بررسی تاثیر مورفولوژی مجتمعهای مسکونی بر آسایش حرارتی فضای باز

الموضوعات : مطالعات مدیریت شهری

نازنین دهناد ¹ , باقر کریمی ² , جمال الدین مهدی‌نژاد ³

1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوشهر، گروه معماری، بوشهر، ایران.
2 - استادیارگروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
3 - دانشیار، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران.

تاريخ الإرسال : 03 الثلاثاء , ذو الحجة, 1442 تاريخ التأكيد : 06 الإثنين , صفر, 1443 تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , محرم, 1443

الکلمات المفتاحية: مجتمع­ های مسکونی, آسایش حرارتی, دمای معادل فیزیولوژیکی, انویمت, ریمن,

ملخص المقالة :

مقدمه و هدف پژوهش: شناخت متغیرهای اقلیمی مؤثر بر آسایش حرارتی و مورفولوژی ایجاد شده در فضاهای باز مجتمع های مسکونی امکان ارائه راهکارهای مناسب جهت افزایش کیفیت محیط های باز را به وجود آورد. لذا هدف از این پژوهش شناخت بررسی هندسه فرمی و ساختار شکلی مجتمع های مسکونی بر میزان آسایش حرارتی فضاهای باز جهت افزایش کیفیت محیط و استفاده کاربران ایجاد شده است. روش شناسی: این پژوهش به لحاظ هدف تحقیق کاربردی است، از نظر روش شناسی روش تحقیق کمی است. چهار فرم از گونه های رایج مجتمع های مسکونی شهری در شهر شیراز با الگوی خطی، مجموعه ای منظم و نامنظم، مرکزی (محیطی) و ترکیبی(مختلط) انتخاب شده است و در سه حالت کوتاه مرتبه 3 طبقه، میان مرتبه 6 طبقه و بلند مرتبه 12 طبقه ، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. روش انجام پژوهش: با در نظر گرفتن فرم و جهت گیری ها در چهار الگوهای مختلف در وضع موجود شبیه سازی شده است و از طریق بررسی نتایج منتج از شبیه سازی با فرم های هندسی مختلف، به تحلیل داده ها و سنجش آنها با استفاده از نرم افزار ENVI-met پرداخته شده است سپس با استفاده از داده های اقلیمی در نرم افزار ریمن، دمای معادل فیزیولوژیکی به دست آمده است. یافته ها وبحث: یافته ها نشان داد که در حالت کوتاه مرتبه فرم بلوک های ترکیبی و مجموعه ای به علت سایه اندازی بیشتر از لحاظ آسایش حرارتی عملکرد بهتری دارند. درحالت میان مرتبه فرم محیطی به علت سرعت باد بیشتر و سایه اندازی و فرم خطی به علت سرعت باد بالاتر، شرایط مطلوب تری از نظر آسایش حرارتی و کمترین ساعات بحرانی را دارند. در فرم بلوک های ترکیبی و مجموعه ای در حالت میان مرتبه، افزایش ارتفاع سبب کاهش حرکت باد در سایر نقاط شده و کارایی این دو فرم کاهش می یابد. در حالت بلند مرتبه بلوک های محیطی و خطی به علت کشیدگی فرم دارای سرعت باد بالاتر و شرایط مطلوب تری در آسایش حرارتی است. نهایتا با توجه به تفاوت در مورفولوژی مجتمع های مسکونی در میزان آسایش حرارتی و بهره برداری محیط تاثیرگذار خواهد بود.

المصادر:

Amiriparyan P, Kiani Z.(2016). Analyzing the homogenous nature of central courtyard structure in formation of Iranian traditional houses, Procedia-Social and Behavioral Sciences; 216 905-915.

Ali-Toudert F, Mayer H. (2006). Numerical study on the effects of aspect ratio and orientation of an urban street canyon on outdoor thermal comfort in hot and dry climate. Build Environ; 41, 94-108.

Bady M, Kato S, Huang H. (2008).Towards the application of indoor ventilation efficiency indices to evaluate the air quality of urban areas. Build Environ; 43,1991-2004.

