ارزیابی میزان تاثیر مهارت های شهروندی بر ارتقای توسعه اجتماعی (مورد مطالعه: مناطق 3، 7 و 14 تهران)
الموضوعات : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
1 - گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی ،واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی ، گرمسار، ایران
2 - دکتری جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
الکلمات المفتاحية: مهارت شهروندی, مشارکت اجتماعی, توسعه اجتماعی, شاخص ها, بهداشت و درمان, شهر تهران,
ملخص المقالة :
فرهنگ و مهارت شهروندی در واقع مفاهیم خاصی است که انسان ها به اعمال، حالت ها و پدیده ها نسبت می دهند و برای آن در زندگی خود جایگاه و اهمیت ویژه ای قائل می شوند، مهارت های شهروندی به انواع مختلف اقتصادی، اجتماعی، اخلاقی، سیاسی، فرهنگی و... تقسیم می شوند. امروزه توجه به مفهوم مهارت شهروندی و روش‌های ارتقاء آن در جهت بهبود توسعه اجتماعی، به عنوان یکی از اولویت‌های اساسی طراحان و برنامه‌ریزان‌شهری در زیر شاخه حقوق شهروندی تبدیل شده است. تحقیق حاضر یک مطالعه موردی از نوع توصیفی و تحلیلی است. چارچوب نظری تحقیق براساس روش اسنادی و مطالعه سایر مقالات و سایت های علمی مرتبط با موضوع تحقیق از یک طرف و همچنین استفاده از تکنیک پرسشنامه استفاده گردیده و انتخاب افراد حجم نمونه به صورت تصادفی بوده است و تعداد 385 پرسشنامه حاوی سوالات مربوط به تحقیق در بین جامعه آماری انتخاب شده توزیع شده و پس از تجزیه وتحلیل آماری با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل سازی رگرسیون مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهند که بین خودآگاهی، همدلی، قدرت تصمیم گیری، تفکر نقادانه، روابط بین فردی و توسعه اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. نتایج حاصله از تحلیل رگرسیونی متغیر های موجود در معادله را نشان می دهد که متغیرهای خودآگاهی، روابط بین فردی، تفکر نقادانه، قدرت تصمیم گیری و همدلی بیشترین تاثیر را بر ارتقای توسعه اجتماعی دارند.
آبراهامز، جی. اچ(1363). مبانی و رشد جامعهشناسی، بیجا، چاپ اول.
آقاجانی، طهمورث و دیگران (1393)، تاثیر بازی بر مهارت های اجتماعی، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال ششم، شماره سوم، تابستان
اباذری ، یوسف ، چاوشیان ، حسن،(1381) از طبقه اجتماعی تا سبک زندگی ، ص31/مقاله
ابراهیمی لویه، عادل،( 1385)،اعتماد اجتماعی ، عوامل موثر بر آن در بین مردم شهر گرمسار، تهران ،دانشگاه پیام نور ، ص20/مقاله
اردبیلی ، هاله،( 1380 )،تغییر ارزشها و فراگر توسعه ، پژوهشنامه اقتصادی ص24-22/مقاله
ازکیا،مصطفی(1365)جامعه شناسی توسعه و توسعه نیافتگی روستایی ایران،انتشارات اطلاعات،تهران
اسپنسر،هربرت،(1981)،مطالعه در جامعه شناسی،نیویورک/کتاب
اسکیدمور، ویلیام(1385). تفکر نظری در جامعهشناسی، جمعی از مترجمان، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
امامجمعهزاده، جواد، محمدرضا رهبر قاضی، امید عیسینژاد، زهره مرندی(1391). «بررسی رابطه میان احساس محرومیت نسبی و مشارکت سیاسی در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان»، دوفصلنامهی علمی پژوهشی دانش سیاسی، سال هشتم، شمارهی اول (شمارهی پیاپی 75)، ص 37-68.
پازوکی،مهدی(1355)تحقیق در رابظه با نظام حقوقی و توسعه،انتشارات مروارید،تهران
پاکزاد، جهانشاه. 1385، راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران، شرکت طرح و نقش پیام سیما، تهران.
پورجعفر، محمدرضا و همکاران. 1389، ارائه انگاره‌های محیطی مؤثر بر شکل‌گیری فضاهای عمومی مشوق سالمندی موفق با تأکید بر ترجیحات سالمندان شهر شیراز، مجله سالمندی ایران، سال پنجم، شماره پانزدهم.
