بررسی مسئولیت‌های کیفری ناقلین بیماری‌های مسری در اثر سهل‌انگاری از منظر فقه امامیه با تأکید بر ویروس کرونا

الموضوعات : devotional jurisprudence

زمان صندوقدار ¹ , رضا عباسپور(نویسنده مسئول) ² , سید محسن رزمی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
2 - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
3 - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

تاريخ التأكيد : 22 الثلاثاء , ربيع الأول, 1444 تاريخ الإصدار : 27 الجمعة , صفر, 1444

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

گاهی بیماری از میزان فردی بالاتر رفته و گسترش می‌یابد. این همه‌گیری ممکن است نامرتب و به دیدگاه زمانی نامنظم باشد (Sporadic) یا در گستره‌ی کم مثل یک شهر یا روستا (Outbreak) و گاه شیوع آن فراتر رفته منطقه یا کشوری را در برمی‌گیرد (Epidemics) و گاهی سطح شیوع آن جهانی می‌شود (Pandemic)). مواجهه هریک از این موارد مستلزم تمهیدات متفاوت بهداشتی بوده و قواعد حقوقی و برنامه‌ریزی متفاوتی را ایجاب می‌کند. مقابله با بیماری در عرصه‌ی ملی نیاز به الگویی تشکیل شده از اقدامات هماهنگ، هدفمند و مشروع است. این الگو در ساختارهای پارادایمی و مبتنی بر بسیاری از اصول فلسفی و حقوقی و اخلاقی شکل می‌گیرد و متناسب با ساختار اجتماعی هر جامعه طراحی می‌شود.آنچه برای طراحی الگو لازم است، تبیین حقوق و ارزش‌های پایه است که باید مورد حمایت قرار گیرد و دیگر تبیین غایت و هدف در انجام فعالیت‌ها و برنامه‌ها و طراحی فرایندهاست. همه اینها در یک وضعیت ذاتاً متغیر است؛ از همین رو به لحاظ اخلاقی و حقوقی پرسش مطرح این است که بیماری با خصوصیات کوید ۱۹ کدام حقوق انسانی را در معرض تهدید و خطر قرار داده است و دیگر اینکه با توجه به واگیردار بودن و شیوع واقع‌شده یا در حال وقوع، چه مجموعه رفتاری موجهی باید در قبال آن برای دستیابی به اهداف کنترل و تأمین سلامت صورت گیرد. طبق قاعده برای چنین الگویی اهداف گوناگونی نسبت به بیمار و بیماری ممکن است در نظر گرفته شود و بر همین اساس رفتارهای گوناگون نیز برای دستیابی به این اهداف متصور باشد. هنجارهای اخلاقی و حقوقی حدود رفتار را مشخص خواهد کرد. در نتیجه چه‌بسا در بدو امر اجرای برنامه یا رفتاری در مواجهه با بیماری مؤثر باشد، اما به لحاظ حقوقی و اخلاقی موجه نباشد.

نص كامل:



 

Biannual journal of jurisprudential principles of Islamic law Vol.15— no.2— autumn and winter 2022— Issue 30

 

 

 

Research Article

 

An Examination of the Criminal liabilities of Carriers of Contagious Diseases due to Negligence from the Perspective of Imamiyah Jurisprudence with an Emphasis on the Corona Virus

Zaman Sandoghdar¹, Ali VaezTabasi², Abbas Sheykholeslami³ 

Received: 2022/5/20         Accepted: 2022/10/18

 

 

