واسازی گفتمان معلولیت در جامعه شهری ایران

الموضوعات : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

فرزاد محمدی پور ¹ , سروش فتحی ² , طهمورث شیری ³

1 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسایل اجتماعی ایران، واحد تهران مرکز،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
3 - دانشیارگروه جامعه شناسی، عضوهیات علمی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 08 الأحد , شوال, 1441 تاريخ التأكيد : 01 الإثنين , ذو القعدة, 1441 تاريخ الإصدار : 17 الإثنين , ربيع الثاني, 1443

الکلمات المفتاحية: معلول جسمی, واسازی گفتمان, دیرینه شناسی, تبارشناسی, جامعه شهری, تبعیض, حرکت, شهروند انگاری, معلولیت,

ملخص المقالة :

پ پژوهش حاضر با بازنمایی معلولیت در آثار مکتوب متفکران ایرانی بعد از اسلام در پی فهم وضعیت نادیده انگاشتن معلولان است که با روبروسازی گفتمان های قدیم و جدید وخروج از فضای غالب در حوزه متون مربوط به معلولیت این تغییرات را واکاوی می نماید. الگوی نظری مسلط براین تحقیق فهم فرهنگی و برساختی از مفهوم معلولیت است که به لحاظ روش‌شناسی با رویکرد کیفی و یا روش گروه مرکز در میان افراد معلول جسمی حرکتی جامعه شهری اصفهان انجام شده و همچنین از دیرینه شناسی و تبارشناسی فوکو کمک گرفته و با توجه به تاریخی بودن موضوع، روش جمع آوری داده ها تحلیل اسنادی و کتابخانه‌ای و بطور اخص روش تاریخی متن محور می باشد. که آثاربه 3 دسته تقسیم بندی شدند. آثار اخلاقی، تعلیمی، مردمی یا عامیانه. یافته ها نشان می‌دهند که نگرش منفی جامعه به معلولین، عدم تناسب امکانات فیزیکی، نهادهای حمایتی، حمایت‌های درون گروهی، عدم اعتماد اجتماعی و احساس محرومیت اجتماعی، بخش زیادی معلولین در انزوا قرار می دهد و می‌بایست گفتمان در جامعه شهری تغییر یابد و در این راستا دو گفتگو یافت گردیده: گروهی معتقدند استقلال افراد دارای معلولیت باید به رسمیت شناخته شود و لازمه این امر زدودن تداعی‌های منفی از عنوان معلول است، گروهی دیگر معتقدند عوض کردن نام، در واقعیت تأثیری بر زندگی واقعی افراد ندارد. رویکرد صحیح آن است که افکار و عقاید مردم راجع به یک گروه اجتماعی - در اینجا معلولان تغییر یابد و تغییر اجتماعی با تغییر نام‌ها رخ نخواهد داد. اگر بخواهیم نوع نگرش شهروندان و مسئولین از نگاه ضعف انگاری به نگاه شهروند انگاری تغییر یابد و به آنان بعنوان شهروندانی با حقی برابر نگریسته شود می بایست تغییرات گفتمانی بنیادی در معناها و مفاهیم مورد استفاده درحوزه معلولیت صورت پذیرد.