بررسی غنای گونه ای پرندگان استان بوشهر به منظور تعیین لکه های داغ تنوع زیستی
محمد پاپری زارعی 1 , مریم رفعتی 2 , محمد اشرف زاده 3
1 - دانشجوی کارشناسیارشد رشته تنوع زیستی، گروه محیط زیست، دانشکده علوم وفنون دریایی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده علوم وفنون دریایی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه مهندسی محیط زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد
الکلمات المفتاحية: استان بوشهر, پرندگان, تنوع گو نه ای, لیست سرخ جهانی, نقاط داغ, ,
ملخص المقالة :
چکیده : غنای گونه‌ای یکی از اجزای تنوع گونه‌ای است که با شمارش تعداد گونه‌های موجود در یک منطقه محاسبه می‌شود. در این پژوهش غنای گونه‌ای پرندگان استان بوشهر به منظور تعیین لکه‌های داغ تنوع زیستی و سطوح حفاظتی آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، پس از جمع‌آوری اطلاعات حضور پرندگان، وضعیت حفاظتی هر یک از گونه‌ها تعیین شد. سپس با شبکه‌بندی محدوده مورد مطالعه به سلول‌های یک در یک کیلومتر، جدول توزیع غنای گونه‌ای پرندگان تهیه شده و همچنین لکه‌های داغ تنوع زیستی توسط آماره گتیس-ارد جی در سامانه اطلاعات جغرافیایی محاسبه شد. نتایج نشان داد از 320 گونه پرنده با سابقه مشاهده مستمردر استان بوشهر، مطابق با لیست سرخ جهانی2021 هیچ گونه در بحران انقراضی در سطح استان وجود ندارد. اما سه گونه پرنده بالابان(Falco cherrug)، عقاب صحرایی(Aquila nipalensis) و کرکس کوچک مصری(Neophron percnopterus) در معرض خطر و هفت گونه اردک مرمری(Marmaronetta angustirostris)، اردک سرحنایی(Aythya ferina)، اردک دم‌دراز(Clangula hyemalis)، هوبره(Chlamydotis macqueenii)، باکلان گلوسیاه(Phalacrocorax nigrogularis)، سنقرسفید(Circus macrourus) و عقاب شاهی(Aquila heliaca) در وضعیت آسیب پذیر قرار دارند. همچنین در بررسی غنای گونه‌ای مشخص شد که 58/21 درصد از سطح منطقه مورد مطالعه، تحت پوشش حضور این 320 گونه با غنای گونه‌ای یک تا 26 پرنده در هر سلول بود. نتایج محاسبه نقاط داغ در سطح استان نیز، نشان دهنده حضور 30 لکه داغ تنوع زیستی با مساحت 90/151311 هکتار (33/6 درصد از سطح استان) بود که اغلب در مجاورت رودهای بزرگ و اراضی مرتعی و زراعی آبی به خصوص نخلستان‌های خرما واقع شده‌اند که لزوم توجه بیشتر به این زیستگاه‌ها جهت حفاظت از پرندگان آن را می‌طلبد.
Belluco, S., Bertola, M., Montarsi, F., DI Martino,
G., Granato, A., Stella, R., Martinello, M.,
Bordin, F. and Mutinelli, F. (2023) Insects and
public health an overview. Insects, 14(240): 2-
15.
Callicott, J.B., Rozzi, R., Delgado, L., Monticino,
M., Acevedo, M. and Harcombe, P. (2007)
Biocomplexity and conservation of biodiversity
hotspots three case studies from the Americas.
Philosophical Transactions of the Royal Society
B - Journals, 362(1478): 321-333.
Ceballos, G. and Ehrlich, P.R. (2006) Global
mammal distributions biodiversity hotspots and
conservation. Proceedings of the National
Academy of Sciences of the United States of
America,103: 19374-19379.
CITES. (1973) United Nations Treaty Series, 993:
71-243.
Cucu, L.A., Niculae, M.I. and Patroescu, M.
(2013) Species management in the Iron gates
natural park Romania an overview of zonation
effectiveness. Present Environment and
Sustainable Development, 7(2): 145-156.
Duerr, A.E., Miller, T.A., Cornel Duerr, K.L. and
Lanzone, M. (2015) Landscape scale
distribution and density of raptor populations
wintering in anthropogenic dominated desert
landscapes. Biodiversity and Conservation,
24(10): 2365-2381.
Evans, M. (1994). Important Bird Areas in the
Middle East. Birdlife Conservation series No.2
B. Cambridge, UK, 410p.
