واکاوی ارزش های فرهنگی سینمای دردهه قبل از انقلاب اسلامی ایران

الموضوعات : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

فرشته مجیدی ویزنه ¹ (گروه علوم ارتباطات اجتماعی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
سیدعلی رحمان زاده ² (گروه علوم ارتباطات اجتماعی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).)
حسن خجسته باقرزاده ³ (گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده تولید رادیو و تلویزیون، دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران)
سید محمود نجاتی حسینی ⁴ (گروه علوم ارتباطات اجتماعی، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران)

تاريخ الإرسال : 17 الأحد , شعبان, 1443 تاريخ التأكيد : 19 السبت , ذو القعدة, 1443 تاريخ الإصدار : 25 الثلاثاء , محرم, 1444

الکلمات المفتاحية: فیلم سینمایی ایرانی, ارزش فرهنگی, سینمای انقلاب, واکاوی, بازنمایی,

ملخص المقالة :

مطالعات مختلف انجام شده در حوزه ی ارزش های فرهنگی در ایران از دیدگاه های متفاوتی به این موضوع پرداخته اند، اما به نظر می رسد که دسته بندی جامعی از ارزش های سنتی و مدرن در جامعه ی ایران صورت نگرفته است. یافته ی اصلی از مرور بر پژوهش های مربوط به موضوع پژوهش نشان از دوگانگی ارزشی (سنتی و مدرن) در ایران است. اصلی ترین ارزش های سنتی عبارتند از ارزش های دینی، خانوادگی و جمع گرایی و ارزش های مدرن تنوع طلبی، لذت طلبی، استقلال، جاه طلبی، فردگرایی و کسب تجربه ی جدید است . در پژوهش حاضر با شناسایی ارزش های فرهنگی بازنمایی شده درمحتوای فیلم های سینمایی و با استفاده از نظریه های آلپورت، روکیچ، ساختار مدور شوارتز، نظریه رفیع پور، جان استوارت ونظریه هال و از طریق روش تحلیل گفتمان به مطالعه ی ارزش های پرداخته شده است. در تحلیل گفتمان مجموعه شرایط اجتماعی، زمینه وقوع متن یا نوشتار، گفتار، ارتباطات غیرکلامی و رابطه ساختار و واژه ها در گزاره ای کلی نگریسته می شود. با توصیف، تفسیر و تبیین ارزش های فرهنگی بازنمایی شده درمحتوای فیلم های سینمایی در دهه قبل از انقلاب اسلامی ایران (فیلم در امتداد شب، قیصر، طوقی، گاو، سوته دلان، گنج قارون) دیالوگ فیلم ها از طریق ارزش های قدرت، موفقیت، لذت طلبی، برانگیختگی، استقلال، جهان گرایی، خیرخواهی، سنتگرایی، همنوایی، امنیت گرایی، مشروعیت بخشیدن به ثروت، ارزش های مذهبی، ارزش های ملی با نرم افزار maxqda مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. براساس نتایج حاصله از این پژوهش مشابهت های بینامتنیت ارزش های گفتمان فرهنگی بازنمایی شده در فیلم های یک دهه قبل از انقلاب، خیرخواهی، قدرت، سنت گرایی، لذت طلبی و ارزش های مذهبی است. ارزش های گفتمانی بیناگفتمانیت، خیرخواهی، سنت گرایی و ارزش های مذهبی برجستگی بیشتری در فیلم های یک دهه قبل از انقلاب دارند. بابررسی و تحلیل فیلم های ساخته شده در این ایام، می توان بیان داشت که فیلم های این دهه، در جهت خیرخواهی، سنت گرایی و ارزش های مذهبی بوده است.