جیروند،عبدالله(1366)توسعه اقتصادی،انتشارات مولوی،تهران
چلبی، مسعود(1389). جامعهشناسی نظم؛ تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران: نشر نی، چاپ پنجم.
دورکیم،امیل(1392)تقسیم کار اجتماعی،ترجمه باقر پرهام،نشر مرکز،تهران
رضایی‌راد، هادی و رفیعیان، مجتبی. 1390، سنجش فضایی کیفیت مسکن در شهر سبزوار با استفاده از روش تحلیل عاملی، نشریه علمی- پژوهشی نامهی معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر.
روشه، گی(1376). جامعهشناسی تالکوت پارسونز، ترجمهی عبدالحسین نیکگهر، مؤسسهی فرهنگی انتشاراتی تبیان، چاپ اول.
زیمل،جورج(1908)،جامعه شناسی بررسی هایی در باره صورت های اجتماع،نیویورک/کتاب
سازمان برنامه و بودجه(1364) فصلنامه برنامه و توسعه دوره (1) شماره (2)
عبداللهی، مجید. 1387، تحلیل مفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین، مقررات کشور، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره33.
غفاری، غلامرضا، میثم نوابی(1388). «تبیین گستره و شعاع اعتماد اجتماعی در شهر کاشان»، دانشنامهی علوم اجتماعی، دوره 1، شماره 2.
فاطمینیا، سیاوش، سیامک حیدری(1389). «عوامل مرتبط با تعهد شهروندی»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 38.
فتحی، سروش و مختارپور، مهدی، (1390)، توسعه شهری، شهرنشینی و حقوق شهروندی، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال سوم، شماره چهارم، پاییز
قربانی، رسول و جام‌کسری، محمد. 1389، جنبش پیاده‌گستری، رویکردی نو در احیاء مراکز شهری؛ مورد مطالعه پیاده‌راه تربیت تبریز، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه‌ای،شماره6.
کرایب، یان(1385). نطریه اجتماعی مدرن: از پارسونز تا هابرماس، ترجمه عباس مخبر، تهران: انتشارات آگاه،چاپ سوم.
لطف آبادی ،حسینونوروزی،وحیده ،(1383) بررسی چگونگی نگرش دانش آموزان دبیرستانی ایران به جهانی شدن وتاثیر آن بر ارزشها وهویت دینی وملی آنان،نوآوریهای آموزشی ص،4/مقاله
لهمان، جنیفر(1385). ساختشکنی دورکیم(نقدی پسا پسا ساختارگرایانه)، ترجمهی شهناز مسمیپرست، تهران: نشر نی، چاپ اول.
لینچ، کوین. 1381، تئوری شکل شهر، ترجمه سید حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
محسنی، منوچهر(1374)مقدمات جامعه شناسی، تهران، چاپ دوازدهم
محسنیتبریزی، علیرضا(1383). «سنجش میزان فاتالیسم و رابطهی آن با احساس کارآمدی و احساس بیقدرتی سیاسی در بین زنان بالغ مناطق شهری کشور»، نامهی پژوهش فرهنگی، سال هشتم، شماره 9.
مدنی پور، علی. 1379، طراحی فضای شهری، نگرشی بر فرآیندی اجتماعی و مکانی. شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
مرتن، رابرت(1385). مشکلات اجتماعی و نظریه جامعه شناختی، ترجمه نوین تولایی، تهران: انتشارات امیر کبیر، چاپ دوم.
موسوی، میرطاهر(1391). درآمدی بر مشارکت اجتماعی، تهران: انتشارات جامعهشناسان، چاپ اول.
مولایی، اصغر. 1390، ضرورت تمرین عملی آموزه های شهروندی، بعنوان مکمل آموزش های نظری شهروندی، کتاب سمینار رسانه و آموزش شهروندی اصل مقالات، شهرداری تهران.
نواح، عبدالرضا، مجتبی تقوینسب(1386).« تأثیر احساس محرومیت نسبی بر هویت قومی و هویت ملی؛ مورد مطالعه: اعراب استان خوزستان»، مجله جامعهشناسی ایران، دورهی هشتم، شماره 2، صص 142-163.
وینج،پیتر(1372)ایده علم اجتماعی،ترجمه گروه نویسندگان،انتشارات سمت،تهران
Edinea alcantara, Fatima furtado, circe monteiro (2012); solidarity and mutual assistance in low-income communities: every practices to overcome scarcity and improve quality of life, Recife, brazil, social and behavioral sciences, 35, pp. 344- 352
Fierbeck, K. (1991)” Redefining Responsibilities: The Politics of Citizenship in the UK”, Canadian Journal of Political Science, Vol.24: 578- 83.
