تبیین فقهی حقوقی ازدواج بدون عقد لفظی (معاطاتی) از دیدگاه امام خمینی(ره)

الموضوعات :

احمد راستگردانی ¹ , محمود قیوم زاده(نویسنده مسئول) ² , محمد رسول آهنگران ³

1 - دانشجوی دوره دکتری ، الهیات و معارف اسلامی آزاد اسلامی خمین.
2 - دکتری، استاد، عضو هیات علمی دانشگاه، الهیات و معارف اسلامی، آزاداسلامی ساوه. .
3 - دکتری، استاد، عضو هیات علمی دانشگاه. الیهات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران.

تاريخ الإرسال : 17 الخميس , ربيع الأول, 1444 تاريخ التأكيد : 10 الأحد , جمادى الأولى, 1444 تاريخ الإصدار : 27 الجمعة , صفر, 1444

الکلمات المفتاحية: حقوق ایران, فقه, ازدواج معاطاتی, ازدواج, دیدگاه امام خمینی (ره),

ملخص المقالة :

نکاح معاطاتی یکی از مباحث چالشی و مهم در حیطه فقه خانواده است. منظور از نکاح معاطات، انعقاد رابطه زوجیت بدون صیغه ایجاب و قبول است. برخی فقها با پذیرش این نکته که الفاظ در تحقق ایجاب و قبول موضوعیتی ندارند، مدعی صحت نکاح معاطاتی شده‌اند، اما قول مشهور، عدم صحت چنین عقدی است که توسط امام خمینی (ره) بیان شده است. به نظر می‌رسد باوجود آیات و روایات، اجماع و سیرۀ مسلمین، قول مشهور از قوت بیشتری برخوردار است. از دیدگاه امام خمینی (ره) مقتضای قاعده جریان معاطات در هر عقد و ایقاعی این است که انشای آن به فعل ممکن باشد؛ زیرا فعل نیز مانند قول، وسیله ایجاد و ایقاع اعتباری است. درنتیجه در این مقاله به تبیین فقهی حقوقی ازدواج بدون عقد لفظی (معاطاتی) از دیدگاه امام خمینی (ره) پرداخته شد. بدین منظور به روش تحلیلی توصیفی و در راستای بررسی این موضوع، با درنظر گرفتن آرای امام خمینی و دیگر فقها، صحت نکاح معاطاتی واکاوی شده است.

المصادر:

* قرآن کریم.
1.    انصاری، مرتضی. (1415ق). کتاب النکاح. (چاپ اول). قم: مؤسسه باقری.
2.    انصاری، مرتضی. (1420ق). کتاب المکاسب. (چاپ اول). قم: مؤسسه باقری.
3.    بحرانی، یوسف. (1405ق). الحدائق الناظرة. (ج23، چاپ اول). قم: مؤسسه باقری.
4.    جابری عربلو، محسن. (1362). فرهنگ فقه اصطلاحات اسلامی. (چاپ اول). تهران: امیرکبیر.
5.    جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین‌بن‌علی. (1410ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. (ج5، چاپ اول). قم: انتشارات داوری.
6.    جوهری، ابی‌نصر اسماعیل بن حماد. (1420ق). الصحاح. (ج2ـ7، چاپ اول). دار الکتب الاسلامیه.
7.    جهانگیر، منصور. (1377). قانون مجازات اسلامی. تهران: بی‌نا.
8.    حائری طباطبایی، سید علی. (1419ق). ریاض المسائل. (ج11، چاپ اول). قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
9.    حائری طباطبایی، سیدعلی. (1419ق). ریاض المسائل. (ج11، چاپ اول). قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
10.    حرّ عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسایل الشیعه. (ج21). قم: مؤسسه آل البیت الحیاء التراث.
11.    سلیمی، مهدی؛ سلطانی، عباسعلی. (1384). «نکاح معاطاتی و تفاوت آن با زنا». پژوهشنامه حقوق اسلامی. تهران: دانشگاه امام صادق.
12.    شبیری زنجانی، سید موسی. (1377). کتاب النکاح. (ج9). مؤسسه پژوهشی رأی پرداز.
13.    شهیدی، مهدی. (1396). تشکیل قراردادها و تعهدات. (چاپ ششم). تهران: مجد.
14.    صادقی تهرانی، محمد. (بی‌تا). رساله توضیح المسائل نوین. قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
15.    صفایی، حسین. (1394). حقوق مدنی. تهران: نشر میزان.
16.    فاضل لنکرانی، محمد. (1421ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیله. النکاح، (چاپ اول). قم: مرکز فقه الائمة الاطهار.
17.    گلپایگانی، سید محمدرضا. (1382). مجمع المسائل. (ج2). بی‌جا: دارالقرآن.
18.    محقق حلی، جعفر بن حسن. (1389ق). شرایع الاسلام. نجف: اسماعیلیان.
19.    محقق داماد، سید مصطفی. (1385)، بررسی فقهی حقوق خانواده. (چاپ سیزدهم). تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
20.    مکارم شیرازی، ناصر. (1425ق). انوار الفقاهه فی احکام العتره الطاهره. (ج1، چاپ اول). قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب.
21.    موسوی خمینی، سید روح‌الله. (1363). البیع. (ج1، چاپ سوم). قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
22.    موسوی خمینی، سید روح‌الله. (1379). کتاب البیع. (ج1، چاپ اول). تهران: مؤسسه تنظیم نشر و آثار امام خمینی.
23.    موسوی خمینی، سید روح‌الله. (بی‌تا). تحریر الوسیله. (ج2، چاپ اول). قم: دارالعلم.
24.    نراقی، احمد بن محمدمهدی. (1415ق). مستند الشیعه. (ج16، چاپ اول). قم: آل البیت.

_||_