نقش توسعه شبکه اجتماعی و فضای مجازی بر سبک زندگی دانشجویان شهرستان دماوند در سال 1399

الموضوعات : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

حجت مداحی شاهخالی ¹

1 - دانشگاه ازاداسلامی دماوند دبیرهم اندیشی اساتید نهاد رهبری

تاريخ الإرسال : 21 الأحد , محرم, 1443 تاريخ التأكيد : 26 الأحد , صفر, 1443 تاريخ الإصدار : 12 السبت , ذو الحجة, 1428

الکلمات المفتاحية: سبک زندگی, فضای مجازی, توسعه شبکه های اجتماعی,

ملخص المقالة :

روش تحقیق حاضر از نوع کیفی و توصیفی و از نظر اجرا میدانی و کتابخانه ای است. جامعه آماری دانشجویان دانشگاه های دماوند هستند که در سال 1399 در حال تحصیل در این دانشگاه هستند. شیوه جمع آوری اطلاعات مصاحبه و مشاهده غیرمستقیم می باشد.در این تحقیق از روش نمونه‌گیری تصادفی استفاده می شود. در بخش آمار استنباطی بعد از منسجم کردن اطلاعات آنها را بر اساس سوالات دسته بندی کرده و تحلیل گفتمان انجام شد. با توجه به پاسخ دانشجویان می تون گفت همه آنها به خانواده و کارهای هنری ، گردش و دورهمی دوستانه علاقه داشته اند و اوقات فراغت خود را اینگونه سپری می کنند.همچنین اظهار داشتند که متاثر از فضای مجازی پوشش خود را انتخاب نمی کنند سعی می کنند آنچه که مطابق میل خودشان و عرف جامعه است استفاده کنند.همه دانشجوبان از اهمیت ورزش اطلاع دارند ولی به دلیل مشغله های زیاد از آن دور شده اند.و به دلیل وجود ویروس کرونا و تعطیل شدن بسیاری از باشگاه ها خیلی از افراد در منزل به ورزش های خود ادامه میدهند.رشد فناوری سلامت، بهداشت، ارتقای سطح تغذیه؛ تناسب و زیبایی ظاهر و پوشش های مناسب خود یک نوع سبک زندگی را بوجود می آورد که با تبلیغات های موجود در فضاهای مجازی این سبک در حال گسترش در بین جوانان می باشد و حتی همه پاسخگوبان به نوعی از اعتمادی که در گروه ها به واسطه شناختی که در فضاهای مجازی بوجود می آید یا به واسطه یکی از دوستان در گروهی عضو شده بوجود آمده است.

نص كامل:



نقش توسعه فضای مجازی و شبکه اجتماعی بر سبک زندگی دانشجویان شهرستان دماوند در سال 1399

 

 

چکیده

این پژوهش با هدف نقش توسعه فضای مجازی و شبکه اجتماعی بر سبک زندگی دانشجویان شهرستان دماوند انجام پذیرفت. روش تحقیق حاضر از نوع کیفی و توصیفی و از نظر اجرا میدانی و کتابخانه ای است. جامعه آماری دانشجویان دانشگاه های دماوند هستند که در سال 1399 در حال تحصیل در این دانشگاه هستند. شيوه جمع‏آوري اطلاعات مصاحبه و مشاهده غيرمستقيم مي‏باشد بر این اساس مصاحبه را تا جایی که به حد اشباع برسد ادامه داده و با 12 نفر مصاحبه انجام گرفت. بعد از منسجم کردن اطلاعات آنها را بر اساس کدها دسته بندی و کدگزاری کرده و تحلیل گفتمان انجام شد. با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت رشد فناوری سلامت، بهداشت، ارتقای سطح تغذیه و توجه بیشتر بر سلامت غذایی؛ افزایش علاقه به جواني، تناسب و زیبایی ظاهر و پوشش های مناسب و حتی اوقات فراغت از مطالعه آزاد به وب گردی و تنها مطالعه کتاب های درسی خود یک نوع سبک زندگی را بوجود می آورد که با تبلیغات های موجود در فضاهای مجازی این سبک در حال گسترش در بین جوانان می باشد تا جایی که بتوانند از عهده پرداخت ان بر بیایند از کالاهای برند و خوب استفاده می کنند و حتی همه پاسخگوبان به نوعی از اعتمادی که در گروه ها به واسطه شناختی که در فضاهای مجازی بوجود می آید یا به واسطه یکی از دوستان در گروهی عضو شده بوجود آمده است.

کلید واژه ها:  توسعه شبکه های اجتماعی، سبک زندگی، فضای مجازی.

 

 

 

