تعیین و آشکارسازی کاربری‌های اکوسیستم و پیش‌بینی تغییرات آنها در جنگل‌های شمال ایران (مطالعه موردی: حوضه جنگلی دوهزار-سه هزار البرز مرکزی)
الموضوعات :
محسن جوانمیری پور
1
(
دکتری رشته علوم جنگل، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، ایران.
)
جلیل کرمی
2
(
دانش آموخته دکتری رشته جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
)
جلال هناره خلیانی
3
(
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، ارومیه، آذربایجان غربی، ایران.
)
لیلا کریمی
4
(
دانش آموخته دکتری رشته جنگلداری، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
)
حمیدرضا نیازی فر
5
(
کارشناس مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
)
ناصح باباخانی
6
(
دانشجوی دکتری علوم محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی همدان، همدان، ایران.
)
الکلمات المفتاحية: تغییر کاربری, کاربری‌های اکوسیستمی, حوضه دو هزار-سه هزار, کیفیت جنگل,
ملخص المقالة :
با افزایش توجه به کاربری‌های اکوسیستم، توجه نهادهای دانشگاهی، حافظان محیط زیست، تصمیم‌سازان و متولیان به خدمات اکوسیستمی با رشد فزاینده‌ای مواجه شده است. شناسایی و ارزیابی کمی مهم‌ترین تولیدات و خدمات اکوسیستمی، ترسیم وضعیت کنونی و پیش‌بینی تغییرات مربوط به خدمات اکوسیستمی اهداف اصلی این پژوهش است. به منظور انجام این مطالعه، برای ارزیابی شماری از تغییرات کاربری منتخب برای حوضه جنگلی دو هزار-سه هزار از تلفیقی از روش‌های مشارکتی و مدل‌سازی استفاده شده است. برای انجام ارزیابی مهم‌ترین خدمات اکوسیستمی موجود در محدوده حوضه تعیین شده، تعیین قلمروی منطقه مورد مطالعه، تعهدپذیری در قبال سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی، ارزیابی قلمروی اولیه، برنامه‌ریزی برای ارزیابی خدمات، انتخاب شیوه‌های مناسب برای زمینه شناسایی شده در سایت، تعیین وضعیت بدیل متناسب با تغییر مدیریت یا سیاست برنامه‌ریزی شده، انتخاب شیوه‌های مناسب برای هر یک از خدمات اکوسیستمی شناسایی شده و تحلیل نتایج و اطلاع رسانی در مورد آنها انجام شده است. نقشه کاربری اراضی دو هزار-سه هزار برای سال‌های 1987 و 2014 نشان داد که کاربری اراضی در چهار گروه اصلی جنگل، مرتع، زمین‌های زراعی و اراضی عاری از پوشش طی 27 سال دچار تغییراتی شده‌اند. به طورکلی، به ازای کاهش سطوح جنگلی، در سایر کاربری‌ها تغییراتی ایجاد شده است. نتایج به دست آمده از تفسیر تصاویر ماهواره‌ای در تلفیق با بازدیدهای میدانی و سایر مستندات موجود، نشان داد که وسعت کاربری اراضی جنگل از 33348 هکتار در سال 1987 به 24248 هکتار در سال 2014 کاهش یافته است. نتایج ارزیابی کمی نیز نشان داد که در سناریوی آینده، کاهش حدود 0/8 درصد سطح جنگل‌های متراکم و 0/58 درصد جنگل‌های نیمه متراکم قابل پیش‌بینی است.
_||_