Gehl, Jan (1987); life Between Building: Using Public Space, New York: Van nor strand Reinhold.
Habermas, J.(1992) “ Citizenship and National Identity : Some Reflection on the Future of the Europe “ , Praxis International,.Vol.12: 1-19
Health and Education Policy from 1981-2009, Journal of Sociology & Social Welfare, September 2014, Volume XLI, Number 3
Jacobs, Jane (1961); The Death and Life Great American Cities, The Failure of Town Planning, New York: Vintage.
Mohammadzaheh, Rahmat, (2005); Modernity and Urbanism; Case Study of Tabriz Fabric Texture, PhD Theses, Jamali Firooz, Tabriz University, Geography & Urban Planning Group.
Qarakhani, M (2014) Social Policy and State Capacity in Iran:
Van Kamp (2003), Irene and et al; Urban environmental quality and human well-being toward a conceptual framework and demarcation of concepts: a literature study; Landscape and Urban Planning 65, pp. 5-18.
_||_آبراهامز، جی. اچ(1363). مبانی و رشد جامعهشناسی، بیجا، چاپ اول.
آقاجانی، طهمورث و دیگران (1393)، تاثیر بازی بر مهارت های اجتماعی، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال ششم، شماره سوم، تابستان
اباذری ، یوسف ، چاوشیان ، حسن،(1381) از طبقه اجتماعی تا سبک زندگی ، ص31/مقاله
ابراهیمی لویه، عادل،( 1385)،اعتماد اجتماعی ، عوامل موثر بر آن در بین مردم شهر گرمسار، تهران ،دانشگاه پیام نور ، ص20/مقاله
اردبیلی ، هاله،( 1380 )،تغییر ارزشها و فراگر توسعه ، پژوهشنامه اقتصادی ص24-22/مقاله
ازکیا،مصطفی(1365)جامعه شناسی توسعه و توسعه نیافتگی روستایی ایران،انتشارات اطلاعات،تهران
اسپنسر،هربرت،(1981)،مطالعه در جامعه شناسی،نیویورک/کتاب
اسکیدمور، ویلیام(1385). تفکر نظری در جامعهشناسی، جمعی از مترجمان، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
امامجمعهزاده، جواد، محمدرضا رهبر قاضی، امید عیسینژاد، زهره مرندی(1391). «بررسی رابطه میان احساس محرومیت نسبی و مشارکت سیاسی در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان»، دوفصلنامهی علمی پژوهشی دانش سیاسی، سال هشتم، شمارهی اول (شمارهی پیاپی 75)، ص 37-68.
پازوکی،مهدی(1355)تحقیق در رابظه با نظام حقوقی و توسعه،انتشارات مروارید،تهران
پاکزاد، جهانشاه. 1385، راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران، شرکت طرح و نقش پیام سیما، تهران.
پورجعفر، محمدرضا و همکاران. 1389، ارائه انگاره‌های محیطی مؤثر بر شکل‌گیری فضاهای عمومی مشوق سالمندی موفق با تأکید بر ترجیحات سالمندان شهر شیراز، مجله سالمندی ایران، سال پنجم، شماره پانزدهم.
جیروند،عبدالله(1366)توسعه اقتصادی،انتشارات مولوی،تهران
چلبی، مسعود(1389). جامعهشناسی نظم؛ تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران: نشر نی، چاپ پنجم.
دورکیم،امیل(1392)تقسیم کار اجتماعی،ترجمه باقر پرهام،نشر مرکز،تهران
رضایی‌راد، هادی و رفیعیان، مجتبی. 1390، سنجش فضایی کیفیت مسکن در شهر سبزوار با استفاده از روش تحلیل عاملی، نشریه علمی- پژوهشی نامهی معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر.
روشه، گی(1376). جامعهشناسی تالکوت پارسونز، ترجمهی عبدالحسین نیکگهر، مؤسسهی فرهنگی انتشاراتی تبیان، چاپ اول.
زیمل،جورج(1908)،جامعه شناسی بررسی هایی در باره صورت های اجتماع،نیویورک/کتاب
سازمان برنامه و بودجه(1364) فصلنامه برنامه و توسعه دوره (1) شماره (2)
عبداللهی، مجید. 1387، تحلیل مفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین، مقررات کشور، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره33.
