تحلیل عوامل موثر بر تغییرات الگوی پوشش زمین در نواحی روستایی شرق گیلان به منظور آینده نگاری

الموضوعات :

محمد علی رحیمی پور شیخانی نژاد ¹ (استادیار، عضو هیات علمی سازمان جهاد دانشگاهی استان گیلان)

تاريخ الإرسال : 17 الثلاثاء , شوال, 1438 تاريخ التأكيد : 24 الثلاثاء , ربيع الأول, 1442 تاريخ الإصدار : 05 الخميس , ربيع الأول, 1442

الکلمات المفتاحية: میک‌مک, ماتریس اثرات متقاطع, عوامل تغییر پوشش زمین, سناریو, سناریو ویزارد,

ملخص المقالة :

در این پژوهش به منظور آینده‌نگاری و طرح‌ریزی پایدار زمین در نواحی روستایی شرق گیلان بعنوان یک ناحیه اکولوژیک ویژه و مشتمل بر 744 روستا، متغیرهای اساسی از طریق پرسشنامه و به روش دلفی با همکاری کارشناسان خبره جمع آوری گردید و ضریب تاثیرها محاسبه شد. تعداد متغیرهای تاثیرگذار در تغییرات پوشش زمین محدوده مورد مطالعه در سطوح محلی، منطقه‌ای و ملی، 93 عدد بود. تشخیص متغیرهای کلیدی به کمک نرم‌افزار میک‌مک انجام گرفت. به منظور تدوین سناریو توسط یک پانل تخصصی 20 نفره، 19 عامل کلیدی تاثیرگذار در تغییرات پوششی، همگن‌سازی شد و 9 توصیف‌گر اصلی تعریف گردید. برای هر توصیف‌گر، 3 مولفه کیفی بدیل که بیان‌کننده حالات ممکن از بحرانی‌ترین تا مطلوب‌ترین وضعیت بود تدارک دیده شد. در مرحله بعد به کمک ماتریس اثرات متقاطع متوازن و به روش شبیه‌سازی مونت کارلو در نرم‌افزار سناریو ویزارد، تعداد 3 سناریو با افق زمانی 15 ساله و بر مبنای بیشترین سازگاری درونی بدست آمد. سرانجام، سناریوهای حاصل، بر مبنای بیشترین اثربخشی در حفاظت از پوشش طبیعی زمین و استمرار پایداری، با عناوین تغییرات متعادل اکولوژیک، تغییرات نسبتا متعادل اکولوژیک و تغییرات نامتعادل اکولوژیک نامگذاری گردیدند.