اخلاق حرفه‌ای حسابرسان و منافع شرکت‌ها در قالب نظریه‌ی بازی‌های پویا (تأکید بر مخاطره اخلاقی)

الموضوعات : حسابداری مدیریت

سیده سحر عبداله زاده ¹ , کاوه آذین فر ² , رضا فلاح ³ , ایمان داداشی ⁴

1 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران
2 - گروه حسابداری، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران
3 - گروه حسابداری، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران
4 - گروه حسابداری، دانشگاه قم، ایران

تاريخ الإرسال : 10 الثلاثاء , ذو القعدة, 1444 تاريخ التأكيد : 28 الثلاثاء , محرم, 1445 تاريخ الإصدار : 03 الأربعاء , رمضان, 1445

الکلمات المفتاحية: اخلاق حرفه‌ای, تقارن اطلاعات, مخاطره اخلاقی, نظریه بازی‌ها.,

ملخص المقالة :

مخاطرات اخلاقی موجب کاهش اعتماد عمومی به اطلاعات منتشر شده و افزایش عدم تقارن اطلاعات در بازار سرمایه می‌گردد و از این کانال بر ارزش شرکت‌ اثر گذاشته و موجب کاهش منافع شرکت‌ها می‌گردد. بر همین اساس هدف تحقیق حاضر بررسی نقش اخلاق حرفه‌ای حسابرسان بر منافع شرکت‌ها در قالب نظریه‌ی بازی‌های پویا است. تحقیق حاضر از نوع توسعه‌ای است. تحقیق حاضر در حوزه نظریه بازی‌ها است. بازیکن اول مدیران و اعضای هیئت مدیره 50 شرکت برتر بازار سرمایه (152 نفر) و بازیکن دوم اعضای معتمد موسسات حسابرسي معتمد سازمان بورس با رتبه يک (123 نفر)، بودند. برای برآورد مدل با استفاده از پرسشنامه اطلاعات مربوط به شاخص‌ها جمع‌آوری شده است. بر اساس نتایج می‌توان بیان داشت کژمنشی حسابرسان بر منافع شرکت‌ها در قالب نظریه‌ی بازی‌های پویا تأثیر منفی دارد. افزایش مخاطره اخلافی موجب کاهش منافع و افزایش سطح ناکارایی سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها می‌گردد.

المصادر:

بولو, قاسم, سیدی, سید‌جلال, قاضی نوری, سروش, برزیده, فرخ. (1400). بررسی عوامل مؤثر بر گرایش حسابرسان داخلی به گزارش‌دهی اقدامات خطاکارانه در ایران. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی, 28(4), 574-597. doi: 10.22059/acctgrev.2021.327616.1008582
جمشیدپور, روح اله, قنبری, مهرداد, جمشیدی نوید, بابک, هاشمی, سیدرضا. (1400). بررسی نقش اصول آیین اخلاق و رفتار حرفه‌ای حسابرسی در بکارگیری حسابداری خلاق سرمایه‌گذاران. دانش سرمایه‌گذاری, (زیر چاپ).
رمضانی, حسین رضا, آذین فر, کاوه, غلام نیا روشن, میدرضا, فلاح, رضا. (1401). نقش فرهنگ اسلامی در مسئولیت‌پذیری حسابرسان و کیفیت حسابرسی در شرایط محیطی ایران. حسابداری مدیریت, 15(55), 23-40. doi: 10.30495/jma.2023.21907
نوشادی، امین؛ محمدی ملقرنی، عطااله؛ نوروش، ایرج؛ امینی، پیمان. (1398). بررسی رابطه بین هوش مالی مدیران و کیفیت حسابرسی با نقش تعدیل گری رفتار اخلاقی حسابرسان. فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 8 (30): 263-237.
صادقی, مسعود, حیرانی, فروغ, تفتیان, اکرم. (1401). تدوین الگوی فرهنگ حسابرسی با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد. حسابداری مدیریت, 15(55), 82-111. doi: 10.30495/jma.2023.21910
سنگانی, محمد حسین, عبدلی, محمدرضا, ولیان, حسن. (1400). واکاوی نظریه‌ زیست آهنگِ شناختیِ حسابرسان بر کاوشگری توجیهیِ اطلاعاتِ صورت‌های مالی. حسابداری مدیریت, 14(51), 87-104. doi: 10.30495/jma.2022.19754
احمدی، نوشین و آقایی، آرزو. ( ۱۳۹۶). بررسی تأثیر ویژگی‌های فردی حسابرسان و ویژگی‌های موسسه حسابرسی به روی کیفیت کار حسابرسی، اولین همایش حسابداری، مدیریت و اقتصاد با رویکرد پویایی اقتصاد ملی، ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر.
عبدی گلزار, بهمن, بادآور نهندی, یونس, زینالی, مهدی. (1403). تاثیر مخاطره اخلاقی بین مدیران و سه‌امداران بر مدیریت سود تعهدی و واقعی با تاکید بر مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت, 13(49), 43-62.
نعمتی کشتلی, رضا. (1401). بررسی تأثیر ایدئولوژی اخلاقی بر خودکارآمدی حسابرسان. پژوهش‌های مالی و رفتاری در حسابداری, 2(2), 16-33. doi: 10.30486/fbra.2022.1964723.1145
نوش‌فر, علی داد, محسنی, عبدالرضا, قاسمی, مصطفی. (1401). فرا تحلیل عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری اخلاقی در حرفه حسابداری و حسابرسی. دو فصلنامه علمی حسابداری دولتی, 8 (2), 143-166. . doi: 10.30473/gaa.2021.60439.1511
Alessie RJM, Angelini V, Mierau JO, Viluma L. Moral hazard and selection for voluntary deductibles. Health Econ. 2020;29(10):1251–69. DOI: 10.1002/hec.4134
Anastasopoulos NP, Asteriou D (2013) Applications of game theory and evolutionary game theory in auditing. In: Game theory: economics, theoretical concepts and fnance applications, pp 67–86. https://www.proquest.com/openview/84adf681b7f0d58b17bdcac01b0a2339/1?pq-origsite=gscholar&cbl=2034863
Antonini M, van Kleef RC, Henriquez J, Paolucci F. Can risk rating increase the ability of voluntary deductibles to reduce moral hazard? The Geneva Papers on Risk and Insurance - Issues and Practice. 2021. DOI:10.1057/s41288-021-00253-3.
B. Corgnet, J. Gómez-Miñambres, and R. Hernán-González, “Goal setting in the principal-agent model: weak incentives for strong performance,” Games and Economic Behavior, vol. 109, pp. 311–326, 2018. doi: 10.1016/j.geb.2017.12.017
Benjiang M, Zhang Y, Qin Y, Bashir MFJESwA. Optimal insurance contract design with “No-claim Bonus and Coverage Upper Bound”. under moral hazard. 2021; DOI: 178:115050.
D. Ni, X. Wang, and K. Zheng, “Triggering reciprocity in a principal-agent game,” SSRN Electronic Journal, 2018. https://doi.org/10.2139/ssrn.
Eleftheriou K, Komarev I, Klumpes P, Farouk Abdel Al S (2013) Optimum efort in the market of audit services: the impact of auditor tenure under changing regulatory regimes. Available at SSRN: http:// ssrn.com/abstract=2335761. Accessed 15 Jan 2018. http://irep.ntu.ac.uk/id/eprint/13383/
Hengjie Ai, Dana Kiku, Rui Li, (2023), A Quantitative Model of Dynamic Moral Hazard Get access Arrow, The Review of Financial Studies, Volume 36, Issue 4, April 2023, Pages 1408–1463, https://doi.org/10.1093/rfs/hhac059
Hu, N., H. Chen, & M. Liu. 2018. Religious atmosphere and the cost of equity capital: Evidence from China. China Journal of Accounting Research, 11(2): 151– 169.
Koohi Rostamkalaee, Z., Jafari, M. & Gorji, H.A. A systematic review of strategies used for controlling consumer moral hazard in health systems. BMC Health Serv Res 22, 1260 (2022). https://doi.org/10.1186/s12913-022-08613-y
L. Yuan, W. He, D. M. Degefu et al., “Transboundary water sharing problem; a theoretical analysis using evolutionary game and system dynamics,” Journal of Hydrology, vol. 582, Article ID 124521, 2020. DOI:10.1016/j.jhydrol.2019.124521
Liang Yuan , Xiaorui Tao , Thomas Stephen Ramsey , and Dagmawi Mulugeta Degefu ,(2021). Simulating the Principal-Agent Relationship between Enterprise Owners and Professional Managers Using Evolutionary Game Theory and System Dynamics, Volume 2021 , Article ID 3881254 , https://doi.org/10.1155/2021/ 3881254.
Ma, Zhiming and Novoselov, Kirill E. and Wu, Liansheng and ZHOU, WEI, Changes in Auditor–Client Engagements After the Auditor Is Penalized (April 10, 2023). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4414427 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn. 4414427.
Nikolaos Anastasopoulos & Dimitrios Asteriou, 2021. "Optimal dynamic auditing based on game theory," Operational Research, Springer, vol. 21(3), pages 1887-1912, September. DOI: 10.1007/s12351-019-00491-3.
o'Blay, A. D., E. S. Gooden, M. J. Mellon, & D. E. Stevens. 2019. Can social norm activation improve audit quality? Evidence from an experimental audit market. Journal of Business Ethics, 156(2): 513-530.
Salman, K. R. (2023). Exploring Moral Hazard and Adverse Selection in Profit Sharing Contract. International Journal of Professional Business Review, 8(3), e0955. https://doi.org/10.26668/businessreview/2023.v8i3.955
Yuyan G., S. Lixin (Nancy), W. Donghui & Y. Zhifeng. 2016. Do School Ties between Auditors and Client Executives Influence Audit outcomes? , Journal of Accounting and Economics, 61: 506-520.