Bady M, Kato S, Takahashi T, Huang H. (2011). Experimental investigations of the indoor natural ventilation for different building configurations and incidences. Build Environ; 46, 65-74. 

Chatzipoulka C, Compagnon R, Nikolopoulou M. (2016). Urban geometry and solar availability on façades and ground of real urban forms: using London as a case study. Sol Energy; 138, 53-66.

Coccolo S, Kampf J, Scartezzini J.L, Pearlmutter D. )2016(. Outdoor human comfort and thermal stress: A comprehensive review on models and standards. Urban Climate; 18, 33-57.

de Lieto Vollaro, A. (2014). Numerical study of urban canyon microclimate related to geometrical parameters. Sustainability, 6(11), 7894-7905.

Esch M.M.E.van, Looman R.H.J, Bruin-Hordijk G.J.de. (2012). The effects of urban and building design parameters on solar access to the urban canyon and the potential for direct passive solar heating strategies. Energy and Buildings; 47,189-200.

Fanga Z, Lin Z, Mak Ch.M, Niu J, Tsee K. )2018(. Investigation into sensitivities of factors in outdoor thermal comfort indices. Building and Environment ;128 , 129–142

Fay R, Treloar G, Iyer-Raniga U.)2010(. Life- cycle energy analysis of buildings: a case study. Building Research Information; 28:31–41.

Georgakis C, Santamouris M. (2006). Experimental investigation of air flow and temperature distribution in deep urban canyons for natural ventilation purposes. Energy Build; 38,367-76.

Ghaffarianhoseini A, Berardi­U, Ghaffarianhoseini A, Al-Obaidi K. )2019(. Analyzing the thermal comfort conditions of outdoor spaces in a university campus in Kuala Lumpur, Malaysia. Science of the Total Environment; 666,1327-1345.

Givoni B. )1989(. Urban design in different climates. Switzerland: World Meteorological Organization. WMO/TD- No. 346; World Climate Applications Programme (WCAP) - No. 10.

Guedouh M S. Zemmouri N. Hanafi A. Qaoud R. (2019). Passive Strategy Based on Courtyard Building Morphology Impact on Thermal and Luminous Environments in Hot and Arid Region. Energy Procedia; 157, 435– 442.

Haapio A. )2012(. Towards sustainable urban communities. Environ Impact Assess Rev; 32,165-9.

Hachem C, Athienitis A, Fazio P. (2011). Parametric investigation of geometric form effects on solar potential of housing units. Sol Energy; 85,1864 -77.

Hoppe P.)1999(. The physiological equivalent temperature – a universal index for the biometeorological assessment of the thermal environment. International Journal of Biometeorology; 43, 71-75.

Jenks M, Burton E, Williams K. (1996). The compact city: a sustainable urban form? E & FN Spon, London, 1996. https://doi.org/10.4324/9780203362372.

Johansson E. (2006). Influence of urban geometry on outdoor thermal comfort in a hot dry climate: a study in Fez, Morocco, Build. Environ; 41,1326-1338.

Kanters J, Horvat M.) 2012(. Solar energy as a design parameter in urban planning. Energy Proc; 30,1143-52.

Knowles R. (1985). Sun rhythm form. USA: Mit Press.

Lin T.P.)2009(.­ Thermal perception, adaptation and attendance in a public square in hot and humid regions, Build. Environ; 44 (10), 2017–2026.

Luederitz C, Lang DJ, Von Wehrden H. (2013). A systematic review of guiding principles for sustainable urban neighborhood development. Landscape and Urban Planning; 118, 40-52.

Matzarakis A, Mayer H. )1999(. Applications of a universal thermal index: physiological equivalent temperature. International Journal of Biometeoroly; 43, 76-84

Matzarakis A, Rutz F, Mayer H. )2007(. Modelling radiation fluxes in simple and complex environemnts - application of the RayMan model, Int. J. Biometeorology; 51,323–334.

Morello E, Ratti C. (2009). Sunscapes: ‘Solar envelopes’ and the analysis of urban DEMs. Computers, Environment and Urban Systems; 33, 26-34.