مقدمه

فضای مجازی جهان پیچیده ای از افراد مختلفی با گرایش های متفاوتی است که این گروه ها در کنار هم و در تعامل با یکدیگر زندگی می کنند. در واقع از آن جا که دنیای مجازی همگام با دنیای حقیقی بر وجود آدمی و گرایش هایش تأثیر می گذارد، می توان از واژه ی زندگی در سایبر اسپیس¹ استفاده کرد. به عبارت دیگر فضای مجازی محلی برای وارد کردن و دخالت دادن دنیای واقعی در آن است،مجازی شدن با عبور از مرزهای دنیای واقعی به نیرو محرکه ای برای تغییر سبک زندگی بشری و بالاتر از آن به عاملی برای تغییر سبک های فکری و رفتاری آدمی تبدیل شده است.همچنین طبق نظر مک لوهان² ، فناوری ارتباطات، جهان را به صورت یک دهکده جهانی درآورده است. امروزه فضای مجازی تعداد زیادی از دهکده های جهانی با اجتماعات مجازی را به وجود آورده است که فاقد محدودیت زمان و مکان هستند (صانعی و رزم آزما،1398 : 65-66). شبکه هاي اجتماعی به عنوان یکی از رسانه هاي اجتماعی، به جمع آوري، ارائه، پردازش و انتشار اطلاعات اجتماعی چون نژاد، گرایش جنسی و یار و همراه، مذهب، کتب و فیلم هاي موردعلاقه، وضعیت روابط و آلبوم عکس، اشاره می کنند که این اطلاعات در میان دوستان، همکلاسان، اعضاي خانواده و سایر افراد به اشتراك گذاشته می شود (بلسن³،2009 :61 ) در واقع شبکه هاي اجتماعی، نسل جدیدي از وب سایت ها هستند که این روزها در کانون توجه کاربران شبکۀ جهانی اینترنت قرار گرفته اند. این گونه سایت ها بر مبناي تشکیل اجتماعات آنلاین فعالیت می کنند و هرکدام، دسته اي از کاربران اینترنتی را با ویژگی هاي خاصی گرد هم می آورند. به عبارت ساده تر، شبکه هاي اجتماعی را گونه اي از رسانه هاي اجتماعی می دانند که امکان دستیابی به نحوة جدیدي از برقراري ارتباط و به اشتراك گذاري محتوا در اینترنت را فراهم آورده اند( کبیری وهمکاران،1398 : 265 ).سرویس های آنلاین، پلتفرم با سایتی محسوب می شوند که مردم در آنها می توانند نظرات، علاقه مند یک کلام محتوا ایجاد کنند و با دوستان و سایرین به اشتراک بگذارند .بنابراین شناخت تنوع و قابلیت های هر یک از شبکه های به عنوان بخشی از رسانه های اجتماعی ضروری است وب سایت ایوت ⁴شبکه های اجتماعی را به 7 دسته مختلف تقسیم کرده است.شبکه های اجتماعی عمومی، شبکه های اجتماعی فیلم و موسیقی، شبکه های اجتماعی موبایل، شبکه های اجتماعی حیوانات خانگی، شبکه های اجتماعی علاقمندان تخصصی و هابی، شبکه های اجتماعی کسب وکار، شبکه های اجتماعی کتاب (افتاده،1394 : 80 ).افراد تمایل دارند در شبکه های اجتماعی با هم در ارتباط بوده و به تبادل اطلاعات درباره محصولات بپردازند. این شبکه ها همچنین به افراد و  مشتریانی که در جستجوی اطلاعات برای خرید یک کالا یا خدمت هستند کمک میکنند تا با مطالعه نظرهای و بررسی های صورت از سوی ، گرفته توسط دیگران، اطلاعات لازم را به دست آورند (هو و همکاران⁵، 2017 ).از سوی دیگر مشتریان بالقوه از طریق شبکه های اجتماعی با نظر دوستان و همسالان خود آشنا میشوند که این نظرهای، تأثیر بسیار زیادی بر رفتار خرید آن ها دارد. در حقیقت شبکه های اجتماعی با ایجاد امکان رتبه بندی و اظهارنظر درباره شرکت و محصول و همچنین امکان توصیه، به افراد کمک مینماید تا از نظرهای دوستانشان و سایر کاربران آگاه گردند که این امر در تصمیم گیری خرید و رفتار خرید آن ها بسیار مؤثر است. (لین و همکاران⁶، 2017).تانبرگ⁷ کارکردهای اجتماعی شبکه های مجازی را در  4دسته بررسی می کند. کارکرد اظهاری: از آنجا که افراد مایل اند برای خود و گروه خود هویت یابی نمایند در این شبکه ها به طور موثری اظهار وجود می نمایند.کارکرد اجتماعی: باهم بودن و برقراری ارتباط نوعی حس اجتماع را میان افراد می آفریند. . کارکرد آگهی بخشی: از طریق ارتباط ، افراد می توانند در اطلاعات یکدیگر سهیم شوند.کارکرد کنترل: ارتباطات در این شبکه های مجازی اجتماعی سبب شکل گیری کنترهای مشترک و تغییر محیط می گردد(امانلو و شادمانی،1394 :59).شناخت کارکردهاي شبکه هاي اجتماعی مجازي و آگاه کردن مخاطبین با کارکرد این شبکه ها یک ضرورت است.شبکه هاي اجتماعی مجازي پدیده نوظهوري است که همزمان با توسعه فناوري اطلاعات در دنیا رایج و با استقبال گستردة اقشار مختلف مردم روبرو شده است. درحالی که شاهد روند رو به رشد کاربران و اعضاي شبکه هاي اجتماعی مجازي هستیم، شناخت ابعاد گوناگون شبکه ها وآگاهی از تأثیرات آن، امري ضروري است. با ورود تکنولوژي در عرصۀ کشورها، همواره باید شاهد فراز و نشیب هاي آن نیز باشیم. استفاده از فناوري هاي نوین در کنار ایجاد فرصت، به تهدید نیز تبدیل می شود. شبکه هاي اجتماعی مجازي فضایی اند که اجازه می دهند افراد در جامعه اي جدید، به طور مجازي زندگی کنند. هابرماس بر این باور است که قلمرو عمومی ، که آن را سپهر عمومی یا عرصۀ عمومی می نامد، در عصر مدرن احیا شده است و در مکان هایی مانند قهوه خانه ها، قرائت خانه ها و محافل بحث و گفت وگو متجلی شده است. بنابراین ، به این معنی می توان گفت که شبکه هاي اجتماعی، جماعت هایی در وضعیت مدرن و واسطه اي میان جامعه و دولت هاي مدرن اند که وارد مسائل مربوط به امر عمومی می شوند(بخشی و همکاران،1392 :40).از دیگر جنبه های زندگی امروزی که تحت تاثیر فضای رسانه های اجتماعی قرار میگیرد میتوان به سبك زندگی⁸ اشاره کرد. سبك زندگی میتواند به عنوان شیوة خاص زندگی در نظر گرفته شود که با مجموعه ای از رفتارهای پر معنی و الگویی افراد تعریف شده و با ثبات معینی در طی یك دورة زمانی اتفاق میافتد (حسین خانزاده و همکاران،1398 : 32 ).در مورد "سبک زندگی" تعابیر متعدد ارائه شده است. به عنوان مثال در یک تعریف "سبک زندگی" به عنوان الگویی از کنش اجتماعی که تمیزدهنده افراد (ذکائی، 1386 : 101) و گروه های اجتماعی از یکدیگر تعبیر شده است. در این تعریف تاکید بر «الگوی کنش اجتماعی» وجه تمایز دهنده این مفهوم با دیگر مفاهیم چون طبقه اجتماعی است. در تعریف دیگری آمده است: "سبک زندگی" راه و روش زندگی است که بیان کننده ایستارها و ارزشهای یک فرد یا یک گروه می باشد.به دلیل تفاوت افراد و گروه های اجتماعی از یکدیگر میلیون ها تعریف از "سبک زندگی" وجود دارد البته اگر افراد شبیه یکدیگر باشند و گروه های اجتماعی از یکدیگر متمایز نباشند(فرض محال)، ما به اندازه جمعیت بشری "سبک زندگی" نخواهیم داشت(ویلت و والتر⁹، 2002). ریمر چهار دلیل عمده ی زیر را برای تجدید حیات مفهوم سبک زندگی بر می شمرد: ۱. فرآیندهای" فردی شدن" که آزادی و حق انتخاب بیشتری را به خصوص برای جوانان در شرایط به سرعت رو به تغییر جهان در برداشته است.2.رشد طبقه ی متوسط جدیدی که جهت گیری آنها آشکارا به سوی سرگرمی و مصرف است و عمدتا جوانان شهري دارای مهارت های حرفه ای را در بر می گیرد . 3. افزایش روزافزون مباحثات آکادمیک در خصوص پست مدرنیم که در آن، ظهور ارزش ها و سبک های زندگی جدید، نقش کلیدی را ایفا می کند.4.سهم مؤئر آثار بوردیو در موضوع سبک های زندگی و به خصوص کتاب او درباب تمایز .چنان که ملاحظه می شود، آنچه توضیح دهنده رواج سبک زندگی در استوي جديدي جامعه شناسی است، تغییرات ساختي حادث شده از جمله رواج مصرف گرایی و اهمیت استقلالي عمل فردی و آزادی های برای انتخاب است. این ویژگی ها تفاوت آشکاری با زمینه خرده فرهنگی دارند که جوانان و گروه های دیگر از آن برای رفع تعارضات اجتماعی و هویت یابی جمعی استفاده می کنند. بدین ترتیب سبک های زندگی را باید پاسخ های کارکردی به نوگرایی دانست. سبک زندگی امکان تعامل افراد با شرایط ساختاری اجتماعی را فراهم می سازد و انطباقی با ساختار و یا دگرگونی آن، نتیجه ی این سبک های زندگی است. افراد محدودیت های اجتماعی را تجربه می کنند و در همان حال، از آزادی عمل نیز برخوردارند. این واقعیت در مفهوم سبک زندگی به خوبی متجلی شده است (ذکایی،1386 : 101-102 ).بهترین وجه از سبک زندگی، به عنوان متن، در رسانه ها نمود پید می کند، رسانه ها محملی بازتاب دهنده برای زیست شیوه انسان مدرن هستند که زمان مدیدی از زندگی خود را با فانتزی ها، اسطوره ها, نمادها و فراواقعیت ها می گذراند. بخش عمده ای از نمایش های رسانه ای باز نمایی مقاومت هایی است که از طریق مناسک و مقاومتهایی ایدئولوژیک نشان داده می شود و بخش دیگر آن تناقضات زندگی روزمره با تاملات فرهنگی است.تأکید ما بر رسانه ها در این بخش بیشتر معطوف به رسانه های جمعی به ویژه رسانه های نوین است. برخی از رسانه ها مثل تلفن همراه که در ارتباطات میان فردی نقش مهمی ایفا می کنند، خود به موضوع مستقلی در گستره تحقیقات بذل شده اند، اما عطف توجه در این بخش بیشتر پیرامون مسائل معلوف به رسانه های جمعی پر مصرف با محوریت اینترنت است.رسانه ها از پیچیده ترین ابزارهای ارتباطی هستند که بیشترین تأثیر را در شکل گیری  نظام فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دارند و. ابزاری در دست سرمایه داری متأخر برای حفظ وضع موجود و هدایت افکار عمومی قلمداد می شوند مهم ترین نقش رسانه ها را می توان در انتقال اطلاعات و تنویر افکار عمومی و ارائه آگاهی و بینش به افراد جامعه دانست، به گونه ای که زمینه بسیاری از تحولات و تغییرات اجتماعی را رقم خواهند زد (طلایی وهمکاران،1393 : 98 ).آنچه در گذشته سابقه نداشته و در عصر کنونی مشاهده میشود، سه فضایی شدن و ترکیبی شدن فضاهاي سبک زندگی است؛ بین سبک زندگی واقعی که با غیاب رسانه هاي قدیم و جدید مشخص میشود، و سبک زندگی مجازي که پیوند ناگسستنی با رسانه هاي تعاملی از جمله اینترنت و تلفن همراه دارد، شکل سومی نیز قابل تصور است که ترکیبی از هر دو عناصر واقعی و مجازي است که تنها در فضاهاي ترکیبی قابل تصور است. طبق فضاي ترکیبی، فضایی است که در آن مرز بین فضاي فیزیکی یا واقعی با آنچه دیجیتال است محو میشود. این فضاي ترکیبی، فضایی است که هویت، تجربیات و فرصت هاي زندگی فرد، اشکال فیزیکی و مجازي وجود را به هم پیوند میزند و در نتیجه آن، آگاهی بین خود فیزیکی وخود مجازي به اشتراك گذاشته میشود. در این فرایند، پویاییهاي فرهنگی و اجتماعی با روندهاي جمعیت شناختی و فناورانه در تعامل قرار میگیرند تا این جهان[ترکیبی]واقعی را بیافرینند و قابل فهم سازند ( ذکایی وحسنی ،1396 : 12 ). با توجه به مطالب عنوان شده و اهمیت استفاده و تاثیر فضای مجازی در زندگی بیشتر انسانها در این مقاله به دنبال بررسی نقش توسعه فضای مجازی و شبکه اجتماعی بر سبک زندگی دانشجویان شهرستان دماوند در سال 1399 می باشیم.

