ارائه مدل انسجام اجتماعی و نقش آن در انسجام درون‌گروهی خانواده در جوامع در حال گذار به توسعه‌یافته «نمونه موردی شهر تهران»

الموضوعات : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

محمد شاپوری ¹ , باقر ساروخانی ² , محمد صادق مهدوی ³

1 - دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
2 - استاد و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
3 - استاد و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 17 الثلاثاء , ذو الحجة, 1439 تاريخ التأكيد : 17 الثلاثاء , ذو الحجة, 1439 تاريخ الإصدار : 12 الخميس , ذو الحجة, 1439

الکلمات المفتاحية: جوامع در حال گذار, جوامع توسعه ‌یافته, نوسازی, انسجام اجتماعی, خانواده,

ملخص المقالة :

این پژوهش با هدف بررسی انسجام اجتماعی و تأثیر و نقش آن بر انسجام درونی خانواده در جوامع در حال گذار به توسعه یافته صورت گرفته است و به عنوان نمونه مورد مطالعه شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافته‌های پیشین و بررسی نظریات مرتبط در این زمینه، از مبانی نظری رویکردهای نهادگرایی، سیستمی و نونهادگرایی به عنوان چارچوب نظری تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است. روش تحقیق پیمایشی و مطالعه کمی است. جامعه آماری این پژوهش شامل خانوارهای شهر تهران در سال 1395 بوده است. حجم نمونه در این تحقیق 598 نفر به دست آمده است. شیوه نمونه‌گیری در این پژوهش نمونه‌گیری خوشه‌ای و احتمالی است. تمام داده‌های مورد نیاز این پژوهش با استفاده از یک پرسش‌نامه محقق‌ساخته جمع‌آوری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS آماره‌های توصیفی، جداول یک بعدی و دو بعدی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند. برای سنجش پایایی و اعتبار داده‌ها و اطلاعات جمع‌آوری شده از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. همچنین اعتباری صوری آن توسط محققان و اساتید صاحب‌نظر به دست آمده است. طبق نتایج به دست آمده، فرضیه اصلی این پژوهش تأیید گردید، بدین معنا که بین انسجام اجتماعی و انسجام درون گروهی خانواده رابطه معنادار با شدت همبستگی ضعیف وجود دارد و جهت این رابطه نیز مثبت است. از میان فرضیه‌های فرعی مطرح شده نیز فرضیه‌هایی که وجود رابطه بین متغیرهای سن، جنس، نوع ازدواج و قومیت را با انسجام اجتماعی مطرح ساخته بودند مورد پذیرش قرار گرفته و فرضیه‌هایی که وجود رابطه بین متغیرهای میزان تحصیلات، وضعیت اشتغال و مدت اقامت در شهر تهران را با انسجام اجتماعی مطرح ساخته بودند، تأیید نشدند.

المصادر:

1. احمدپور، مریم و قادرزاده، امید. (1389). تعامل در فضای سایبر و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان، فصلنامه‌ی پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شماره 5، 99-75.


2. رفعت‌جاه، مریم و شکوری، علی.  (1387). اینترنت و هویت اجتماعی، فصلنامه جهانی رسانه،  شماره 5، 17-1.


3. ساروخانی، باقر و شکربیگی، عالیه. (1393). جامعه‌شناسی ارتباطات در جهان معاصر، تهران: بهمن برنا.


4. ساروخانی، باقر و رضایی قادی، خدیجه. (1391). اینترنت و هویت ملی در میان کاربران، فصلنامه‌ی فرهنگ ارتباطات،  سال دوم، شماره 5، 70-51.


5. ساروخانی، باقر. (1379). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده (چاپ سوم)، تهران: سروش.


6. عدلی‌پور، صمد. (1391). تحلیل جامعه‌شناختی پیامدهای شبکه‌های اجتماعی مجازی بر هویت اجتماعی کاربران جوان شهر اصفهان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.


7. فاضلی، نعمت‌الله و علینقیان، شیوا. (1391). گونه‌های در حال ظهور خانواده در تهران، خلاصه مقالات همایش زن و زندگی شهری، تهران.


8. کوهی، کمال و حسنی، محمدرضا. (1391). رابطه‌ی استفاده از رسانه‌های نوین با ابعاد هویتی در نوجوانان و جوانان 14 تا 29 ساله‌ی شهر تبریز، فصلنامه‌ی پژوهش‌های ارتباطی، سال نوزدهم، 130-109.


9. مهدی‌زاده، شراره و عنبرین، زینب.  (1388). بررسی رابطه‌ میزان و نحوه‌ی استفاده از اینترنت و هویت فرهنگی جوانان، فصلنامه‌ی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 17، 28-2.


10. نایب، سعید.  (1390). ویژگی‌های تبیین در دستگاه نظری نهادگرایی جدید، فصلنامه‌ی اقتصاد تطبیقی، سال دوم، شماره دوم، 157-135.


11. ریتزر، جورج. (1382). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر (ترجمه محسن ثلاثی)، تهران: علمی، چاپ هفتم.


12. تنهایی، حسین ابوالحسن. (1391). بازشناسی تحلیلی نظریه‌های مدرن جامعه‌شناسی در مدرنیته‌ی میانی، تهران: علم.


13. سرایی، حسن. (1389). مقدمه‌ای بر نمونه‌گیری در تحقیق، تهران: سمت.


14. شکربیگی، عالیه. (1396). جامعه‌شناسی تنهایی زنان، تهران: بهمن برنا.


15. استیگلتیز، جوزف. (1382) جهانی‌سازی و مسائل آن (ترجمه حسن گلریز)، تهران: نی.


16. حاجیان مقدم، فاطمه. (1393). فراتحلیل مطالعات خانوادهدر زمینه عوامل مقوم و عوامل فرساینده خانواده ایرانی، پژوهش‌نامه زنان، سال پنجم، شماره 1، 39-1.


17. معدنی، سعید و خداکرمی، یوکابه. (1394). عوامل اجتماعی – فرهنگی و تأثیر آن بر آسیب‌پذیری خانواده در شهر تهران، پژوهش‌نامه جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان، سال اول، شماره اول، 137-121.


18. اینگلهارت، رونالد. (1382). تحول فر هنگی در جامعه پیشرفته صنعتی (ترجمه مریم وتر)، تهران: کویر (1999).


19. سیف، علی‌اکبر. (1394). روش تهیه پژوهش‌نامه (ویرایش سوم، چاپ ششم)، تهران: دوران.


20.  Bott, Elizabett (1995) Urban Families: Conjugal Roles and Social Networks, Human Relations, pp 253-292.


21. Widmer, Eric. et. Al. (2004), Types of conjugal networks, conjugal conflict and conjugal quality, European Sociological Review, Vol 20, No. 1, PP 63-77.