نقد تقنینی ـ اجرائی، فلسفه کیفر مجرمین تائب در جرائم تعزیری غیر منصوص
الموضوعات :
امین جلیلی
1
,
سید محمد مهدی ساداتی
2
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
2 - استادیار حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
تاريخ الإرسال : 25 الجمعة , رمضان, 1442
تاريخ التأكيد : 13 السبت , محرم, 1443
تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , محرم, 1443
الکلمات المفتاحية:
توبه,
تعزیرات حکومتی,
فلسفه کیفر,
سیاست جنایی اسلام,
مقامات دادسرا,
ملخص المقالة :
توبه‌ی حقیقی، زایشی مجدد است. تحول عظیم در جان شخص تائب، سبب می‌شود تا عالمانه و نادمانه مسئولیت خطای خویش را پذیرفته و درصدد اصلاحِ گذشته و تدارک آینده برآید. اقدام قانون‌گذار کیفری مبنی بر محدود نمودن تأثر نهاد توبه در سقوط قِسمی از مجازات‌های تعزیری حاکمیتی و عدم توانایی صدور قرار موقوفی تعقیب توسط مقامات قضایی دادسرا، مغایر با عقلانیت و معنویت مستور در سیاست جنایی اسلام و قاضی بودن مقامات قضایی دادسرا است. ابتنای تشکیلات چرخه قضایی جمهوری اسلامی ایران بر سیاست جنایی کیفر گریز اسلام، اقتضای عدم اتکای گرانیگاه واکنش کیفری بر کُنش سزا گرایی را می‌طلبد. لذا شایسته آن است که نهاد الهی توبه در قوانین جزائی، مسقطِ کیفر تمامی جرائم تعزیری حاکمیتی، توسط تمامی مقامات قضایی باشد. گریز از کیفر گرایی و توجه به ارزش‌های اخلاقی و مصالح اجتماعی در مرحله تقنین و جلوگیری از اطاله دادرسی و افزایش تراکم حجم پرونده‌ها در بُعد اجرایی، ازجمله اهداف اتخاذ این موضع، توسط نگارنده است.
المصادر:
ابراهیم پورلیالستانی، حسین، مبانی مجازات در حقوق جزا، مجله معرفت، شماره 118، (1386).
اردبیلی، محمد علی، حقوق جزای عمومی، تهران: نشر میزان، (1396)، جلد اول.
آقایی، مجید، مکاتب کیفری، تهران: انتشارات خرسندی، (1386).
امام علی (ع)، نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم: چاپخانه دفتر تبلیغات اسلامی، (1389).
تبیت، مارک، فلسفه حقوق، ترجمه حسن رضایی خاوری، مشهد: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی، (1384).
جام، احمد، انس التائبین و صراط الله المبین، جلد اول، تصحیح علی فاضل، تهران: چاپخانه داور پناه، (1350).
خسرو شاهی، قدرت الله، فلسفه قصاص از دیدگاه اسلام، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، (1380).
سیاح، احمد، فرهنگ جامع عربی-فارسی، جلد اول، تهران: نشر کتاب‌فروشی اسلام، (1348).
شوشتری، اسماعیل، روزنامه سلام، سه‌شنبه ۲ مرداد ۱۳۶۹.
صادقی، محمدهادی، «نقش توبه در حدود و تعزیرات»، پژوهشنامه حقوق کیفری، شماره دوم. (1392).
صادقی، محمد هادی، «بزه پوشی» مجله حقوقی دادگستری، شماره 29-28، (1378).
صافی، لطف الله، التعزیر، قم: موسسه نشر اسلامی، (1363).
ظفری، محمدرضا، مبانی عدالت جزایی، مجله نقد و نظر، شماره دوم. (1376).
عابدی، احمدرضا، آیین دادرسی کیفری، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه، (1399).
غزالی طوسی، امام محمد، کیمیای سعادت، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، (1380)، جلد اول.
فلچر، جورج پی، مفاهیم بنیادین حقوق کیفری، ترجمه سید مهدی سید زاده ثانی، مشهد: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی، (1384).
گسن، رمون، مقدمه‌ای بر جرم‌شناسی، ترجمه مهدی کی نیا، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد، (1374).
مرعشی شوشتری، محمدحسن، دیدگاه‌های نو در حقوق کیفری اسلام، تهران: نشر: میزان. (1376)، جلد اول.
مطهری، مرتضی، بیست گفتار، قم: دفتر انتشارات اسلامی، (1359)
معتمد، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، (1351)، جلد اول.
مصدق، محمد، شرح قانون مجازات اسلامی با رویکرد کاربردی، تهران: انتشارات جنگل، (1399)، جلد اول.
مصطفوی، عباس، افق های نوین عدالت کیفری، میانجی گری کیفری، تهران: انتشارات دانشور، (1382).
یزدیان جعفری، جعفر، توجیه فلسفی مجازات از وحدت‌گرایی تا تکثرگرایی، فصلنامه حقوق، شماره 4، (1386)
یوسفی، ایمان، تحقیقات مقدماتی در آیین دادرسی کیفری. تهران: نشر جنگل. (۱۳۹۱)
منابع عربی
ابن اثیر، نهایه فی غریب الحدیث، جلد سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی، (بی‌تا)
ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه، بیروت: مطبعه الاعلام الاسلامی، (1404ق)، جلد اول.
حلبی، ابوالصلاح، الکافی فی الفقه، اصفهان: مکتبه الامام امیرالمومنین، (1400ق).
راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالمعرفه، (بی‌تا)
الجزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه، جلد پنجم، بیروت: دار احیاء التراث، (1406ق)
منابع انگلیسی
Ashorthe- Andrew- Principle of criminal law- London: clarendon oxford university press. (1992)
Bagaric, Mirko- Punishment And Sentencing: A Rational Approach. Cavendish Publishing limited. (2001)
Duff -Anthony- punishment communication and community oxford: oxford university press- (2001)
Honderich-Ted- The Supposed Justifications Revisited- Pluto Press- (2005)
Hart- H.L.A.-Prolegomena to the Principles of Punishment- in H.L.A Hart- Punishment and Responsibility: Essays in the Philosopy of Law- Claendon Press. (1968)
Merle- Jean- Christopher- German Idealism and The Concept of Punishment- Cambridge universityPress.) 2009)
Gary-christopher berry - The philosophy of law. Garland publishing- new york* london- (1999)
White- Mark- Retributivism: Essays On Theory And Policy- Edited By Oxford University Press- (2011)
Morre- Michael- The Moral Worth of Retribution- In Responsibility- Character- and the Emotions: New Essays in Moral Psychology- F- Schoeman- Cambridge- Cambridge University Press- (1998)
Kant- Immanule- Groundwork of the Metaphysic of Morals- London:Yale University Press New Haven- (2013)
Cottingham- Jhon- The Philosophy of Punishment- in Parkinson. An Ensyclopedia of Philosophy. London: Routledge- (1998)
_||_
