بررسی تاثیر قرق بر ویژگی های پوشش گیاهی مراتع رزبند استان قم

الموضوعات :

سید مهدی ادنانی ¹ , علیرضا افتخاری ² , پرویز غلامی ³ , حسین توکلی نکو ⁴ , عباس پورمیدانی ⁵

1 - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم، ایران.
2 - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
3 - دکتری علوم مرتع، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
4 - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم، ایران.
5 - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم، ایران.

تاريخ الإرسال : 21 الجمعة , رمضان, 1443 تاريخ التأكيد : 07 السبت , صفر, 1444 تاريخ الإصدار : 25 الثلاثاء , محرم, 1444

الکلمات المفتاحية: غنا و تنوع گونه ای, چرای دام, مرتع استپی, قرق, گروه های کارکردی,

ملخص المقالة :

بررسی تغییرات پوشش گیاهی مراتع در فواصل زمانی معین و‌ آگاهی از روند وضعیت آن، یکی از موارد مهم برای برنامه‌ریزی و اعمال مدیریت ‌صحیح بهره‌برداری از مراتع است. تحقیق حاضر به منظور بررسی روند تغییرات برخی ویژگی های پوشش گیاهی در مراتع چرا شده و قرق در منطقه رزبند استان قم صورت پذیرفت. اندازه‌گیری پوشش گیاهی در قالب ترانسکت‌های جفتی با فاصله 10 متر از هم انجام شد. هر جفت ترانسکت شامل ۲۰ پلات بود. پلات ها به ابعاد 1×1 متر به فاصله 3 متر از هم و به تعداد 10 عدد بر روی هر ترانسکت قرار گرفت. در نهایت تعداد 240 پلات (120 پلات در داخل و 120 پلات در خارج قرق) مورد ارزیابی قرار گرفت. آنالیز داده ها به وسیله نرم افزار SPSS و بررسی تنوع و غنای گونه ای با استفاده از نرم افزار PAST صورت پذیرفت. از مجموع 8 تیره گیاهی، تعداد 6 تیره دارای اختلاف معنی داری در داخل و خارج قرق بود. انجام قرق در منطقه مورد مطالعه باعث افزایش معنی دار پوشش تاجی فرم های رویشی بوته ای و پهن برگان علفی گردید، درحالی که فرم رویشی گندمیان اختلاف معنی داری نداشت. فرم های زیستی کاموفیت ، همی کریپتوفیت و تروفیت و نیز گونه های گیاهی با کلاس خوشخوراکی I و III پاسخ معنی دار و مثبت به انجام قرق نشان دادند. آزمون t برای شاخص های تنوع و غنای گونه ای نشان داد، شاخص تنوع سیمپسون و شانون وینر و نیز شاخص غنای مارگالف دارای تفاوت معنی دار می باشد. این امر در حالی است که شاخص غنای منهینیک و شاخص یکنواختی تفاوت معنی داری در داخل و خارج قرق نداشت. همچنین آنالیز RDA به منظور بررسی تاثیر قرق بر کل گونه های گیاهی موجود در پلات ها نشان داد قرق بر پوشش گیاهی اثر معنی دار داشته است (29/66 = F، 0/001 = P). نتایج این تحقیق بیانگر این مطلب بود که قرق کوتاه مدت می تواند شرایط را برای بازسازی و تجدید شادابی گونه هایی نظیر Bufonia macrocarpa و Artemisia sieberi در مراتع مناطق خشک مانند رزبند قم فراهم سازد.