بررسی عوامل مؤثر بر رفتار مصرف کود شیمیایی: مطالعۀ ذرت‌کاران دهستان درودفرامان شهرستان کرمانشاه
الموضوعات : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی
امیر منصوریان
1
(
دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان
)
محمد جلالی
2
(
استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان
)
فرزاد اسکندری
3
(
استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان
)
الکلمات المفتاحية: توسعه پایدار, رفتار حفاظت از محیط زیست, نگرش نسبت به کود شیمیایی,
ملخص المقالة :
هدف اصلی مطالعۀ حاضر بررسی عوامل مؤثر بر رفتار مصرف کود شیمیایی در بین کشاورزان ذرت‌کار دهستان درودفرامان شهرستان کرمانشاه بود. برای این منظور از پارادایم کمّی بهره گرفته شد. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیۀ کشاورزان ذرت‌کار دهستان درودفرامان شهرستان کرمانشاه بود که در سال 1400 اقدام به کشت ذرت نموده بودند (100N=). با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی و جدول کرجسی و مورگان تعداد 80 نفر از آنان برای انجام پژوهش انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری داده‌ها در این پژوهش، پرسشنامه‌ای استاندارد بود که روایی آن با استفاده از روایی محتوایی و سازه و پایایی آن با بهره‌گیری از پایایی ترکیبی و ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. برای تحلیل داده‌ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی از نرم افزار SPSS نسخۀ 25 و SmartPLS نسخه سه بهره گرفته شد. یافتههای مطالعه نشان داد که قصد مصرف کود شیمیایی تأثیر مثبت و معناداری در سطح یک درصد بر رفتار مصرف کود شیمیایی دارد و این متغیر قادر به تبیین 22 درصد از تغییرات واریانس رفتار مصرف کود شیمیایی کشاورزان مورد مطالعه است. هم‌چنین، نتایج مطالعه نشان داد که متغیرهای هنجارهای اخلاقی، نگرش نسبت به مصرف کود شیمیایی و هنجارهای ذهنی با تبیین 73 درصد از تغییرات متغیر قصد مصرف کود شیمیایی ذرت‌کاران به صورت غیرمستقیم تأثیر مثبت و معناداری بر رفتار مصرف کود شیمیایی کشاورزان مورد مطالعه داشتند.در نهایت با توجه به یافتههای پژوهش، پیشنهادهای کاربردی به منظور کمک به کاهش مصرف کود شیمیایی و مدیریت بهینۀ آن در کشور ارائه شده است.
حمید، ف.، یزدانپناه، م.، برادران، م.، خلیلمقدم، ب. و آزادی، حسین. 1400. درک رفتار زیستمحیطی کشاورزان منطقه رامشیر نسبت به کاربرد کود نیتروژن و عوامل مؤثر بر آن. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 17، شماره 1، صفحات 70-53.
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران. 1400. نزدیک به ۱۰ هزار هکتار از مزارع کرمانشاه زیر کشت ذرت دانه ای رفته است. منتشر شده در 18 تیر ماه 1400، لینک خبر https://irna.ir/xjFnBq
دهقانپور، ح. و زیبایی، منصور. 1394. بررسی عوامل مؤثر بر مصرف نهادههای کشاورزی: تجزیه و تحلیل بینالمللی. دومین کنفرانس ملی کشاورزی و توسعه،تهران.
شاهپسند، م. 1394. تحلیل نقش عوامل فردی و شناختی موثر بر سطح مصرف کود در بین کشاورزان شهرستان بجستان. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران)، دوره 46-2، شماره 4، صفحات 763-749.
عطاییاسد، م. و موحدی، رضا. 1399. تاثیر دانش، نگرش و قصد رفتاری بر رفتار کاربرد کودهای شیمیایی سیبزمینیکاران شهرستان همدان. مدیریت آموزش کشاورزی، شماره 55، صفحات 54-38.
فراهی، ن.، عبداللهزاده، غ. ح.، شریفزاده، م.ش. و عابدی سروستانی، ا. 1395. کاربرد راهبردهای اخلاقی محیطزیست در کاهش مصرف نهادههای شیمیایی، سومین همایش یافتههای نوین در محیطزیست و اکوسیستمهای کشاورزی،تهران.
