بررسی اثرات بازی های المپیک بر مسکن گروه های کم درآمد در شهرهای میزبان)مطالعه موردی سئول، پکن، آتلانتا، سیدنی و ریودوژانیرو(
الموضوعات : مطالعات مدیریت شهری
1 - استادیار دانشگاه تهرانnaimeh.rezaei@ut.ac.ir
الکلمات المفتاحية: بازی های المپیک, حق مسکن, اخراج اجباری, جابجایی, اعیان سازی,
ملخص المقالة :
بازی‌های المپیک کاتالیزوری برای توسعه هستند و منافعی را برای شهرهای میزبان به همراه دارند. ولی این رویدادها اثرات منفی نیز دارند که از مهمترین آنها می‌توان به اثرات آن در حوزه مسکن اشاره کرد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثرات برگزاری بازی‌های المپیک بر حوزه مسکن در شهرهای میزبان است. پژوهش حاضر از حیث ماهیت و روش توصیفی-تحلیلی بوده و داده‌ها از طریق مطالعه اسنادی شامل مقالات، پایان‌نامه‌ها، گزارش‌های تخصصی و مطبوعات محلی و بین‌المللی گردآوری شده‌اند. شهرهای سئول، پکن، آتلانتا، سیدنی و ریودوژانیرو به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اثرات میزبانی بازی‌های المپیک بر گروه‌های کم‌درآمد و حاشیه‌ای همیشه منفی بوده و هزینه‌های هنگفت توسعه شهر میزبان و وارد شدن آن به حوزه شهرهای جهانی، عمدتاً بر دوش این گروه‌ها قرار می‌گیرد. اثرات میزبانی المپیک بر مسکن معمولا در قالب جابجایی و اخراج ساکنان نمود پیدا می‌کند که به دلایل گوناگون از جمله ایجاد زیرساخت‌های مربوطه، توسعه مجدد محدوده‌های شهری، اعیان‌سازی و افزایش قیمت املاک، کاهش عرضه مسکن‌های ارزان قیمت و نیز پاکسازی شهر از بی‌خانمان‌ها و فقرا صورت می‌گیرد. میزبانی بازی‌های المپیک با اینکه موجب توسعه کالبدی و اقتصادی شهرها می‌شود، اما آنچه که در حوزه اجتماعی به جای می‌گذارند، نابرابری اجتماعی- فضایی است.
- تاثیرات تبعیض آمیز و ناعادلانه روی گروه‌های حاشیه ای جامعه شامل فقرا، گروه‌های کم درآمد، افراد دارای وضعیت سکونت ناپایدار، بی‌خانمان‌ها، اقلیت‌های قومی، افراد بومی، سالخوردگان، ناتوانان جسمی، دست‌فروشان خیابانی، مهاجران و سایر گروه‌های آسیب‌پذیر
- روشن نبودن نحوه مشارکت ساکنان و جامعه محلی در تصمیم‌سازی‌های مربوط به مسکن.
بنابراین مشاهده می‌شود که بازی‌های المپیک که برای آنها منابع عمومی هنگفتی خرج می‌شود، اغلب اهداف خصوصی دارند و آنچه که در حوزه اجتماعی به جای می‌گذارند، نابرابری اجتماعی- فضایی است. برگزاری بازی‌های المپیک با اینکه موجب توسعه کالبدی و اقتصادی شهرهای میزبان می‌شود، اما ارتقاء فرهنگ صلح و برابری اجتماعی که به عنوان اهداف برگزاری بازی‌های المپیک بیان شده، تحقق نیافته و شرافت انسانی مورد بی توجهی قرار گرفته است. بازی‌های المپیک نه تنها موجب انسجام اجتماعی بین ساکنان شهرهای میزبان نشده اند، بلکه با دگرگون کردن ساختارهای اجتماعی-فضایی این شهرها (به ویژه از طریق اعیان‌سازی) موجب طرد اجتماعی گروه‌های آسیب پذیر و محروم شدن آنها از حقوق انسانی خود شده اند.
- با توجه به تجارب بررسی شده، برخی پیشنهادها جهت کاهش اثرات منفی میزبانی المپیک بر گروه‌های کم درآمد و فقیر به شرح زیر قابل ارائه است:
- برای اینکه هزینه‌ها و منافع المپیک یا هر رویداد بزرگ مقیاس دیگری بین همه افراد و گروه‌های جامعه به صورت متعادل تقسیم شود، شفافیت و مشارکت فعالانه همه گروه‌های ذینفع و ذینفوذ ضروری است. نکته حائز اهمیت این است که برنامه ریزی‌ها «با» جامعه ای که از این پروژه‌ها متاثر می‌شوند انجام شود، نه «برای» آنها و نه «علیه» آنها. مشارکت و وارد شدن جامعه مدنی در بسیاری از امور را تسهیل می‌کند. یکی از عوامل بسیار مهمی که می‌تواند موجب افزایش اثرات مثبت و کاهش اثرات منفی برگزاری المپیک شود، میزان وارد شدن و آگاهی گروه‌های فعال جامعه است.
