برنامه ریزی راهبردی اکوتوریسم پایدار در شهرهای کوچک با استفاده از مدلهای تحلیل عاملی تأییدی، SWOT و QSPM (مطالعهی موردی: شهرستان ماسال، گیلان)
الموضوعات : مطالعات مدیریت شهرییاسر قلیپور 1 , محمدعلی صیادی 2
1 - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران، gholipour.yaser@znu.ac.ir
2 - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم و تحقیقات اصفهان
الکلمات المفتاحية: راهبرد, اکوتوریسم پایدار, شهر کوچک, ماسال,
ملخص المقالة :
توسعه ی اکوتوریسم در ابتدا نیازمند برنامه ریزی و مدیریت یکپارچه است. برنامه ریزی توسعه ی اکوتوریسم در دوران اخیر یکی از مباحث توسعه ی پایدار گردشگری و توسعه ی منطقه ای در جهان بوده است. اکوتوریسم یا گردشگری طبیعت محور مسئولانه، چنانچه در راستای اهداف توسعه ی پایدار حرکت نماید، رفاه جامعه ی محلی را تضمین می کند. در همین راستا هدف این مقاله تعیین راهبردهای توسعه ی اکوتوریسم در شهرستان ماسال در غرب استان گیلان است. تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی- توسعه ای است. نمونه ی آماری تحقیق شامل 42 نفر از کارشناسان آشنا با موضوع در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری بوده اند که به روش دلفی و در سه مرحله به تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید در رابطه با وضعیت اکوتوریسم شهرستان اقدام کرده اند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و Lisrel 8.80 استفاده شده و برای تعیین روایی پرسشنامه از پانل متخصصان و مدل تحلیل عاملی تأییدی مرتبه ی اول و برای تعیین پایایی آن از آزمون آلفای کرونباخ به میزان 804/0 بهره گرفته شده است. سپس با استفاده از مدل های SWOT و QSPM به تدوین راهبردهای توسعه ی اکوتوریسم شهرستان ماسال اقدام شده است. یافته ها نشان می دهد استراتژی قابل اجرا برای این هدف، استراتژی محافظه کارانه با راهبردهای WO خواهد بود.
احمدی، منیزه و چراغی، مهدی و سلطانی، مینا (1396)، تحلیل عوامل موثر بر توسعه ی اکوتوریسم در نواحی روستایی شهرستان زنجان (مورد مطالعه: روستاهای دشت سهرین)، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه ی روستایی، سال ششم، 231-215.
پوراحمد، احمد و تحریریان، محمدحسین (1379)، نقش جهانگردی در اشتغال شهرستان کرمان، نشریه علمی- پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 44، 57-71.
توکلینیا، جمیله و متکان، علیاکبر و صرافی، مظفر و بوربوری، فائزه (1397)، ارزیابی تناسب مکانی برای توسعهی اکوتوریسم در منطقهی رودبار و قصران و لواسانات با استفاده از روش OWA با کمیتسنجهای فازی، برنامهریزی و توسعهی گردشگری، سال هفتم، شمارهی 26، 95-68.
حامیان، پریسا و المدرسی، سیدعلی و عفتی، میثم و کاوسی، حمیده و رشیدی، علی (1394)، مکانیابی مجتمع گردشگری به روش تصمیم گیری چند معیاره با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی جغرافیایی (مطالعه موردی: شهرستان ماسال)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 30، شماره 4، 130-116.
سعیدا اردکانی، سعید و میرغفوری، سید حبیب اله و برقی، شاهین (1389)، شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های مؤثر بر سطح رضایت گردشگران خارجی در شیراز با استفاده از تکنیک های تحلیل عاملی و تصمیم گیری چند شاخصه، فصلنامه مطالعات گردشگری، شماره 13، 23-1.
سلطانی، زهرا و کیانی، صدیقه و تقدیسی، احمد (1392)، نقش اکوتوریسم در فرصت های شغلی و افزایش درآمد نمونهی موردی: شهرستان خوانسار، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 28، شماره 4، 152-137.
توان ها و قابلیت‌های اکوتوریستی مناطق حفاظت‌شده محیط زیست در جهت توسعهی پایدار (مطالعهی موردی: مناطق حفاظتشدهی جهاننمای گرگان)، مطالعات مدیریت گردشگری، سال هشتم، شمارهی 25، 79-63.
رخشانینسب، حمیدرضا و ضرابی، اصغر (1388)، چالشها و فرصت های توسعه اکوتوریسم در ایران، مجله فضای جغرافیایی، سال نهم، شماره 28.
رنجبر، محسن و موحدیان، فاطمه و احمدیزاده، زهراالسادات (1393)، نقش آموزش کوهنوردان و گردشگران در تقویت و توسعه اکوتوریسم کوهستان (مطالعه موردی کوه دماوند)، فصلنامهی مطالعات مدیریت شهری، سال ششم، شمارهی هفدهم، 96-87.
زاهدی، شمس السادات (1382)، چالشهای توسعهی پایدار از منظر اکوتوریسم، مدرس، دوره 7، شماره3.
فتاح مریکی، داراب (1393)، تحلیلی بر جایگاه اکوتوریسم در توسعه پویا و پایدار نواحی غربی کشور، سپهر، دوره 22، شماره 85، 50-47.