ماهرخ، ع.، گل زردی، ف.، عزیزی، ف.، مفیدیان، س. م. ع.، زمانیان، م.، رهجو، و.، ترابی، م. و سلطانی، ا. 1400. تحلیل عاملهای زراعی مؤثر بر کاهش عملکرد ذرت دانهای در ایران با استفاده از روش فراتحلیل. بهزراعی کشاورزی، دوره 23، شماره1، صفحات 86-73.
نصابیان، ش.، قریشی ابهری، س. ج.، فرحآور، ف. و دامنکشیده، م. 1390. بررسی مزیت نسبی تولید ذرت در ایران. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال پنجم، شماره 1، صفحات 124-109.
یزدانی، س.، رمضانی، م.ر.، قاسمی، ا.، قائم مقامی، س. ط. 1398. تحلیل عوامل موثر بر کاهش مصرف کودهای شیمیایی در راستای دستیابی به تولید پایدار زعفران (مطالعه موردی: شهرستان گناباد). مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، جلدو 2-50 ، شماره 3، صفحات 435-421.
Abadi, B. 2018. The determinants of cucumber farmers' pesticide use behavior in center Iran. Implication for the pesticide use management. Journal of Cleaner Production. 205: 1069-1081.
Aitken, C., Chapman, R. and McClure, J. 2011. Climate change, powerlessness and the commons dilemma: Assessing New Zealanders’ preparedness to act. Global Environmental Change, 21(2): 752- 760.
Ajewole, O.C. 2010. Farmer’s response to adoption of commercially available organic fertilizers in Oyo state, Nigeria. African Journal of Agricultural Research, 5(18): 2497-2503.
Ajzen, I. 1985. From intentions to actions: A theory of planned behavior. In Action control (pp. 11- 39). Springer, Berlin, Heidelberg.
Ajzen, I. 1991. The theory of planned behavior. Organizational behavior and human decision processes, 50(2): 179-211.
Ajzen, I. 2005. Attitudes, personality, and behavior. McGraw-Hill Education (UK).
Arslan, A., Belotti, F. and Lipper, L. 2017. Smallholder productivity and weather shocks: Adoption and impact of widely promoted agricultural practices in Tanzania. Food Policy, 69: 68-81.
Arvola, A., Vassallo, M., Dean, M., Lampila, P., Saba, A., Lähteenmäki, L. and Shepherd, R. 2008. Predicting intentions to purchase organic food: The role of affective and moral attitudes in the Theory of Planned Behaviour. Appetite, 50(2-3): 443-454.
Azadi, Y., Yazdanpanah, M. and Mahmoudi, H. 2019. Understanding smallholder farmers’ adaptation behaviors through climate change beliefs, risk perception, trust, and psychological distance: Evidence from wheat growers in Iran. Journal of environmental management, 250: 109456.
Bagheri, A., Bondori, A., Allahyari, M.S. and Damalas, C. 2019. Modeling farmers' intention to use pesticides: An expanded version of the theory of planned behavior. Journal of Environmental Management, 248: 1-9.
Bird, E. L., Panter, J., Baker, G., Jones, T., Ogilvie, D. and Connect Consortium. 2018. Predicting walking and cycling behaviour change using an extended Theory of Planned Behaviour. Journal of Transport & Health, 10: 11-27.
Botetzagias, I., Dima, A. F. and Malesios, C. 2015. Extending the theory of planned behavior in the context of recycling: The role of moral norms and of demographic predictors. Resources, conservation and recycling, 95: 58-67.
Burton, R. J. 2004. Reconceptualising the ‘behavioural approach’in agricultural studies: a sociopsychological perspective. Journal of Rural studies, 20(3): 359-371.
Chan, L. and Bishop, B. 2013. A moral basis for recycling: Extending the theory of planned behaviour. Journal of Environmental Psychology, 36: 96-102.
Chan, R. Y. and Lau, L. B. 2000. Antecedents of green purchases: a survey in China. Journal of consumer marketing, 17(4): 338-357.
Chang, H. and Mishra, A. K. 2012. Chemical usage in production agriculture: Do crop insurance and off-farm work play a part?. Journal of Environmental Management, 105: 76-82.
Chen, M. F. and Tung, P. J. 2014. Developing an extended theory of planned behavior model to predict consumers’ intention to visit green hotels. International journal of hospitality management, 36: 221-230.
Chianu, J.N. and Tsujii, H. 2004. Determinants of farmers’ decision to adopt or not adopt inorganic fertilizer in the savannas of northern Nigeria. Nutrient Cycking in Agroecosystems, 70(1): 293-301.
