamic Relationship between vulnerability to climate change, livelihood diversification, perception on climate change and income of the farmers in North Central Nigeria. Asian Research Journal of Agriculture, 15 (3), 1-8.
Shan, T.B. and Ahmed, J.U. (2020). Determinants of livelihood diversification of rural households in Sylhet. Asian Journal of Agricultural Extension, Economics & Sociology. 38, 97-104.
Sharma, H.R., Malik, S.H. and Bhatia, A. (2022). Effects and Determinants of diversification of livelihood options amongst agricultural households in India: A state level Analysis. India Journal of Agricultural Economics, 77 (1), 145-162.
Tukela, B., Rao, A. and Rambabu, k. (2021). Analysis of livelihood diversification practice on reduction of rural poverty: the case of Hawassa Zuria Woreda of Sidama region, Ethiopia. IJARESM. 9 (6), 799-808.
Wallole, W., Gecho, Y. and Tefera, T. (2021). Factors affecting the level of rural households livelihood diversification in Gamo zone, Southern Ethiopia. Agricultural Extension, Economics & Sociology. 38, 19-32.
Yussuf, B.A. and Mohamed, A.A. (2022). Factors influencing household livelihood diversification: The case of Kebri Dahar district, Korahey Zone of Somali Region, Ethiopia. Hindawi Advances in Agriculture, 2022, 1-14.
Zou, H., Li, S., Zou, H., Sun. W., Niu, Y. and Yu, C. (2022). Livelihood sustainability of herder households in North Tibet, China. Sustainability, Sustainability | Free Full-Text | Livelihood Sustainability of Herder Households in North Tibet, China (mdpi.com).