اهداف تحقیق

هدف کلی

شناسایی نقش توسعه فضای مجازی و شبکه اجتماعی بر سبک زندگی دانشجویان شهرستان دماوند

اهداف های فرعی

1.       شناسایی نقش فضای مجازی در مطالعه کتاب و اوقات فراغت دانشجویان شهرستان دماوند.

2.       شناسایی نقش توسعه فضای مجازی در انتخاب پوشش و آرایش و نوع ورزش مدیریت بدن دانشجویان شهرستان دماوند.

3.       شناسایی نقش سرمایه های نمادین مانند برندهای پوشاک و گوشی و مدهای موجود در جامعه بر زندگی دانشجویان شهرستان دماوند.

4.       شناسایی تاثیر هنجارها، تعهدات، مبادله و اعتماد ایجاد شده در روابط اجتماعی، ساختارهای اجتماعی بر میزان استفاده از شبکه های مجازی دانشجویان شهرستان دماوند.

5.       شناسایی نقش شبکه­های اجتماعی و فضای مجازی بر شکوفا شدن نگرش­ها و باورهای دانشجویان شهرستان دماوند.

پیشینه تحقیق

·       حسين خانزاده  و همکاران(1398 ) در مقاله " کيفيت زندگي، عملکرد خانواده و سبک زندگي زنان متأهل کاربر و غيرکاربر شبکه هاي اجتماعي" بیان کردند : روش اين پژوهش از نوع علّي-مقايسه اي بود و جامعه آماري آن شامل تمامي زنان متأهل کاربر و غيرکاربر شبکه هاي اجتماعي دانشگاه آزاد اسلامي شهر رشت در سال 1395 بود. نمونه مطالعه شامل 150 نفر از افراد کاربر و 150 نفر افراد غيرکاربر بودند که از طريق نمونه گيري هدفمند و بر حسب شرايط ورود به پژوهش انتخاب شدند. نتايج آزمون تحليل واريانس چندمتغيري نشان داد که بين زنان متأهل کاربر و غيرکاربر شبکه هاي اجتماعي در 4 مؤلفة کيفيت زندگي، 3 مؤلفة سبک زندگي و در تمام مؤلفه هاي عملکرد خانواده تفاوت معنادار وجود دارد، به طوري که نمره گروه کاربر شبکه هاي اجتماعي کمتر از گروه غيرکاربر بود بنابراین مي توان نتيجه گرفت که کيفيت زندگي و عملکردخانواده زنان غير کاربر بهتر بوده است.

·       فرقاني و مهاجري (1397 ) در تحقیق " رابطه بين ميزان استفاده از شبکه هاي اجتماعي مجازي و تغيير در سبک زندگي جوانان (مطالعات رسانه هاي نوين)"بیان کردند : با استفاده از روش پيمايش، پرسشنامه محقق ساخته اي بين 384 نفر از جوانان 15 تا 29 سال شهر تهران با استفاده از روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي توزيع شد. نتايج آن حاکي از آن است که:بين مولفه هاي سبک زندگي همچون تغيير سليقه در نوع پوشش، تغيير در شيوه تغذيه، تغيير در خودآرايي، تغيير در انتخاب دکوراسيون و اثاثيه منزل، تغيير در سبک خريد، تغيير در شيوه هاي گذران اوقات فراغت و تفريح و تغيير در تعاملات و ارتباطات رو در روي کاربران با ميزان استفاده از شبکه هاي اجتماعي تلفن همراه رابطه وجود دارد به طوري که با افزايش ساعات استفاده از اين شبکه ها تغيير در هر يک از مولفه هاي سبک زندگي نيز بيشتر مي شود.

·       مهدي زاده و خاشعي(1397) در تحقیق "  نقش رسانه ها در انتخاب سبک هاي زندگي سلامت محور (با تأکيد بر مصرف رسانه اي شهروندان شهر تهران)" بیان کردند :  در این پژوهش از طريق پيمايش با نمونه آماري 802 نفر از شهروندان 18 ساله و بالاتر، شناسايي شود تا در نهايت، مورد تجزيه وتحليل قرار گيرد. نتايج به دست آمده حاکي از آن است که بين مصرف رسانه اي افراد و سبک زندگي سلامت محور آنها؛ همچنين بين سبک زندگي سلامت محور افراد و پايگاه اجتماعي و اقتصادي آنها، ارتباط معناداري وجود دارد. نتايج حاصل از بخش تحليل محتوا نيز حاکي از آن است که در هر چهار رسانه ياد شده، ميزان پرداختن به بعد جسماني سلامت در رتبه اول قرار دارد و پس از آن، ابعاد «اجتماعي»، «رواني» و «معنوي» به ترتيب، بيشترين فراواني و مدت زمان را به خود اختصاص داده اند.

·       رضاييان و ادريسي(1397)در تحقیق "  تاثير شبکه هاي اجتماعي بر سبک زندگي نسل چهارم" بیان کردند : جامعه آماري دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر تهران بوده و سه منطقه 1، 7 و 16 به عنوان مناطق نمونه انتخاب شده اند. تعداد نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 نفر که با روش نمونه گيري خوشه اي چندمرحله اي طبقه بندي تصادفي انتخاب شدند. يافته ها بيانگر آن است که بين ميزان استفاده و نوع شبکه هاي اجتماعي مجازي و ابعاد سبک زندگي همبستگي مستقيمي وجود دارد، به گونه اي که هرچه ميزان استفاده از شبکه هاي اجتماعي افزايش يابد، گرايش به سبک زندگي مدرن نيز، بالاتر مي رود. همچنين، به ميزان فاصله گرفتن از سبک زندگي سنتي، اعتماد اجتماعي کاهش ولي سرمايه فرهنگي افزايش يافته است.

·       چاو و لي¹⁰ (2017) در پژوهشي که با عنوان " برساخت استدلالي از هويت ها در فضاي شبکه هاي اجتماعي: بينش از يک گروه فيس بوک در مقطع کارشناسي براي يک دوره زبان شناسي" انجام دادند؛ به اين نتيجه رسيدند که گروه صرفاً يک گروه دانشگاهي نيست، بلکه " يک فضاي اجتماعي و آموزشي" هم است. اعضا به استقرار طيف گسترده اي از منابع مانند شکلک براي معناسازي دست يافته اند. همچنين يکي از شرکت کنندگان نشان مي دهد که چگونه هويت هاي مختلف مي تواند با منابع و شيوه هاي استدلالي ساخته شود.