Conner, M. and Armitage, C. J. 1998. Extending the theory of planned behavior: A review and avenues for further research. Journal of applied social psychology, 28(15): 1429-1464.
Davis, L. E., Ajzen, I., Saunders, J. and Williams, T. 2002. The decision of African American students to complete high school: An application of the theory of planned behavior. Journal of Educational Psychology, 94(4): 810.
De Leeuw, A., Valois, P., Ajzen, I. and Schmidt, P. 2015. Using the theory of planned 1 behavior to identify key beliefs underlying pro-environmental behavior in high-school students: Implications for educational interventions. Journal of Environmental Psychology, 42: 128-138.
Emmanuel, D., Owusu-Sekyere, E., Owusu, V. and Jordaan, H. 2016. Impact of agricultural extension service on adoption of chemical fertilizer: Implications for rice productivity and development in Ghana. Wageningen Journal of Life Sciences, 79(1): 41–49.
Etim, N.N.A. 2015. Adoption of inorganic fertilizer by urban crop farmers in Akwa Ibom State, Nigeria. American Journal of Experimental Agriculture, 5(5): 466-474.
Food and Agriculture Organization. 2017. The future of food and agriculture – Trends and challenges. Retrieved October 1, 2018, from www.fao.org/3/a-i6583e.pdf
Freeman, H.A. and Omiti, J.M. 2003. Fertilizer use in semi-arid areas of Kenya: analysis of smallholder farmers’ adoption behaviour under liberalized markets. Nutrient Cycking in Agroecosystems, 66(1): 23- 31.
Gao, L., Wang, S., Li, J. and Li, H. 2017. Application of the extended theory of planned behavior to understand individual’s energy saving behavior in workplaces. Resources, Conservation and Recycling, 127, 107-113.
Greaves, M., Zibarras, L. D. and Stride, C. 2013. Using the theory of planned behavior to explore environmental behavioral intentions in the workplace. Journal of Environmental Psychology, 34, 109- 120.
Kaiser, F. G. and Scheuthle, H. 2003. Two challenges to a moral extension of the theory of planned behavior: moral norms and just world beliefs in conservationism. Personality and individual differences, 35(5): 1033-1048.
Kasa, L., Abate, G. T., Warner, J. and Kieran, C. 2015. Patterns of Agricultural Production among Male and Female Holders: Evidence from Agricultural Sample Surveys in Ethiopia. International Food Policy Research Institute (IFPRI) Addis Ababa, Ethiopia
Lansana, F. M. 1992. Distinguishing potential recyclers from nonrecyclers: a basis for developing recycling strategies. The Journal of Environmental Education, 23(2): 16-23.
Lapple, D. and Kelley, H. 2013. Understanding the uptake of organic farming: Accounting for heterogeneities among Irish farmers. Ecological Economics, 88: 11-19.
Lee, K. 2011. The role of media exposure, social exposure and biospheric value orientation in the environmental attitude-intention-behavior model in adolescents. Journal of environmental psychology, 31(4): 301-308.
Lu, C. and Tian, H. 2017. Global nitrogen and phosphorus fertilizer use for agriculture production in the past half century: shifted hot spots and nutrient imbalance. Earth System Science Data, 9:181–192.
Ma, L., Ni, J., Fleskens, L., Wang, H. and Xuan, Y. 2021. Modelling Fertilizer Use in Relation to Farmers’ Household Characteristics in Three Gorges Reservoir Area, China. Agriculture, 11: 472. https://doi.org/10.3390/agriculture11060472
Marenya, P.P. and Barrett, C.B. 2007. Household-level determinants of adoption of improved natural resources management practices among smallholder farmers in western Kenya. Food Policy, 32 (4): 515–536.
Martey, E., Wiredu, A.N., Etwire, P.M., Fosu, M., Buah, S.S.J. and Bidzakin, J. 2014. Fertilizer Adoption and Use Intensity Among Smallholder Farmers in Northern Ghana: A Case Study of the AGRA Soil Health Project. Sustainable Agriculture Research, 3(1): 24-36.
Melgar, N., Rossi, I. and Mussio, M. 2013. Environmental Concern and Behavior: Do Personal Attributes Matter? Departamento de Economia, Documento, 1(13): 19-35.
