بسط پارادایم نظریه‌ی آنتروپوسن در بررسی تاثیر رفتارهای زیست‌محیطی شرکت‌ها نسبت به پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز

الموضوعات : حسابداری مدیریت

مریم شهری ¹ , نقی فاضلی ² , محمدرضا عبدلی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
2 - استادیار، گروه حسابداری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
3 - دانشیار، گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

تاريخ الإرسال : 24 السبت , شوال, 1442 تاريخ التأكيد : 24 السبت , شوال, 1442 تاريخ الإصدار : 10 السبت , شوال, 1442

الکلمات المفتاحية: پارادایم نظریه‌ی آنتروپوسن, رفتارهای زیست‌محیطی شرکت‌ها, پیامدهای استراتژیک حسابداری سب,

ملخص المقالة :

تغییرهای محیط زیستی در طی قرن حاضِر به حدی بوده است که حتی توسعه‌ی تکنولوژی‌ها الزاما به کنترلِ آلایندگی‌های زیست محیطی منجر نشده است و امروزه بسیاری از اندیشمندان همسو با پارادایمِ نظریه آنتروپوسِن، تغییر رفتارهای زیست محیطی را از یک سو مهمترین عاملِ حفظ محیط زیست عنوان می‌نمایند و از سویی دیگر گسترشِ پیامدهای استراتژیک در حوزه‌ی کارکردهای سبزگرایی را برای شرکت‌ها به عنوان ارکان اجتماعی تصمیم‌گیرنده در خصوص محیط زیست، متصور هستند. هدف این پژوهش بسط پارادایم نظریه‌ی آنتروپوسن در بررسی تاثیر رفتارهای زیست‌محیطی شرکت‌ها نسبت به پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز در سطح شرکت‌های بازار سرمایه می‌باشد. در این پژوهش که از نظر روش شناسی برحسبِ ماهیت مسأله و هدفِ پژوهش، کاربردی محسوب می‌شود، شیوه‌ی جمع‌آوری اطلاعات از نوع پیمایشی-همبستگی بود و ابزار پژوهش پرسشنامه بود. جامعه آماری در این پژوهش، مدیران عالی در ۵۰ شرکت برتر بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۹۸ می‌باشند، که باتوجه به اینکه مدیران عالی موردنظر در این پژوهش شامل دو سطح پست مدیرعامل و پست معاون اجرایی و کمتر از ۱۰۰ نفر بودند، از معیارِ سرشماری برای انتخابِ مشارکت‌کنندگان پژوهش استفاده شد. نتایجِ پژوهش نشان داد، براساس پارادایم نظریه‌ی آنتروپوسِن، تغییرِ رفتارهای زیست محیطی شرکت‌ها، باعثِ افزایش پیامدهای استراتژیکِ حسابداری سبز می‌شود. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد، برای تحققِ پارادایم آنتروپوسِن در سطح عملکردی شرکت‌ها، تغییر نگرش، رفتار و اخلاق عملی افراد به عنوان سکانداران شرکت سبب می‌شود تا تصمیم‌گیری‌های اثربخش در خصوص کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی با دخالت ویژگی‌های رفتاری برای شرکت‌ها افزایش یابد.

المصادر:

*      اسدی، معصومه.، مهرایی، محبوبه. (۱۳۹۷). بررسی عوامل زمینه‌ای و اجتماعی مؤثر بر رفتارهای زیست‌محیطی شهروندان بندرعباس، پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان، ۱۵(۲): ۱۱۸-۱۳۴.

*      بلیک، ژانت.، پناهنده ثمرین، امیر. (۱۳۹۸). حقوق محیط‌زیست در دور آنتروپوسِن (نو–انسانی)، فصلنامه علوم محیطی، ۱۷(۳): ۱۵-۲۸.