·       کولاندیراج¹¹ (2014 ) پژوهشی با عنوان تأثیر شبکه هاي اجتماعی مجازي بر سبک زندگی انجام داده است. نمونه هاي این پژوهش شامل 250 دانشجوي دختر و پسر بوده اند که با بهره گیري از مصاحبه به سؤالات پژوهش پاسخ داده اند. بر اساس یافته هاي به دست آمده از این پژوهش، شبکه هاي اجتماعی بر سبک زندگی دانشجویان تأثیرات قابل ملاحظه اي داشته اند. یافته ها نشان می دهد شبکه هاي مجازي بر نوع تفریح، تغذیه، ورزش و انتخاب موسیقی دانشجویان مورد بررسی تأثیرگذار بوده است. همچنین در این تأثیرات میان دانشجویان زن و مرد تفاوتی وجود نداشته است. بیشترین استفاده این دانشجویان از این شبکه ها، شامل پیام رسانی، ارسال عکس و فیلم و مواردي از این قبیل بوده است. شایان ذکر است که نوع استفاده از شبکه هاي مجازي نیز بر سبک زندگی کاربران اثرگذار بوده است به طوري که استفاده تفریحی از این شبکه ها با اثرات نامطلوب بر سبک زندگی همراه بوده است اما استفاده صرفاً ارتباطی از شبکه هاي یادشده تأثیري بر سبک زندگی دانشجویان نداشته است..

·       وانگ¹² و همکاران (2012 ) در مقاله اي با عنوان «بررسي رابطۀ بین استفاده از اینترنت و سبک زندگي بزرگسالان در چین » با بررسي مقطعي در سال 2009 با استفاده از یک مدل و دسته اي از تحلیل هاي رگرسیوني، تأثیرات استفاده از اینترنت بر زندگي بزرگسالان را مورد بررسی قرار دادند. نتایج پژوهش آنان نشان ميدهد كه آنلاین بودن بیش از حد، دسترسی از طریق اینترنت به كلوپ های  اینترنتی و  استفاده از اینترنت براي تخلیۀ هیجانات به سبک ضعیف زندگي و عدم تحرک بزرگسالان منجر شده  است؛ در مقابل نیز، استفاده از ا ینترنت با اهدافي مثل كسب دانش و یافتن اطلاعات، مثبت است و سبک زندگي سالمي را برای بزرگسالان رقم میزند

چارچوب نظری

نظریه رسانه های جدید :«رسانه های جدید»¹³ مجموعه ی متمایزی از فناوری های ارتباطات و دارای ویژگی های مشترک «دیجیتالی بودن» و دسترسی گسترده ی شهروندان به آن برای «استفاده ی شخصی» است. مفهوم رسانه های جدید، واجدِ معانیِ زیر است: تجربیاتِ متنیِ جدید: انواع جدید ژانر، صُور متنی، سرگرمی، لذت و الگوهای مصرف رسانه ای(بازی های کامپیوتری، فرامتن ها و...). شیوه های جدید بازنماییِ جهان: عرضه ی تجربیات و امکاناتِ جدید بازنمایی (محیط های مجازی، رسانه های تعاملیِ صفحه بنیاد).روابط جدید بین سوژه ها(کاربران و مصرف کنندگان) و تکنولوژی های رسانه ای: تغییر در استفاده و دریافتِ تصاویر و رسانه های ارتباطی درزندگی روزمره و معانیِ نهاده شده در تکنولوژی های رسانه ای.مفاهیم جدیدِ رابطه ی اندامِ زیستی با رسانه های تکنولوژیک: چالش با تمایزهای پذیرفته شده بین انسان و چیزهای تصنعی، طبیعت و تکنولوژی، بدن و [رسانه ها به عنوان] مصنوعات تکنولوژیکی، واقعی و مجازی.تجربیات جدید روابط بین جسم، هویت و اجتماع: تغییرات در تجربه ی شخصی و اجتماعیِ زمان، فضا و مکان(در سطوح محلی و جهانی) که دلالت می کند بر شیوه هایی که در آن، ما خودمان و جایگاه مان در جهان را تجربه می کنیم. مهمترین پیامد دیجیتالی شدن برای نهادهای رسانه ای، همگرایی بین همه ی اَشکال رسانه ای موجود بر حسب سازمان، توزیع، دریافت و مقررات گذاری است.اینترنت، نمونه ی بارز رسانه ی جدید و تبلور ویژگی های فوق است. اینترنت، علاوه بر تولید و توزیع پیام، به پردازش، مبادله و ذخیره ی اطلاعات می پردازد که مؤید یک نهاد خصوصی اما به مثابه ی ارتباطات عمومی است و صرفاً دارای فعالیت حرفه ای و به لحاظ بروکراتیک، سازماندهی شده نیست.مارک پاستر¹⁴، ماهیت اینترنت را «عدم قطعیت» می داند. این ویژگی نه تنها به خاطر تنوع و دوامِ این رسانه در آینده، بلکه همچنین به خاطر خصلت پست مدرنیستیِ آن است. «اینترنت به عنوان یک «رسانه ی جدید» از محدودیت های الگوهای چاپ و پخش در ارتباطات فراتر می رود؛ چرا که به واسطه ی آن 1. گفت و گوی عده ای زیاد با عده ای زیاد امکان پذیر می شود، 2. دریافت همزمان و تغییر و توزیع مجدد کالاهای فرهنگی ممکن می شود، 3. کنش ارتباطی، از محیط زندگی ملی یا روابط فضایی سرزمینیِ مدرنیته جابه جا می شود، 4. ارتباط سریع جهانی امکان پذیر می شود و 5. همگرایی رسانه ای در قالب شبکه ایجاد می شود.لیوینگستون¹⁵ (1999) ویژگی های اینترنت را تعامل و خلاقیت، گستره ی نامحدودِ محتوا، دسترسی مخاطب و ماهیت جهانی ارتباطات بیان می کند(مهدی زاده،1393 : 319).

 تئوری شری ترکل ¹⁶در باب فرهنگ دیجیتال وفضای مجازی:

نظریه شری ترکل درباره حضور در فضای مجازی و شکل­گیری خود پست مدرن در بین کاربران فضای مجازی به خصوص شرکت کنندگان در (MUDS) با میدان­های چندکاربری¹⁷ به مثابه فضای مجازی برای گفتگو، بازی نقض و تعامل با سایرین می­باشد. ترکل در کتاب «زندگی بر صفحه نمایش» در پی پاسخگویی به این مسئله است که چگونه رایانه­ها با تغییر ندادن نسبی شرایط زندگی ما، خودهای ما را تغییر می­دهند؟ وی معتقد است حضور در فضای مجازی به علت ویژگی­های خاص آن از جمله گمنامی و حذف آثار فیزیکی به کاربر فرصت می­دهد که نقش­های متفاوت را در زمان­های مختلف بازی کند. از نظر ترکل فضای مجازی، فضایی رهایی بخش است زیرا فرد اجازه رهایی از خود واقعی و نمایش خود مطلوبش را می دهد. از نظر وی کاربران در فضای مجازی از «خاصیت گمنامی¹⁸» برای بیان و شرح بخش­های جستجو نشده و محقق نشده خودهایشان استفاده می­کنند و رایانه ابزاری تکنولوژیک برای بروز خودهای فاش نشده کاربران می باشد و فضای مجازی نیز در حکم عرصه­ای برای تجربیات جدید مطرح می­شود.ترکل علت جذابیت تعاملات در فضای مجازی را برای کاربران در خاصیت گمنامی و یا توهم گمنامی در فضا می­داند. همچنین شکل داده به «خودی» بسیار نزدیک و یا دور از خود واقعی­شان را از علل جذابیت این فضا می داند. از نظر ترکل در این فضا کاربران با افراد روبه­رو نیستند بلکه با پیام­ها و نوشته­ها روبه­رو هستند که میان افراد رد و بدل می­شود. در نظر ترکل افراد از خصیصه گمنامی برخوردارند و این گمنامی آزادی را برای افراد فراهم می­آورد. فرد با کمک این ویژگی­ها به کسب تجاربی می پردازد که شاید در زندگی واقعی امکان تجربه آن­ها را نداشته باشد و فرد در این شرایط ممکن است دست به فعالیت­هایی بزند که شاید متضاد با واکنش­هایش در زندگی واقعی باشد و جنبه­هایی از وجودش را بروز دهد که شاید در زندگی واقعی هرگز این ابعاد ناشناخته فرصت بروز پیدا نکنند، در واقع فرد به دنیایی وارد می­شود که فرصت بدست آوردن تجربیات جدید را می­یابد تجربیاتی که امکان وقوعشان در دنیایی واقعی نمی­باشد. در حقیقت فضای مجازی با خاصیت­هایی چون گمنامی، ناشناس ماندن محیطی را فراهم می­سازند تا افراد با خود از پیش ساخته و عنوانی جعلی و یا نام مستعار در این فضا نقش بازی کنند.وجود آزادی­های بسیار زیاد و شرایط بی­هویتی و ناشناس ماندن و نبود آثار فیزیکی و همه این عوامل حکایت از شرایطی متفاوت و غیرقابل کنترل در فضای مجازی می­کند. اگرچه نظریه شری ترکل در باب شکل­گیری هویت­های جدید پست مدرن در بین کاربران فضای مجازی می­باشد و اینکه فضای مجازی در حال سوق دادن افراد به سمت فرهنگی پست مدرن بر مبنای تمایز و پراکندگی است با این حال از لا به لای سخن ترکل شرایط و موقعیت ویژگی­های فضای مجازی قابل استخراج می­باشد که خود توصیف کننده شرایطی متفاوت از جهان واقعی می­باشد(شعاع کاظمی، مومنی جاوید،1393 :78-79)