- در بسیاری از موارد جوامع محلی شکایت خود را به طور مستقیم نزد کمیته بین المللی المپیک برده اند، اما این کمیته ساز و کار رسیدگی به این شکایت‌ها را ندارد. یک راه حل برای اینکه به شکایت‌ها در سطوح پایین تر (ملی و محلی) رسیدگی شود این است که در شهرهای میزبان یک ساز و کار نظارتی برای رصد کردن اثرات این رویدادها بر مسکن ایجاد شود.
- لازم است که کمیته بین المللی المپیک بر روند تحقق تعهداتی که شهرها در زمان نامزدی برای میزبانی المپیک می‌دهند، نظارت داشته باشد. علاوه بر این، کمیته بین المللی المپیک باید از شهرهای میزبان بخواهد که راهکارهای خود را در زمینه مسکن به صراحت ارائه دهند.
- یکی از عوامل بسیار مهمی که می‌تواند موجب افزایش اثرات مثبت و کاهش اثرات منفی برگزاری المپیک شود، میزان وارد شدن و آگاهی گروه‌های فعال جامعه است.
- ارتباط برقرار کردن با سایر شهرهای میزبان و آموختن از تجارب مثبت و منفی آنها نیز می‌تواند در کاستن از اثرات نامطلوب المپیک بسیار موثر باشد.
- رویدادهای بزرگ می‌تواند توسط قدرت‌های شهری به عنوان فرصتی برای حل مساله مسکن برای بی خانمان‌ها تلقی شود (به جای اخراج آنها از شهر، مانند آنچه که در آتلانتا اتفاق افتاد). به طور مثال از طریق ساخت مسکن‌های موقت یا دائمی و افزایش حمایت‌های اجتماعی برای این گروه‌ها.
- همه نقش آفرینان حوزه مسکن باید ثبات بازار مسکن از قبل تا بعد از برگزاری بازی‌های المپیک را تضمین کنند. بدین معنی که مسکن‌های قابل پرداخت باقی بمانند و تعداد آنها افزایش داده شود واینکه اعیان‌سازی و افزایش اجاره بها، موجب اخراج گروه‌های کم درآمد نشود. بدین منظور لازم است که سیاست‌هایی برای جلوگیری از افزایش شدید اجاره بها و قیمت املاک تدوین شود.
Amnesty International (2007), Legacy of the Beijing Olympics China’s Choice, London, Amnesty International Publications.
Asian Coalition for Housing Rights (ACHR) (1989), Evictions in South Korea, Environment and Urbanization, 1(1), pp. 89-94.
Atlanta Regional Commission (2002), Regional Snapshot: Income Trends, available at: http://www.atlantaregional.com/File%20Library/Info%20Center/Newsletters/Regional%20Snapshots/Economy/RS_Income_May2010_web.pdf.
Australian Associated Press, “Unfortunates” would not be removed from Sydney streets’, (2 June 1998).
Australian Bureau of Statistics (2002), Sydney Statistical Division population.
Barbosa Matias, Wagner; Mascarenhas, Fernado (2016), Jeux olympiques de Rio 2016 : gagnants et perdants, Alternatives Sud, Vol.23, pp. 33-52.
Borius, Olivier(2010), Rio de Janeiro olympique : murs tropicaux, favelas et gentrification, VI Congreso CEISAL 2010, Jun 2010, Toulouse, France.
Boykoff, Jules (2014), Celebration Capitalism and the Olympic Games, Routledge, New York & London.
Cashman, Richard & Anthony Hughes (1998), The Green Games: a golden opportunity, Sydney: Centre for Olympic Studies, UNSW.
Centre on housing rights and evictions (COHRE) (2007a), Fair Play for Housing Rights: Mega-Events, Olympic Games and Housing Rights, Geneva
Centre on Housing Rights and Evictions (COHRE) (2007b), The Impact of the Sydney Olympic Games on Housing Rights, Geneva.
Centre on housing rights and evictions (COHRE) (2008), One World, Whose Dream? Housing rights violations and the Beijing Olympic Games, Geneva.
China Rights Forum (2007), 2008 AND BEYOND, available at: http://www.hrichina.org/sites/default/files/PDFs/CRF.3.2007/CRF-2007-3__complete.pdf
Committee on Economic, Social and Cultural Rights (UNCESCR) (1991), General comment No. 3 on the nature of States parties’ obligations.
Committee on Economic, Social and Cultural Rights (UNCESCR) (1997), General Comment No. 7 on the right to adequate housing.
Congressional Executive Commission on China (2010), 2010 Annual Report, pp 41–42.
Cox, G. (1996), «Showing off or Showing Up the City? The Social Impacts of Major Events», 16th Annual Meeting of the International Association for Impact Assessement, Lisbonne.