*      جعفری‌صمیمی، احمد.، احمدپور، سیدمحی‌الدین. (1390). بررسی رابطه شاخص عملکرد محیط‌زیست و رشد اقتصادی در کشورهای توسعه‌یافته، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 1(1): 55-72.

*      حاجی‌زاده میمندی، مسعود.، فلک‌الدین، زهرا. (1396). بررسی عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثر بر رفتارهای زیست‏محیطی مسئولانه (مورد مطالعه: شهروندان شهر خرم ‏آباد)، توسعه اجتماعی، 12(1): 7-36

*      دهقان، فاطمه.، کرمی، جهانگیر.، یزدانبخش، کامران.، صالحی، صادق. (۱۳۹۸). پیش بینی اخلاق زیست‌محیطی براساس ارزش‌ها و هنجارهای زیست‌محیطی، اخلاق در علوم و فنّاوری، ۱۴(۴): ۵۶-۶۰

*      راهدان‌مفرد، محمد.، رامشت، محمدحسین. (1399). تغییر مفهوم انسان در شناخت‌‌شناسی جغرافیدانان و تأثیر آن در تعامل با محیط، فصلنامه جغرافیا و توسعه، 18(58): 1-16.

*      زندی، اناهیتا. (1399). آزمون اثربخشی حسابداری مدیریت زیست‌محیطی برکیفیت افشاء اطلاعات کربن، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 9(35): 207-220.

*      سیدجوادین، سیدرضا.، روشندل اربطانی، طاهر.، نوبری، علیرضا. (1395). مدیریت منابع انسانی سبز «یک رویکرد سرمایه گذاری و توسعه پایدار»، دانش سرمایه‌گذاری، 5(20): 297-327.

*      فریادی، مسعود. (۱۳۹۶). مبنای اکولوژیک اصل عمومی بودن وظیفه حفاظت محیط‌زیست، مجله تحقیقات حقوقی، ۷۸(۲): ۲۰۷-۲۳۲.

*      قادری، ناصح.، چوپانی، سامان.، صالحی، صادق.، خوشفر، غلامرضا. (۱۳۹۴). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر رفتار زیست‌محیطی در شهرستان مریوان در سال ۱۳۹۲، مجله علوم پزشکی زانکو، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، ۴۸(۱): ۱۸-۱۰.

*      نوروزی، محمد. (1397). طراحی سبز محصول: رویکردی نو در حسابداری مدیریت محیط‌زیست، انسان و محیط‌زیست، 16(1): 25-36.

*      Adams, C. and Larrinaga, C. (2019). Progress: engaging with organizations in pursuit of improved sustainability accounting and performance, Accounting, Auditing & Accountability Journal, 32(8): 2367-2394. https://doi.org/10.1108/AAAJ-03-2018-3399

*      Ajzen, I., Timko, C., & White, J.B. (1982). Self-monitoring and the attitude-behavior relation. Journal of Personality and Social Psychology, 1982, 42.

*      Alam Choudhury, M. (1997). The epistemologies of Ghazzali, Kant and the alternative: Formalism in unification of knowledge applied to the concepts of markets and sustainability, International Journal of Social Economics, 24(7/8/9): 918-940. https://doi.org/10.1108/03068299710178946

*      Alcaraz, J, M., Sugars, K., Nicolopoulou, K., Tirado, F. (2016). Cosmopolitanism or globalization: the Anthropocene turn, Society and Business Review, 11(3): 313-332. https://doi.org/10.1108/SBR-10-2015-0061

*      Alsaifi, Kh., Elnahass, M., Salama, A. (2021). Market responses to firms’ voluntary carbon disclosure: Empirical evidence from the United Kingdom, Journal of Cleaner Production, 262(3): 94-133. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.121377

*      Balbinot, Z. and Borim‐De‐Souza, R. (2012). Sustainable development and sustainability as quasi‐objects of study in management: A search for styles of reasoning, Management Research, 10(3): 153-186. https://doi.org/10.1108/1536-541211273856