نظریه تورشتاین وبلن: از دیدگاه وی داشتن سبکی خاص به معنای چیزی بیشتر از علایق خاص فراغت است. داشتن سبک زندگی خاص و خودنمایی برای نشان دادن تعلق به گروهی خاص در جامعه به برجسته کردن تمایزهای گروه های دیگر منجر شده است. به نظر وی ثروت مهمترین عامل کسب منزلت است که باید نمود خارجی داشته باشد و بهترین نمود آن «مصرف تظاهری و نمایشی» است. برای نمونه، افراد با نوع پوشش، آرایش و زیور آلات، خود و طبقه خود را از سایرین متمایز می کنند (نیازی و کارکنان نصر آبادی، 1394 :34). وبلن سبک زندگی را پدیده ای گروهی می داند، چیزی که محصول تعلق طبقاتی بوده و ماهیت مستقلی نیز ندارد و نمودی از وجود طبقاتی است .به هر حال وبلن تنها جامعه شناس کلاسیکی است که به تحلیل پدیده مصرف پرداخته و به همین دلیل در مباحث مربوط به مصرف و سبک زندگی جایگاه خاصی را داراست (رستمی و اردشیر زاده، ۱۳۹۲: ۱۲).به نظر وبلن مصرف چشمگیر، تن آسانی چشمگیر و نمایش چشمگیر نمادهای بلند پایگی، وسایلی هستند که انسانها با آنها می کوشند تا در چشم همسایگانشان برتر جلوه کنند و در ضمن برای خودشان نیز ارزش بیشتری قائل شوند، چرا که مصرف چشمگیر کالاهای گران قیمت، وسیله کسب آبرومندی برای نجیب زادگان تن آسان است (نیازی و کارکنان نصر آبادی، ۱۳۹۲: ۱۸۶). وبلن در جایی سبک زندگی فرد را الگوی رفتار جمعی می داند - این رفتارها از جنس رسوم و عادات اجتماعی و روش های فکری اند - او در جای دیگر سبک زندگی فرد را تجلی رفتاری مکانیسم روحی، عادات فکری و معرفت او قلمداد می کند (رستمی و اردشیر زاده، ۱۳۹۲: ۱۲).

 نظریه اینگلهارت:

تئوری اینگلهارت مبتنی بر سلسله مراتب نیازهای مازلو است. سلسله مراتب نیازها در نظریه مازلو به صورت یک هرم در نظر گرفته می شود، پایین ترین نیاز به نیازهای فیزیولوژیک و زیستی است، در مرحله بعد نیاز به امنیت، نیاز به عشق و احترام، نیاز به ارزیابی از خود. بر طبق نظر اینگلهارت شخص بیشترین ارزش ها را برای آن چیزهایی قایل می شود که عرضه آنها نسبتا کم است. اگر بخواهیم این نظریه را با شبکه های اجتماعی مجازی مرتبط سازیم، این گونه می توان بیان کرد اولویت های فرد بازتاب محیط اجتماعی و اقتصادی وی است، شخص بیشترین ارزش ها را برای آن چیزهایی قائل می شود که عرضه آنها نسبتا کم است. با توجه به این نظریه می توان گفت که فرد بر حسب محدودیت ها و اقتضای بافت اجتماعی و فرهنگی که در آن زندگی می کند، نوع استفاده اش از شبکه های اجتماعی مجازی نیز شکل می گیرد. بر اساس مدل شبکه های اجتماعی مجازی اینگلهارت، متغیرهای مختلف، از سویی نوع استفاده ما از شبکه های اجتماعی را مشخص می سازند و از سوی دیگر، زمینه گرایش به انتخاب سبک زندگی را برای افراد ایجاد می کند، این حالت با دیدگاه بوردیو مبنی بر این که گرایشات افراد بر اساس تجربه و اجتماعی شدن ساخته می شوند و جایگاه اجتماعی افراد شرایط اجتماعی را برای این فرایند فراهم می کند، مطابقت می کند. استمرار مصرف رسانه ای خاص نهایتا منجر به شکل گیری جهان بینی ویژه ای در بین آن مصرف کنندگان می شود. که باعث می شود تا افرادی که از شبکه های اجتماعی مجازی استفاده می کنند دارای سبک زندگی متمایزی از بقیه باشند (فتحی وهمکاران،1393 : 79 ) .نظریه هكت : این نظریه به به طور مستقیم تاثیر شبکه های اجتماعی را بر سبک زندگی و دوست یابی را نشان می دهد و از این جهت بسیار مهم است. چرا که اساس هویت یک فرد سایر خصوصیات مرتبط با او را می سازد. به عنوان مثال اگر هویت فردی این چنین تعریف شد که ارتباط با دوستان اینترنتی واشاره به آنها برایش موضوعیت یافت، رفته رفته وقت بیشتری را برای شبکه های اجتماعی اینترنتی و معرفی خود به دیگر اعضا صرف کرده و از این حیت سبک زندگی جدیدی را دنبال می کند. از طرف دیگر او با توجه به فضای حاکم بر شبکه اجتماعی هویت خود را در آن مکان بازتعریف می کند و از عبارات و عکس های خاصی استفاده کرده و هویت و سبک زندگی جدیدی پیدا می کند. الگوهای مرتبط با مد، پوشش و ... در فرد بر اساس هویت جديد او تعیین می شود و به همین صورت شاهد اثر گذاری جدی شبکه های اجتماعی اینترنتی بر فرد خواهیم بود(افراسیابی،1393 :43).