قنبری، یوسف و محمود صالحی، سمیه (1394)، اکوتوریسم در ایران و چالشهای پیش روی آن، راهبرد توسعه، شماره 43، 102-85.
عینالی، جمشید و جعفری، غلامحسین و تبیره، اسماعیل (1393)، ارزیابی نقش اکوتوریسم در توسعهی مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان اورامان تخت، شهرستان سروآباد، برنامهریزی و توسعه گردشگری، سال سوم، شماره 9، 211-191.
معصومی، مسعود (1381)، ماهیت فعالیت های گردشگری، پیام سبز، شماره 12.
هاشمی، نیلوفر (1389)، ﻧﻘﺶ اﻛﻮﺗﻮرﻳﺴﻢ در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪار روﺳﺘﺎﻳﻲ، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ روستا و توسعه، سال 13، شمارهی 3، 188-173.
هاشمی، سیدسعید و حبیبی، مرضیه (1395)، پهنهبندی توان اکوتوریسمی منطقهی صادقآباد بافق، استان یزد، فصلنامهی گردشگری و توسعه، سال پنجم، شماره 8، 85-65.
AdrianaTisca, I & Istrat, N & Dan Dumitrescu, C & Cornu,G (2016),Management of sustainable development in ecotourism. Case StudyRomania, Procedia Economics and Finance ,39, 427 – 432.
Angelevska-Najdeska, K, Rakicevik, G (2012), Planning of sustainable tourism development, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 44, 210 – 220.
Ceballos-Lascurain, H. (1987). The Future of Ecotourism. Mexico Journal, January, pp. 13-14.
Fadahunsi, J. T. (2011). Application of Geographical Information System (GIS) technology to tourism management in Ile-Ife, Osun State, Nigeria. The Pacific Journal of Science and Technology, 12 (2), 274–283.
Hamdan, M & Patrick Low, K.G (2014),Ecotourism Development in Brunei Darussalam, Transnational Corporations Review ,Volume 6 Number 3,248-272.
Donohue, H., & Needham, R. (2006). Ecotourism: the evolving contemporary definition. Journal of Ecotourism, 5 (3), 192e210.
Eshun ,G & Tagoe-Darko ,E (2015),Ecotourism development in Ghana: A postcolonial analysis, Development Southern Africa, Vol. 32, No. 3, 392–406.
Jing,Y & Fucai, H (2011), Research on Management of Ecotourism Based on Economic Models, Energy Procedia 5, 1563–1567.
Liu Yan & Shi Dan, LI Xiu-xia. A research on phenomena, causes and countermeasures of eco-tourism in China, Resources and Industries, 12:131-134.
Masberg,B.A & Morales, N (2008), A case analysis of strategies in ecotourism development, Aquatic Ecosystem Healthand Management2 ,289-300.
Mawere, M. and Mubaya, T. R. (2012). The Role of Ecotourism in the Struggles for Environmental Conservation and Development of Host Communities in Developing Economies: The Case of Mtema Ecotourism Center in South-Eastern Zimbabwe. International Journal of Environment and Sustainability, 1 (1):16-33.
Meleddu,M & Pulina, M (2016), Evaluation of individuals’ intention to pay a premium price for ecotourism: An exploratory study, Journal of Behavioral and Experimental Economics, 65, 67-78.
Miller, C. C. (2017). Challenges and potentials of ecotourism as a form of conservation and sustainable development on Zapatera Island, Nicaragua (Unpublished master’s thesis). Sweden/Swedish University of Agricultural Sciences.
Nicula, V & Spânu ,S (2014),WaysofPromotingCulturalEcotourismforLocal CommunitiesinSibiu Area, 21stInternational EconomicConference 2014,IECS 2014, 16-17 May 2014,Sibiu,Romania.
Ocampo, L & Angela Ebisa, J & Ombe,J & Geen Escoto,M (2018),Sustainable ecotourism indicators with fuzzy Delphi method – A Philippine perspective, Ecological Indicators, 93 , 874–888.
Pasape,L & Anderson,W & Lindi,G (2015), Good governance strategies for sustainable ecotourism in Tanzania, Journal of Ecotourism, Vol. 14, Nos. 2–3, 145–165.
Seifi, F., & Ghobadi, G. R. (2017). The role of ecotourism potentials in ecological and environmental sustainable development of Miankaleh Protected Region. Open Journal of Geology, 7 (4), 478–487.
TIES (The International Ecotourism Society) (2015), The Definition https://www.
ecotourism.org/what-is-ecotourism.
T.O. Cheung, L & Jim,C.Y (2014),Expectations and willingness-to-pay for ecotourism services in Hong Kong’s conservation areas, International Journal of SustainableDevelopment & World Ecology, Vol. 21, No. 2, 149–159.
Wang ,J & Zhong ,L & Chen ,T (2015),Evaluation of ecotourism development in rural regions of China, Chinese Journal of Population Resources and Environment, Vol. 13, No. 2, 162–168.
Weaver, D. B., & Lawton, L. J. (2007). Progress in tourism management. Twenty years on: the state of contemporary ecotourism research. Tourism Management, 28,1168-1179.
- YÕlmaz, O (2011), Analysis of the potential for ecotourism in Gölhisar district, Procedia Social and Behavioral Sciences 19 , 240–249.