Economy, Elizabeth (2012), A Land Grab Epidemic: China’s Wonderful World of Wukans, Council on Foreign Relations.
Essex, S. & Chalkley B. (1998), Olympic Game: catalyst of urban change, Leisure Studies (17), pp. 187-206.
Essex, S. & Chalkley, B. (2004). Mega-events as a strategy for urban regeneration. Dialoghi Internazionali–Città nel Mondo, 5, 18-29.
Gafner, Raymond (2008), Les jeux olympiques ; médaille d’or des expulsions, Agone, numéro 37/38, pp: 127-150.
Greene, Solomon J. (2003), Staged Cities: Mega-events, Slum Clearance, and Global Capital, Yale Human Rights and Development Journal, Vol. 6: Iss. 1, Article 6. Available at: http://digitalcommons.law.yale.edu/yhrdlj/vol6/iss1/6
Ha, S.K. (1994), Low-income Housing Policies in the Republic of Korea, Cities, 11(2), pp. 107-114.
Haynes J. (2001), Socio-economic impact of the Sydney 2000 Olympic Games, CEOUAB: Barcdelona.
International Olympics Committee (IOC) (1999), The Olympic Movement’s Agenda 21.
International Olympics Committee (IOC) (2004), Olympic Charter, Fundamental Principle of Olympism, Lausanne.
Langellier, J.P., (2009) « À Rio, un mur "écologique" pour contenir une favela » dans Le Monde du 23-01-2009.
Lefebvre, Henri (1971), Le droit à la ville, Paris, Atropos.
London East Research Institute (2007), A lasting legacy for London? Assessing the
legacy of the Olympic Games and Paralympic Games, Greater London Authority, London.
Marcuse, P. (1986), Abandonment, Gentrification and Displacement: The Linkages in New York City, In Gentrification and the City, edited by N. Smith and P. Williams. London, Unwin Hyman.
Nations Unis(UN) (2003), document A /RES/58/5. (Assemblée générale des Nations Unies, Cinquante-huitième session, Point 23, b, de l’ordre du jour, 17 novembre 2003)
Neilson, Brett (2002), Bodies of Protest: Performing citizenship at the 2000 Olympic Games, Continuum, 16(1), pp. 13-25.
Pinto, João Baptista & Santos, » Iaci d’Assunção (2014), The Metropolis of Rio de Janeiro: a space in transition«, in Luiz Cesar de Queiroz Ribeiro (Editor). 1st. ed. - Rio de Janeiro: Letra Capital.
Rabinovitch, Simon, Worries grow as China land sales slump, Financial Times, 5 January 2012.
Raeder S. (2010), Jogos e cidades : ordenamento territorial urbano em grandes eventos esportivos, Brasilia, ministère des Sports.
Rentwatchers (1999), Rentwatchers Report No. 5, Sydney.
Rio 2016. )2009(. Dossiê de candidatura do Rio de Janeiro à sede dos Jogos Olímpicos eParaolímpicos de 2016Vol.3, http://www.rio2016.org.br/sites/default/files/parceiros/dossie_de_candidatura_v3.pdf
Rolnik R. (2011), Moradia é um direito humano, available at: http://direitoamoradia.org.
Schissel, Lana (2012), Rio2016: Mega-Event Urban Planning and Imagining the Anti-Olympics Scale-Shift Process, Open Access Theses. Paper 389. Avalible at: http://scholarlyrepository.miami.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1395&context=oa_theses
Shin, Hyun Bang & Kim, Soo-Hyun (2015), The developmental state, speculative urbanisation and the politics of displacement in gentrifying Seoul, Urban Studies, Vol 53, pp. 540-559.
The Third Annual Demographia International Housing Affordability Survey (2007), available at
http://www.demographia.com/dhi-ix2005q3.pdf
UN Commission on Human Rights (2004), Resolution 2004/28 on the Prohibition of Forced Evictions, UN Doc. E/CN.4/2004/127.
United Nations(UN) (1948), The Universal Declaration of Human Rights (UDHR), Article 25, point 1.
Vale, L. & Gray, A. (2013), The Displacement Decathlon, Places Journal, Accessed 24 Sep 2016. https://placesjournal.org/article/the-displacementdecathlon/
Vigor A., Mean M. & Tims C. (2004), After the gold rush: A sustainable Olympics for London, Ippr-Demos, London.
Watt, P. (2013), »It's not for us«, City, 17:1, 99-118, DOI: 10.1080/13604813.2012.754190 http://dx.doi.org/10.1080/13604813.2012.754190
World Cup and Olympics Popular Committee of Rio de Janeiro (2015), Rio 2016 Olympics: The Exclusion Games.
Yates, Judith & Gabriel, Michelle (2006), Housing Affordability in Australia, Background Report for Collaborative Research Venture 3: Housing Affordability for Lower Income, Australians, Sydney, Australian Housing and Urban Research Institute.