غفاری، غلامرضا، میثم نوابی(1388). «تبیین گستره و شعاع اعتماد اجتماعی در شهر کاشان»، دانشنامهی علوم اجتماعی، دوره 1، شماره 2.
فاطمینیا، سیاوش، سیامک حیدری(1389). «عوامل مرتبط با تعهد شهروندی»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 38.
فتحی، سروش و مختارپور، مهدی، (1390)، توسعه شهری، شهرنشینی و حقوق شهروندی، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال سوم، شماره چهارم، پاییز
قربانی، رسول و جام‌کسری، محمد. 1389، جنبش پیاده‌گستری، رویکردی نو در احیاء مراکز شهری؛ مورد مطالعه پیاده‌راه تربیت تبریز، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه‌ای،شماره6.
کرایب، یان(1385). نطریه اجتماعی مدرن: از پارسونز تا هابرماس، ترجمه عباس مخبر، تهران: انتشارات آگاه،چاپ سوم.
لطف آبادی ،حسینونوروزی،وحیده ،(1383) بررسی چگونگی نگرش دانش آموزان دبیرستانی ایران به جهانی شدن وتاثیر آن بر ارزشها وهویت دینی وملی آنان،نوآوریهای آموزشی ص،4/مقاله
لهمان، جنیفر(1385). ساختشکنی دورکیم(نقدی پسا پسا ساختارگرایانه)، ترجمهی شهناز مسمیپرست، تهران: نشر نی، چاپ اول.
لینچ، کوین. 1381، تئوری شکل شهر، ترجمه سید حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
محسنی، منوچهر(1374)مقدمات جامعه شناسی، تهران، چاپ دوازدهم
محسنیتبریزی، علیرضا(1383). «سنجش میزان فاتالیسم و رابطهی آن با احساس کارآمدی و احساس بیقدرتی سیاسی در بین زنان بالغ مناطق شهری کشور»، نامهی پژوهش فرهنگی، سال هشتم، شماره 9.
مدنی پور، علی. 1379، طراحی فضای شهری، نگرشی بر فرآیندی اجتماعی و مکانی. شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
مرتن، رابرت(1385). مشکلات اجتماعی و نظریه جامعه شناختی، ترجمه نوین تولایی، تهران: انتشارات امیر کبیر، چاپ دوم.
موسوی، میرطاهر(1391). درآمدی بر مشارکت اجتماعی، تهران: انتشارات جامعهشناسان، چاپ اول.
مولایی، اصغر. 1390، ضرورت تمرین عملی آموزه های شهروندی، بعنوان مکمل آموزش های نظری شهروندی، کتاب سمینار رسانه و آموزش شهروندی اصل مقالات، شهرداری تهران.
نواح، عبدالرضا، مجتبی تقوینسب(1386).« تأثیر احساس محرومیت نسبی بر هویت قومی و هویت ملی؛ مورد مطالعه: اعراب استان خوزستان»، مجله جامعهشناسی ایران، دورهی هشتم، شماره 2، صص 142-163.
وینج،پیتر(1372)ایده علم اجتماعی،ترجمه گروه نویسندگان،انتشارات سمت،تهران
Edinea alcantara, Fatima furtado, circe monteiro (2012); solidarity and mutual assistance in low-income communities: every practices to overcome scarcity and improve quality of life, Recife, brazil, social and behavioral sciences, 35, pp. 344- 352
Fierbeck, K. (1991)” Redefining Responsibilities: The Politics of Citizenship in the UK”, Canadian Journal of Political Science, Vol.24: 578- 83.
Gehl, Jan (1987); life Between Building: Using Public Space, New York: Van nor strand Reinhold.
Habermas, J.(1992) “ Citizenship and National Identity : Some Reflection on the Future of the Europe “ , Praxis International,.Vol.12: 1-19
Health and Education Policy from 1981-2009, Journal of Sociology & Social Welfare, September 2014, Volume XLI, Number 3
Jacobs, Jane (1961); The Death and Life Great American Cities, The Failure of Town Planning, New York: Vintage.
Mohammadzaheh, Rahmat, (2005); Modernity and Urbanism; Case Study of Tabriz Fabric Texture, PhD Theses, Jamali Firooz, Tabriz University, Geography & Urban Planning Group.
Qarakhani, M (2014) Social Policy and State Capacity in Iran:
Van Kamp (2003), Irene and et al; Urban environmental quality and human well-being toward a conceptual framework and demarcation of concepts: a literature study; Landscape and Urban Planning 65, pp. 5-18.