*      Baron, P. (2019). Owning one’s epistemology in religious studies research methodology, Kybernetes, 49(8): 2057-2071. https://doi.org/10.1108/K-03-2019-0159

*      Bebbington, J., Österblom, H., Crona, B., Jouffray, J, B., Larrinaga, C., Russell, S., Scholtens, B. (2019). Accounting and accountability in the Anthropocene", Accounting, Auditing & Accountability Journal, 33(1): 152-177. https://doi.org/10.1108/AAAJ-11-2018-3745

*      Bennett, N., Whitty, T., Finkbeiner, E., Pittman, J., Bassett, H., Gelcich, S. and Allison, E. (2018). Environmental stewardship: a conceptual review and analytical framework, Environmental Management, 61(4): 597-614. https://doi.org/10.1007/s00267-017-0993-2

*      Bhutta, M. K. S., Omar, A. Yang, X. (2011). Electronic waste: a growing concern in today's environment. Economics Research International, 2011.

*      Bigirimana, S. (2017). Beyond the thinking and doing dichotomy: integrating individual and institutional rationality, Kybernetes, 46(9): 1597-1610. https://doi.org/10.1108/K-10-2016-0275

*      Boyd, J. (1998). The Benefits of Improved Environmental Accounting: An Economic Framework to Identify Priorities, Resources for the Future, Available at: www.rff.org. [Online] [05 February 2014].

*      Crutzen, P, J., Brauch, H, G. (2002). Paul J. Crutzen: A Pioneer on Atmospheric Chemistry and Climate Change in the Anthropocene, Studies (AFES-PRESS) Peace Research and European Security Mosbach Germany, https://doi.org/10.1007/978-3-319-27460-7

*      Dunlap, R. E. (2000). Measuring Endorsement of the Environmental Ecological Paradigm: A Revised NEP, Journal of Social Issues, 56(3): 425- 442.

*      Feger, C. and Mermet, L. (2017). A blueprint towards accounting for the management of ecosystems, Accounting, Auditing & Accountability Journal, 30(7): 1511-1536. https://doi.org/10.1108/AAAJ-12-2015-2360

*      Fishbein, M and Ajzen, I (1985). Belief, Attitude, Intention, and Behavior: an introduction to theory and research (Reading, MA, Addision- Wesley)

*      Gaston, K, J., Spicer, J, I. (2004). Biodiversity, an introduction, (Second Ed).

*      Gustavsson, B. (2001). Towards a transcendent epistemology of organizations: New foundations for organizational change, Journal of Organizational Change Management, 14(4): 352-378. https://doi.org/10.1108/EUM0000000005491

*      Hahn, R., Reimsbach, D., & Schiemann, F. (2015). Organizations, climate change, and transparency: Reviewing the literature on carbon disclosure. Organization and Environment, 28, 80–102. https://doi.org/10.1177/1086026615575542

*      Herold, D. M. (2019). Has carbon disclosure become more transparent in the global logistics industry? An investigation of corporate carbon disclosure strategies between 2010 and 2015. Logistics, 2(4): 13-39. https://doi.org/10.3390/logistics2030013

*      Hines, G. M., Hungerford, H. R., Toma, A., N. (1987). Analysis and synthesis of research on responsible environmental behavior: A meta- analysis, Journal of Environmental Education.

*      International Federation of Accountants (2005). Environmental Management Accounting, International Guidance Document, 2(2): 13-14.