روش شناسی

روش پژوهش از نظر مسیر، کیفی است به دلیل اینکه نمونه های انتخاب شده را با توجه به عناصرمشخص شده مورد تحلیل جامعه شناختی قرار خواهد گرفت. این پژوهش از نوع مطالعات کیفی است .روش های پژوهش کیفی اساساً از رویکردهای جامعه شناسی و مردم شناسی سرچشمه گرفته است. در پژوهش کیفی از طرح فرضیه های از پیش تعیین شده یا شناسایی متغیری خاص برای تمرکز مطالعه اجتناب می شود(میرزایی، 1390 :70).باتوجه به اینکه روش پژوهش تحلیل گفتمان می باشد برای گرد آوري داده ها از ابزارهایی مانند فیش برداری، و مصاحبه با نمونه های مورد نظر استفاده خواهد شد.مصاحبه: این روش برای جمع آوری داده ها دقیق به صورت پاسخ های آزاد استفاده می شود.در این پژوهش از مصاحبه باز بهره خواهیم برد چراکه مصاحبه شونده در شرح و تفصیل آزاد گذاشته می شود و اغلب شبیه گفتگوهای غیر رسمی می باشد و بیشتر در پژوهش های کیفی و توصیفی بکار می رود. واحد تحلیل در تحلیل گفتمان فراتر از کلمه است، برحسب موضوع مورد بررسی وبرحسب متغیرها و شاخص های تحقیق، واحد تحلیل در این پژوهش جمله، عبارت، بند، پارگراف می باشد. سپس مطالب را مطابق فرضیه های تحقیق درمقولات یا طبقات متفاوت دسته بندی کرده و به تحلیل پرداخته خواهد شد. این تحلیل ناظر بر چند سطح، یعنی سطح توصیفی که صرفاً به تحلیل  متن می پردازد، سطح تفسیری که به تحلیل فرآیند ها می پردازد و سطح تبیینی که درواقع تحلیل اجتماعی است، می باشد

 جامعه آماری دانشجویان دانشگاه های دماوند هستند که در سال 1399 در حال تحصیل در این دانشگاه هستند.در این روش نمونه گیری که خاص تحقیقات کیفی است، تعداد افراد مورد مصاحبه، به عبارت دیگر، اندازه نمونه به اشباع نظری سوالات مورد بررسی بستگی دارد ، به این ترتیب که هر گاه محقق به این نتیجه برسد که پاسخ های داده شده و یا مصاحبه های انجام شده با افراد مطلع به اندازه ای به همدیگر شباهت دارند که منجر به تکراری شدن پاسخ ها و یا مصاحبه ها شده و داده های جدیدی در آنها وجود ندارد، تعداد مصاحبه ها را کافی دانسته و دست از مصاحبه  با دیگران می کشد» در یک تحقیق که با این روش انجام می شود، روایی و پایایی و یافته هاي آن، وابسته به بحث هاي منطقی اي است که در تحلیل وجود دارد. اعتبار تحلیل گفتمان به کیفیت قدرت نطق و بیان وابسته است.

یافته ها

تحلیل زبان شناختی، تحلیل بینا متنی، و بر این باورند که تحلیل زبان شناختی بسیار گسترده است که علاوه بر سطوح متعارف آن، مسائل فراتر از حد تحلیل جلمه در متن را نیز تحلیل می کند. مسائلی همچون انسجام بین جمله ای و جنبه های گونه گون ساختار متون که مورد بررسی تحلیل گران گفتمان و تحلیل گران مکالمه قرار می گیرد. یکی ازاین جنبه ها خصوصیات گفت و گو است همچون سازمان دهی نوبت گیری درگفت و گو. تحلیل زبان شناختی نشان می دهد که چگونه متون از نظام های زبانی به نحو گزینش گرانه بهره می گیرد، حال آنکه تحلیل بینا متنی نشان می دهدکه متون چگونه از نظم های گفتمان بنحوی گزینش گرانه استفاده میکنند.

به چه میزان و چگونه از فضای مجازی و مطالعه کتاب و اوقات فراغت خود برنامه ریزی استفاده می کنید؟"از فضای مجازی با وجود قرنطینه امروزی به جهت کرونا قبلا روزانه ۴الی۵ساعت بوده اما الان گاها تا ۱۰ساعت بخصوص گروه های دوستانه که تانزدیک صبح بیداریم." "به خاطر شرایط کاری زمان زیادی از فضای مجازی استفاده می کنم ومتاسفانه زمان کافی برای مطالعه ندارم."

امروزه، مصرف کالاهای فرهنگی يكی از اساسی ترين مفاهیمی است اگرچه مصرف در ابتدا فعالیتی صرفا برای رفع نیاز يا عملی اقتصادی درك میشد اما انديشمندان بیش از همه برشكل فرهنگی مصرف تاکید دارند و مصرف فرهنگی را مهمترين مؤلفه جامعه دانسته اند که خود نوعی سبک زندگی تلقی می شود.بسیاری افراد در اوقات فراغت خود مشغول مطالعه هستندو با وجود فضای مجازی و افزایش قیمت کالاهای فرهنگی سرانه کتاب خوانی کم شده است و پاسخگوبان اغلب به خواندن کتاب های درسی خود مشغول بوده و گاهی

توسعه فضای مجازی تا چه میزان در انتخاب پوشش و آرایش و نوع ورزش وهمچنین مدیریت بدن تان در جامعه موثر است؟"دنیای مجازی وتبلیغات باعث تغییر در مدیریت بدن، ظاهر ادمها وعمل جراحی برای بیشتر دیده شدن در جامعه می باشد و ورزش خیلی خوبه وهمه میدونن برای سلامتی چقدر ارزشمنده اما من بیشتر به بازیهای اندرویدی می پردازم."

رشد فناوری سلامت، بهداشت، ارتقای سطح تغذیه و توجه بیشتر بر سلامت غذایی؛ افزایش علاقه به جواني، تناسب و زیبایی ظاهر و پوشش های مناسب خود یک نوع سبک زندگی را بوجود می آورد که با تبلیغات های موجود در فضاهای مجازی این سبک در حال گسترش در بین جوانان می باشد به نوعی که در بعضی از صفحات اینستاگرام به کرار سبک آرایش مشترک با نوع پوشش های مشابه دیده می شود.همه دانشجوبان از اهمیت ورزش اطلاع دارند ولی به دلیل مشغله های زیاد از آن دور شده اند.و به دلیل وجود ویروس کرونا و تعطیل شدن بسیاری از باشگاه ها خیلی از افراد در منزل به ورزش های خود ادامه میدهند.

سرمایه های نمادین مانند برندهای پوشاک و گوشی و مدهای موجود در جامعه در زندگی شما چه نقشی دارند؟" توجه به مد یکی از اولویت های اصلی من در زندگی محسوب می شود و میخواهم که مدهای جدید را حتما تجربه کرده و داشته باشم احساس میکنم در غیر این صورت خیلی عقب می مانم از دوستانم. به زیبا بودن وبه روز بودن خیلی اهمیت میدهم رستوران وپوشاک که حتما باید لاکچری باشد گوشی و ماشین هم در اولین فرصت موقعیت باشه به روز می کنم."

مجموعه ابزارهای نمادین، پرستیژ، حیثیت، احترام و قابلیت‌های فردی در رفتارها (کلام و کالبد) که فرد در اختیار دارد.اشکال گوناگون سرمایه قابل‌تبدیل به هم هستند. به‌این‌ترتیب که تحصیلات و داشتن مدارک عالی مشاغل پر درآمدی را در اختیار فرد قرار می دهد که با قرار گرفتن در آن موقعیتها میتواند نه‌تنها به پول بلکه به قدرت نیز دست یابد و از نمادهایی برای مشروعیت بخشیدن به موقعیت خود استفاده کند. سبک زندگی فراگردی است که از سلیقه فرد در زمینه آرایش مو و لباس، تا سرگرمی و تفریح و ادبیات و موضوعات مربوط دیگر را شامل می شود. اکثر دانشجوبان با مد هیچ مخالفتی نداشته بلکه آن را به گونه ای به عنوان شیک پوشی نام برده اند. و بیان داشتند مد همیشه وجود داشته و کاهی به ناچار از آن استفاده می کنند.از دیدگاه دیوید چنی سبک زندگی تصویری از مطالعه ی میزان و نوع مصرف اعضای جامعه است. برخی از صاحبنظران اعتقاد دارند که قشربندی جوامع جدید باید بر اساس نوع غالب کالاهای مصرفی صورت گیرد.پاسخگویان از کالاهای مصرفی برند استفاده می کردند و اظهار داشتند تا جایی که بتوانند از عهده پرداخت ان بر بیایند از کالاهای برند و خوب استفاده می کنند.

