بررسی نقش عوامل تکتونیک و لیتولوژی در ناپایداری دامنه‌ای، در ارتفاعات شمال دریاچه ارومیه با استفاده از GIS (مطالعه موردی حوضه‌های شمال طرح آبخوانداری تسوج)
الموضوعات :مالک رفیعی 1 , فریده اسدیان 2 , جمشید یار احمدی 3
1 - کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی، هیدرولوژی) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذر بایجان شرقی و مسئول ایستگاه پخش سیلاب آبخوانداری تسوج
2 - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
3 - دکتری ژئومورفولوژی و هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذر بایجان شرقی
الکلمات المفتاحية: تکتونیک, آبخوانداری تسوج, ARC GIS, حساسیت سازنده ها, حرکات توده ای,
ملخص المقالة :
این تحقیق به منظور بررسی نقش عوامل تکتونیک و لیتولوژی که از پارامترهای عمده و تاثیرگذار در ناپایداری دامنه ای در منطقه مطالعاتی می باشد مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش مشخص گردید که درحدود 90 درصد از مساحت پیکره ارتفاعات حوضه شمال آبخوانداری تسوج از سازندهای رسوبی تشکیل شده است. عملکرد شدید نیروهای تکتونیکی به ویژه در سازند های مقاوم و غیر مقاوم با ایجاد تراکم گسلی بالا (km2 /km)2/2 به همراه حاکمیت سیستم فرسایش پریگلاسیر، به ویژه در ارتفاعات1700متری به بالا باعث شده تا با تخریب فیزیکی سنگ ها و پسروی پرتگاه ها، جریان های واریزه ای مجزا و ممتد بسیار تیپیک در سطح وسیعی در منطقه شکل بگیرند. برای مطالعه جهت اهداف تحقیق از نرم افزارهای Arc GISو داده های سنجش از راه دور استفاده گردیده و نهایتاً نقشه های تکتونیک و لیتولوژی و حساسیت سازندهای زمین شناسی با نقشه حرکات توده ای موثر در ناپایداری دامنه ای، ترکیب یا تلفیق داده شد. نتایج به دست آمده نشان می دهند که ناپایداری دامنه ای غالب در منطقه عمدتاً از نوع واریزه های دامنه ای (Debris slide) و واریزه های دره ای (Debris flow) هستند و دینامیک آنها نیز عمدتا منشاء طبیعی داشته، که در میان عوامل موثر می توان به نقش تکتونیک و لیتولوژی، نوع زمین ساخت به همراه عامل حساسیت سازندها از جمله مهم ترین پارامتر های تاثیر گذار آنها پرداخت. نتایج تحلیل های کمی نشان داد که اکثر ناپایداری دامنه ای(حرکات توده ای) دراثر عملکرد گسل های منطقه و در سازندهای حساس به فرسایش رخ داده است.