*      Ison, R. and Schlindwein, S.L. (2015). Navigating through an ecological desert and a sociological hell: A cyber-systemic governance approach for the Anthropocene, Kybernetes, 44(6/7): 891-902. https://doi.org/10.1108/K-01-2015-0007

*      Johnstone, N., Scapecchi, P., Ytterhus, B., Wolff, R. (2004). The firm, environmental management and environmental measures: Lessons from a survey of European manufacturing firms, Journal of Environmental Planning and Management, 47(5): 685-707. https://doi.org/10.1080/0964056042000274434

*      Kumar A., Dixit G. (2018). An analysis of barriers affecting the implementation of e-waste management practices in India: A novel ISM-DEMATEL approach. Sustainable Production and Consumption, https://doi.org/10.1016/j.spc.2018.01.002

*      Lutzhoft, M., Nyce, J, M., Petersen, E, S. (2010). Epistemology in ethnography: assessing the quality of knowledge in human factors research, Theoretical Issues in Ergonomics Science, 11(6): 532-545. https://doi.org/10.1080/14639220903247777

*      Maama, H., Appiah, K. (2019). Green accounting practices: lesson from an emerging economy, Qualitative Research in Financial Markets, 11(4): 456-478. https://doi.org/10.1108/QRFM-02-2017-0013

*      Mata, C., Fialho, A., Eugénio, T. (2018). A Decade of Environmental Accounting Reporting: What we know?, Journal of Cleaner Production, https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.07.087.

*      Menikpura, S, N, M., Santo, A. and Hotta, Y. (2014). Assessing the climate co-benefits from waste electrical and electronic equipment (WEEE) recycling in Japan. Journal of Cleaner Production, 74(2): 183-190.

*      Montini, M. (2014). Revising international environmental law through the paradigm of ecological sustainability, international law for common goods: Normative perspectives on human rights, Lenzerini, F. and Vrdoljak, A.F., (Eds.), Culture and Nature, Hart Publishing. 271-278.

*      Olander, F & Thogerson, J (1995). Understanding consumer behavior as a prerequisite for environmental protection, Journal of Consumer Policy, 18(2): 345-385.

*      Qian, W., Burritt, R., & Chen, J. (2016). The potential for environmental management accounting development in China. Journal of Accounting and Organizational Change, 11(1): 406–428. https://doi.org/10.1108/JAOC‐11‐2013‐0092

*      Rajesh, P. (2011). Manufacturers targeted by India's e-waste laws. Chemistry World; http://www.rsc.org/chemistryworld/News/2011/July/13071101.asp. Accessed on 23 May, 2017.

*      Ruwhiu, D. and Cone, M. (2010). Advancing a pragmatist epistemology in organisational research, Qualitative Research in Organizations and Management, 5(2): 108-126. https://doi.org/10.1108/17465641011068884

*      Shirvastava, P., Zsolnai, L., Wasieleski, D. (2019). Finance and Management for the Anthropocene, Organizationa & Environment, 32(1): 26-40. https://doi.org/10.1177/1086026619831451

*      Shrivastava, P. and Zsolnai, L. (2020). Business and Society in the Anthropocene, Wasieleski, D.M. and Weber, J. (Ed.) Sustainability (Business and Society 360, Vol. 4), Emerald Publishing Limited, 3-15. https://doi.org/10.1108/S2514-175920200000004002

*      Siddique, M, A., Akhtaruzzaman, M., Rashid, A., Hammami, H. (2021). Carbon disclosure, carbon performance and financial performance: International evidence, International Review of Financial Analysis, 75(3): 118-143. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2021.101734

*      Solovida, G. and Latan, H. (2017). Linking environmental strategy to environmental performance: Mediation role of environmental management accounting, Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, 8(5): 595-619. https://doi.org/10.1108/SAMPJ-08-2016-0046

*      Tomáš Stodola, J. (2014). The concept of information and questions of users with visual disabilities: An epistemological approach, Journal of Documentation, 70(5): 782-800. https://doi.org/10.1108/JD-06-2012-0073

*      Wath, S. B., Vaidya, A. N., Dutt, P. S., and Chakrabarti, T. (2010). A roadmap for development of sustainable E-waste management system in India. Science of the Total Environment, 409(1): 19-32.

*      Williams, R. (2008). The epistemology of knowledge and the knowledge process cycle: beyond the “objectivist” vs “interpretivist”, Journal of Knowledge Management, 12(4): 72-85. https://doi.org/10.1108/13673270810884264