به نظر شما هنجارها، تعهدات، مبادله و اعتماد ایجاد شده در روابط اجتماعی، ساختارهای اجتماعی تا چه میزان بر استفاده از شبکه های مجازی تاثیر دارد؟ چگونه شبکه­های اجتماعی و فضای مجازی می­توانند به شکوفا شدن نگرش­ها و باورها کمک رسانند؟ "میزان اعتمادی که افراد از یکدیگر دارند یا از اطرافیان در استفاده از شبکه های اجتماعی تاثیرگذار است به طور مثال اقوام خودم را میدیدم که برای خرید کالا با پیشنهاد کسی نرم افزاری را نصب می کردند تا وارد لینک کانالش بشن. از طریق رسانه با تفکرات مختلف وشخصیت های گوناگونی آشنا می شویم اما اینکه بتوانیم بد وخوب را تشخیص دهیم نیاز به اموزش سواد رسانه هر رده سنی است."

یک از مولفه های اصلی سرمایه اجتماعی در یک گروه اجتماعی وجود اعتماد اجتماعی درونی شده است. زمانی که اعتماد در جامعه به قدری باشد که بتواند روابط میان افراد را تنظیم و سامان دهی کند، در این حال در جامعه میزان سرمایه اجتماعی قابل توجه خواهد بود. در واقع سرمایه اجتماعی شبکه ها، هنجارها و ارزش هایی است که به اعضای واحد اجتماعی (گروه، محله، اجتماع، سازمان، جامعه) امکان می دهد در گونه های اقدام جمعی مشارکت کنند که برآیند آن دستیابی به منافع متقابل است. همه پاسخگوبان به نوعی از اعتمادی که در گروه ها به واسطه شتاختی که در فضاهای مجازی بوجود می آید یا به واسطه یکی از دوستان در گروهی عضو شده بوجود آمده است.به باور وبر سبک زندگی عبارت از روش هایی است که طبقات و گروه های هم رتبه از نوعی زندگی پدید می آورند و شامل الگوهای فرهنگی رفتار و مجموعه ای از باورها است .سبک زندگی به خانه و اثاث محدود نمی شود و مواردی مانند الگوهای روابط اجتماعی، سرگرمی، مصرف و لباس را در بر می گیرد و نگرش ها، ارزشها و جهان بینی فرد و گروهی که عضو آن است را منعکس می کند.

بحث و نتیجه گیری

فضای مجازی آمیزه ای از فرصت ها و تهدیدهاست و امروز فضای مجازی تبدیل به یک فضای جنگ نرم شده که جنگی تمام‌عیار بوده و در طول تاریخ اسلام بی‌سابقه است و هدف اصلی آن نیز ضربه زدن به فرهنگ است.  توسعه و گسترش رسانه های اجتماعی، بسیاری از معادلات، تعاملات، فضای کسب و کار، سبک زندگی و… انسانها را دچار تغییر کرده اند و لذا بخشی از این گرایشات نیز مبتنی بر مقتضیات و نیازها و نیز حرکت به سمت تسهیل بوده و گاه نیز گریزی از آنها نیست و حتی سبک تعاملات خانواده را به سمت تغییر در سبک زندگی مجازی شاهد هستیم. واقعیت این است که امروزه فضای مجازی تبدیل به فضای دوم زندگی ما شده است. رشد و توسعه این فناوری ، ارتباطی به کرونا ندارد اما اعمال قرنطینه و محدودیت‌های سراسری که به معنای محدودیت ارتباطات فیزیکی است، باعث گسترش و افزایش ارتباطات مجازی و در نتیجه وقت گذراندن در آن شده است. طبق نظر شومپیتر (1939)، “تکامل اقتصادی” اصطلاح طراحی شده برای تغییرات در روند اقتصادی است که به وسیله نوآوری به‌وجود آمده است ، زیرا نه تنها این تغییرات اقتصادی، بلکه اجتماعی و فرهنگی فنی نیز هستند. این تغییرات، که توسط یک نوآوری موفق ایجاد شده است، در طول تکامل اقتصادی، دارای ویژگی سیکلی بوده است.امروزه، مصرف کالاهای فرهنگی يكی از اساسی ترين مفاهیمی است اگرچه مصرف در ابتدا فعالیتی صرفا برای رفع نیاز يا عملی اقتصادی درك میشد اما انديشمندان بیش از همه برشكل فرهنگی مصرف تاکید دارند و مصرف فرهنگی را مهمترين مؤلفه جامعه دانسته اند که خود نوعی سبک زندگی تلقی می شود.

بسیاری افراد در اوقات فراغت خود مشغول مطالعه هستندو با وجود فضای مجازی و افزایش قیمت کالاهای فرهنگی سرانه کتاب خوانی کم شده است و پاسخگوبان اغلب به خواندن کتاب های درسی خود مشغول بوده و گاهی خواندن مطالب در فضاهای مجازی را به عنوان استفاده مطلوب از این فضاها یاد می کنند و بیشتر اوقات خود را در این فضاها به سر می برند. با توجه به پاسخ دانشجویان می تون گفت همه آنها به خانواده و کارهای هنری ، گردش و دورهمی دوستانه علاقه داشته اند و اوقات فراغت خود را اینگونه سپری می کنند.همچنین اظهار داشتند که متاثر از فضای مجازی پوشش خود را انتخاب نمی کنند سعی می کنند آنچه که مطابق میل خودشان و عرف جامعه است استفاده کنند.همه دانشجوبان از اهمیت ورزش اطلاع دارند ولی به دلیل مشغله های زیاد از آن دور شده اند.و به دلیل وجود ویروس کرونا و تعطیل شدن بسیاری از باشگاه ها خیلی از افراد در منزل به ورزش های خود ادامه میدهند.رشد فناوری سلامت، بهداشت، ارتقای سطح تغذیه و توجه بیشتر بر سلامت غذایی؛ افزایش علاقه به جواني، تناسب و زیبایی ظاهر و پوشش های مناسب خود یک توع سبک زندگی را بوجود می آورد که با نبلیغات های موجود در فضاهای مجازی این سبک در حال گسترش در بین جوانان می باشد به نوعی که در بعضی از صفحات اینستاگرام به کرار سبک آرایش مشترک با نوع پوشش های مشابه دیده می شود.برخی از صاحبنظران اعتقاد دارند که قشربندی جوامع جدید باید بر اساس نوع غالب کالاهای مصرفی صورت گیرد.پاسخگویان از کالاهای مصرفی برند استفاده می کردند و اظهار داشتند تا جایی که بتوانند از عهده پرداخت ان بر بیایند از کالاهای برند و خوب استفاده می کنند.سبک زندگی فراگردی است که از سلیقه فرد در زمینه آرایش مو و لباس، تا سرگرمی و تفریح و ادبیات و موضوعات مربوط دیگر را شامل می شود. اکثر دانشجوبان با مد هیچ مخالفتی نداشته بلکه آن را به گونه ای به عنوان شیک پوشی نام برده اند و بیان داشتند مد همیشه وجود داشته و گاهی به ناچار از آن استفاده می کنند.مد مختص به طبقه بالایی است که می خواهد نشان دهد برای کسب درآمد مجبور به کارکردن نیست. مد در سطح جامعه توسعه می یابد و از سوی طبقات پایین تر تقلید می شود. طبقات بالاتر نیز برای حفظ موقعیت اجتماعی خود صور جدیدتری از الگوهای مصرف می آفرینند. «به روز بودن» معیاری است که طبقه مرفه برای بازتولید جایگاه مرفه مسلط خود تعریف می کند. وبلن سبک زندگی را پدیده ای گروهی می داند، چیزی که محصول تعلق طبقاتی بوده و ماهیت مستقلی نیز ندارد و نمودی از وجود طبقاتی است .به هر حال وبلن تنها جامعه شناس کلاسیکی است که به تحلیل پدیده مصرف پرداخته و به همین دلیل در مباحث مربوط به مصرف و سبک زندگی جایگاه خاصی را داراست (رستمی و اردشیر زاده، ۱۳۹۲: ۱۲).در واقع سرمایه اجتماعی شبکه ها، هنجارها و ارزش هایی است که به اعضای واحد اجتماعی (گروه، محله، اجتماع، سازمان، جامعه) امکان می دهد در گونه های اقدام جمعی مشارکت کنند که برآیند آن دستیابی به منافع متقابل است. همه پاسخگوبان به نوعی از اعتمادی که در گروه ها به واسطه شناختی که در فضاهای مجازی بوجود می آید یا به واسطه یکی از دوستان در گروهی عضو شده بوجود آمده است.به باور وبر سبک زندگی عبارت از روش هایی است که طبقات و گروه های هم رتبه از نوعی زندگی پدید می آورند و شامل الگوهای فرهنگی رفتار و مجموعه ای از باورها است .سبک زندگی به خانه و اثاث محدود نمی شود و مواردی مانند الگوهای روابط اجتماعی، سرگرمی، مصرف و لباس را در بر می گیرد و نگرش ها، ارزشها و جهان بینی فرد و گروهی که عضو آن است را منعکس می کند.توسعه فضای مجازی و شبکه های اجتماعی میتواند نقش مهمی در هویت، نگرشها و ارزشهای جوانان داشته باشد . فضای مجازی، فضایی است که در عین داشتن تهدیدها و محدودیتها، میتواند فرصتها و قابلیتهای زیادی را نیز همراه داشته باشد.بر این اساس پیشنهاد می شود سیاستگذاران باید در درجه اول نیازهای جوانان را به خوبی شناسایی  کنند و در درجه دوم این فضا را بدرستی مدیریت کنند و به سمت تولید محتوای مناسب و سالم در قالبهای جذاب و متناسب با ذائقه جوانان بروند . تا زمانی که به لحاظ فرهنگی، اقدامی عملی صورت نگرفته و برنامه ریزی مدونی برای اوقات فراغت جوانان وجود ندارد، نباید انتظار داشت که جوانان از تهدیدهای مربوط به استفاده از تکنولوژیهای جدید مصون بمانند. 