Mishra, A.K., Nimon, R.W. and El-Osta, H. 2005. Is moral hazard good for the environment? Revenue insurance and chemical input use. Environmental Management, 74 (1):11–20.
Moore, S., Murphy, M. and Watson, R. 1994. A longitudinal study of domestic water conservation behavior. Population and Environment, 16(2): 175-189.
Nigbur, D., Lyons, E. and Uzzell, D. 2011. Attitudes, norms, identity and environmental behaviour: Using an expanded theory of planned behaviour to predict participation in a kerbside recycling programme. British Journal of Social Psychology, 49(2): 259-284.
Onwezen, M. C., Antonides, G. and Bartels, J. 2013. The Norm Activation Model: An exploration of the functions of anticipated pride and guilt in pro-environmental behaviour. Journal of Economic Psychology, 39: 141-153.
Perdanaa, T., Renaldy, E., Nurul Utami, H., Hermita Sadeli, A., Arari H, M., Ginanjar, T., Sesy N. P, A., Rahayu H, F. and Sanjaya, S. 2018. Farmers Behavior on Using Fertilizer in West Java. AIP Conference Proceedings 1927, 030011 (2018); https://doi.org/10.1063/1.5021204
Rahmaninkoshkaki, M. and Zarei, Y. 2018. Designing the Structural Equation Model of Agricultural Entrepreneurship Development in Rural Areas of Iran (Case Study: Villages of Marvdasht County). International Journal of Agricultural Science, Research and Technology in Extension and Education Systems, 8(1): 17-27.
Ramayah, T., Lee, J. W. C. and Lim, S. 2012. Sustaining the environment through recycling: An empirical study. Journal of environmental management, 102: 141-147.
Rezaei, R., Seidi, M. and Karbasioun, M. 2019. Pesticide exposure reduction: Extending the theory of planned behavior to understand Iranian farmers’ intention to apply personal protective equipment. Safety Science, 120: 527-537.
Russell, S. and Fielding, K. 2010. Water demand management research: A psychological perspective. Water resources research, 46(5): 112-127.
Savari, M. and Gharechaee H. 2020. Utilizing the theory of planned behavior to predict Iranian farmers’ intention for safe use of chemical fertilizers, Journal of Cleaner Production, doi: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.121512.
Scherer, L.A., Verburg, P.H. and Schulp, C.J.E. 2018. Opportunities for sustainable agriculture intensification in European agriculture. Global Environmental Change, 48(1): 43-55.
Taylor, D., Bury, M., Campling, N., Carter, S., Garfied, S., Newbould, J. and Rennie, T. 2006. A Review of the use of the Health Belief Model (HBM), the Theory of Reasoned Action (TRA), the Theory of Planned Behaviour (TPB) and the Trans-Theoretical Model (TTM) to study and predict health related behaviour change. London, UK: National Institute for Health and Clinical Excellence, 1-215.
Thuo, M., Bravo-Ureta, Boris E., Hathie, I. and Obeng-Asiedu, P. 2011. Adoption of chemical fertilizer by smallholder farmers in the peanut basin of Senegal. African Association of Agricultural Economists, 6(1): 1-17.
Waithaka, M.M., Thornton, P.K., Shepherd, K.D. and Ndiwa, N. 2007. Factors affecting the use of fertilizers and manure by smallholders: the case of Vihiga, western Kenya. Nutrient Cycling in Agroecosystems, 78(1): 211-224.
Wu, Y. 2011. Chemical fertilizer use efficiency and its determinants in China's farming sector. China Agricultural Economic Review, 3 (2): 117 – 130.
Yadav, R. and Pathak, G. S. 2016. Young consumers' intention towards buying green products in a developing nation: Extending the theory of planned behavior. Journal of Cleaner Production, 135: 732- 739.
Zhang, L. Yu. and Jiang, D. U. 2009. Factors Affecting Reduction of Fertilizer Application by Farmers: Empirical Study with Data from Jianghan Plain in Hubei Province. Contributed Paper prepared for presentation at the
Zhou, Y., Yang, H., Mosler, H.J. and Abbaspour, K.C. 2010. Factors affecting farmers’ decisions on fertilizer use: A case study for the Chaobai watershed in Northern China. Sustainable Development, 4(1): 80-102.
Zulfiqar, F. and Thapa, G.B. 2017. Agricultural sustainability assessment at provincial level in Pakistan. Land Use Policy, 68 (1), 492–50.
_||_