Nasrollahi N, Hatami M, Khastar R, Taleghani M .)2017(.Numerical evaluation of thermal comfort in traditional courtyards to develop new microclimate design in a hot and dry climate. Sustainable Cities and Society Vol 35.pp 449-467.

Nazarian N, Acero JA, Norford L. (2019). Outdoor thermal comfort autonomy: Performance metrics for climateconscious urban design. Building and Environment; 155,145-160.

Nazarian N, Sin T, Norford L. (2018). Numerical modeling of outdoor thermal comfort in 3D. Urban Climate; 26 , 212–230.

Nikolopoulou M. Lykoudis S. )2006(. Thermal Comfort in Outdoor Urban Spaces: Analysis across Different European Countries. Building and Environment; 41, 1455-1470.

Oke TR. (1976). The distinction between canopy and boundary-layer urban heat islands. Atmosphere; 14:268-77. [8] Oke TR. (1982). The energetic basis of the urban heat island. Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society; 108,1-24.

Potchter O, Cohen P, Lin TP, Matzarakis A.

(2018(. Outdoor human thermal perception in various climates: A comprehensive review of approaches, methods and quantification, Science of the total Environment; 631, 390-406.

Ratti C, Baker N, Steemers K. (2005). Energy consumption and urban texture. Energy and Build; 37,762–76.

Ratti C, Richens P. (2004). Raster analysis of urban form. Environment and Planning B: Planning and Design; 31(2), 297-309.

Rode P, Keim C, Robazza G, Viejo P, Schofield J. (2014). Cities and energy: urban morphology and residential heat-energy demand. Environ Plan B: Plan Des; 41(1): 138-62.

Rodríguez-Algeciras J, Tablada A, Matzarakis A. (2018). Effect of asymmetrical street canyons on pedestrian thermal comfort in warm-humid climate of Cuba, Theoretical and Applied Climatology; 133, 663-679.

Roshana Gh, Almomenina HS, Hirashimab S.Q.S, Attiac S. )2019(. Estimate of outdoor thermal comfort zones for different climatic regions of Iran, Urban Climate; 27, 8-23.

Sanaieian H, Tenpierik M, Linden K, Mehdizadeh Seraj F, Mofidi Shemrani SM. (2014). Review of the impact of urban block form on thermal performance, solar access and ventilation. Renewable and Sustainable Energy Reviews; 38, 551-560.

Sozen I, Oral G K. (2019). Outdoor thermal comfort in urban canyon and courtyard in hot arid climate: A parametric study based on the vernacular settlement of Mardin. Sustainable Cities and Society; 48,101398.

Vartholomaios A. (2017). A parametric sensitivity analysis of the influence of urban form on domestic energy consumption for heating and cooling in a Mediterranean city. Sustain Cities Soc; 28,135-45.

Vega -Azamar RE, Glaus M, Hausler R, Oropeza-García NA, Romero  López R. (2013). An emergy analysis for urban environmental sustainability assessment, the Island of Montreal, Canada. Landscape and Urban Planning; 118:18-28.

Wissen Hayek U, Grêt -Regamey A. (2012). Collaborative urban modelling platform– facilitating incorporating of ecosystem services into planning for sustainable urban patterns. TEEB Conference. Leipzig, Germany.

Yang X, Li Y, Yang L. (2012). Predicting and understanding temporal 3D exterior surface temperature distribution in an ideal courtyard. Build Environ; 57, 38-48.

Younsi S.A., Kharrat F. (2016). Outdoor thermal comfort: Impact of the geometry of an urban canyon in a Mediterranean subtropical climate: Case study Tunis, Tunisia. Procedia-Social and Behavioral Sciences; 216, 689-700.

Yuen B, Wong N. H. )2005(. Resident perceptions and expectations of rooftop gardens in Singapore, Landsc. Urban Plan; 73 , 263-276.

Zhang F, de Dear R, Hancock P. (2019). Effects of moderate thermal environments on cognitive performance: a multidisciplinary review, Appl. Energy ;236, 760–777.

Zhanga Ji, Shabunko V, Rong Tay. S.E, Sun H, Y. (2019). Thomas Reindl Impact of urban block typology on building solar potential and energy use efficiency in tropical high-density city. Applied Energy; 240 , 513-533.