منابع

1.       افراسیابی ، محمد صادق.(1393).شبکه های اجتماعی و سبک زندگی جوانان.تهران: سیمای شرق،چاپ دوم.

2.       افتاده،جواد.(1394).رسانه های اجتماعی.تهران:دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها وطارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،چاپ اول.

3.       امانلو،حسین.شادمانی،احسان.(1394).ماهیت مجازی درآمدی بر شبکه های اجتماعی.تهران : فرهنگ اندیشه ،چاپ اول.

4.       بخشي، بهاره.نصيري، بهاره,بختياري، آمنه.طاهريان، مريم.(1392). نقش و کارکرد شبکه های اجتماعی (مطالعه موردی شبکه اجتماعی کفه مام، شبکه ای برای مادران و کودکان).پژوهشنامه زنان   دوره 4 , شماره 2 : 37 تا - 59.

5.       حسين خانزاده، عباسعلي. ولي نژادفومني، زهرا. خداکرمي، فائزه.(1398). کیفیت زندگی، عملکرد خانواده و سبک زندگی زنان متأهل کاربر و غیرکاربر شبکه های اجتماعی.مجله علوم روانشناختی،دوره 18 , شماره 73 :29 - 43.

6.       رضاييان ،عاليه. ادريسي، افسانه.(1397). تاثير شبکه هاي اجتماعي بر سبک زندگي نسل چهارم. مطالعات ميان فرهنگي ،دوره 13 , شماره 34 : 9-36

7.       رستمی، احسان و اردشیرزاده، مرجان، (۱۳۹۲). نگاهی به نظریه های سبک زندگی، فصلنامه مطالعات سبک زندگی، سال دوم، شماره ۳ : ۹ - ۳۱.

8.       ذکائی، محمدسعید.(1386). فرهنگ مطالعات جوانان. تهران: مؤسسه انتشارات آگاه.

9.       ذكايي، محمدسعيد.حسني ،محمدحسين.(1396). شبکه هاي اجتماعي مجازي و سبک زندگي جوانان: فراتحليل پژوهش هاي پيشين. فصلنامه راهبرد اجتماعي فرهنگي دوره 6 ، شماره 22 : 7-25

10.       شعاع کاظمی،مهرانگیز.مومنی جاوید ،مهرآور. (1393).آسیب های اجتماعی (نوپدید). تهران:انتشارات آواینور.چاپ چهارم.

11.       صانعی مهری ، زهره. رزم آزما، پری .(1398). مقایسه میزان و دلایل استفاده از فضای مجازی در بین دانشجویان پسر و دختر دانشگاه فرهنگیان. دوفصلنامه پویش در آموزش علوم تربیتی و مشاوره دوره پنجم، شماره 11 : 64-85

12.       طلایی،شاه طالبی،بدری.رشیدپور ،علی.شریفی،سعید.(1393 ) .هویت و مسئله هویت و سبک زندگی .تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.

13.       فرقاني، محمدمهدي. مهاجري، ربابه.(1397 ) .رابطه بين ميزان استفاده از شبکه هاي اجتماعي مجازي و تغيير در سبک زندگي جوانان. مطالعات رسانه هاي نوين ،دوره 4 ، شماره 13 : 259-292 

14.       فتحي، سروش. وثوقي، منصور.سلماني، گودرز.(1393). بررسي رابطه مصرف شبکه هاي اجتماعي مجازي با سبک زندگي جوانان (مورد مطالعه جوانان شهر خلخال) جامعه شناسي مطالعات جوانان،دوره 4 ، شماره 13 : 69-88

15.       کبیري،افشار . سعادتی، موسی. قاسمی، الناز. (1398 ). بررسی نقش شبکه هاي اجتماعی مجازي در تبیین آگاهی سیاسی دانشجویان .فصلنامه مطالعات رسانه هاي نوین، شماره 19 : 289 -261

16.       مهدی زاده، سید محمد. (1393). نظریه های رسانه: اندیشه های رایج و دیدگاه های انتقادی. تهران: نشر همشهری، چاپ چهارم. 

17.       مهدي زاده، سيدمحمد. خاشعي، رضا.(1397). نقش رسانه ها در انتخاب سبک هاي زندگي سلامت محور (با تأکيد بر مصرف رسانه اي شهروندان شهر تهران). پژوهشهاي ارتباطي (پژوهش و سنجش) ،دوره 25 , شماره 2 (پياپي 94)  :51-78

18.       نیازی، محسن و کارکنان نصر آبادی، محمد، (۱۳۹۲). بررسی رابطه بین دینداری و سبک زندگی شهروندان (مطالعه موردی شهروندان شهرستان کاشان در سال ۱۳۹۰)، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره ۱۶، ۲۱۳ - ۱۷۳.

19.       نیازی، محسن و کارکنان نصر آبادی، محمد.(1394).جامعه شناسی سبک زندگی.تهران : نشر شهر،چاپ اول.

·       Chou, A. & Lim, B. (2017) A framework for measuring happiness in onlinesocial network. I11inois state university.

·       Bolsen, T. (2009). “Motivating Sources of Political Awareness: Do Personal Stakes Matter?”,Paper Presented at the Annual Meeting of the International Society of Political Psychology, ClassicalChinese Garden, Portland, Oregon USA Online Application.

·       Hou, R.; Wu, J.; Du, H. S. (2017), Customer social network affects marketingstrategy: A simulation analysis based on competitive diffusion model,Physica, 469, 644–653.

·       Kulandairaj, Jesu. (2014). Impact Of Social Media On The Lifestyle OfYouth. International Journal Of Technical Research And Applications.22-28

·       Lin, Y., Hsu, C., Chen, M., & Fang, Ch.(2017). New gratifications for socialword-of-mouth spread via mobile SNSs: Uses and gratificationsapproach with a perspective of media technology, Telematics andInformatics, 34(4), 382-397.

·       Wang, Ligang., Luo, Jing., Gao, Wenbin., Kong, Jie. (2012):»The effect of Internet use on adolescents’ lifestyles: A national survey«, Computers in Human Behavior.

·       Willet, C. Walter,(2002), "Balancing Life-style and Genomics Research for Disease prevention, science, 26 April 2002, vol 296. no. 5568,pp. 695-698

 

2

 

---

[1]  Cyberspace

[2]  McLuhan

[3]  Bolsen

[4]  About

[5]  Hou et al.

[6]  Lin et al

[7]  Tunberg

[8]  Lifestyle

[9]  Willet& Walter

[10]  Chau & Lee

[11]  Kulandairaj

[12]  Wang

[13]  New media

[14]  M. poster

[15]  S. Livingstion

[16]  SH.Turkle

[17]  Multi-user domains

[18]  Anonymity

---