Abstract

Sometimes the disease goes beyond the individual level and spreads. This epidemic may be irregular and sporadic from a time point of view, or in a small area like a city or village, and sometimes its spread extends beyond an epidemic, and sometimes the level of its spread becomes pandemic. Facing each of these cases requires different health arrangements and requires different legal rules and planning. Coping with the disease in the national arena requires a model consisting of coordinated, purposeful and legitimate actions. This model is formed in paradigmatic structures based on many philosophical, legal and ethical principles and is designed according to the social structure of each society. What is needed to design the model is the explanation of the basic rights and values that must be supported, and the other is the explanation of the goal and purpose in carrying out activities and programs and designing processes. All of these are in an inherently variable state. Therefore, from the moral and legal point of view, the question is which human rights has been threatened and endangered by the disease with the characteristics of Covid-19. Another thing is that according to the contagiousness and the outbreak that has occurred or is occurring, what set of justified behavior should be done in order to achieve the goals of control and health provision. According to the principles, for such a model, different goals may be considered for the patient and the disease, and accordingly, different behaviors can be envisioned to achieve these goals. Moral and legal norms will determine the limits of behavior. As a result, it may be effective to carry out a program or behavior in the face of the disease, but it is not legally and ethically justified. In addition, any behavior in such a confrontation should be possible in terms of people’s facilities and lifestyle.

Keywords: Criminal liability, Imamiyah jurisprudence, Corona virus.

 

 

 

---

[1]  - PhD student, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran [e-mail] 

[2] - Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran (Corresponding author) [e-mail]  

[3] - Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran. [e-mail] 

 

                مقاله پژوهشی

بررسی مسئولیت کیفری ناقلین بیماری­های مسری در اثر سهل انگاری از منظر فقه امامیه با تأکید بر ویروس کرونا

زمان صندوقدار¹، رضا عباسپور²، سید محسن رزمی³

ارسال: 30/02/1401        پذیرش: 26/07/1401

 

چکیده

گاهی بیماری از میزان فردی بالاتر رفته و گسترش می‌یابد. این همه‌گیری ممکن است نامرتب و به دیدگاه زمانی نامنظم باشد (Sporadic) یا در گستره‌ی کم مثل یک شهر یا روستا (Outbreak) و گاه شیوع آن فراتر رفته منطقه یا کشوری را در برمی‌گیرد (Epidemics) و گاهی سطح شیوع آن جهانی می‌شود (Pandemic)مواجهه هریک از این موارد مستلزم تمهیدات متفاوت بهداشتی بوده و قواعد حقوقی و برنامه‌ریزی متفاوتی را ایجاب می‌کند. مقابله با بیماری در عرصه‌ی ملی نیاز به الگویی تشکیل شده از اقدامات هماهنگ، هدفمند و مشروع است. این الگو در ساختارهای پارادایمی و مبتنی بر بسیاری از اصول فلسفی و حقوقی و اخلاقی شکل می‌گیرد و متناسب با ساختار اجتماعی هر جامعه طراحی می‌شود.آنچه برای طراحی الگو لازم است، تبیین حقوق و ارزش‌های پایه است که باید مورد حمایت قرار گیرد و دیگر تبیین غایت و هدف در انجام فعالیت‌ها و برنامه‌ها و طراحی فرایندهاست. همه اینها در یک وضعیت ذاتاً متغیر است؛ از همین رو به لحاظ اخلاقی و حقوقی پرسش مطرح این است که بیماری با خصوصیات کوید ۱۹ کدام حقوق انسانی را در معرض تهدید و خطر قرار داده است و دیگر اینکه با توجه به واگیردار بودن و شیوع واقع‌شده یا در حال وقوع، چه مجموعه رفتاری موجهی باید در قبال آن برای دستیابی به اهداف کنترل و تأمین سلامت صورت گیرد. طبق قاعده برای چنین الگویی اهداف گوناگونی نسبت به بیمار و بیماری ممکن است در نظر گرفته شود و بر همین اساس رفتارهای گوناگون نیز برای دستیابی به این اهداف متصور باشد. هنجارهای اخلاقی و حقوقی حدود رفتار را مشخص خواهد کرد. در نتیجه چه‌بسا در بدو امر اجرای برنامه یا رفتاری در مواجهه با بیماری مؤثر باشد، اما به لحاظ حقوقی و اخلاقی موجه نباشد.

واژگان کلیدی: حدود، سیاست جنایی بین الملل،کرامت انسانی، اجتهاد، عرف.

---

[1] - دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران     [e-mail] 

[2] - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران( نویسنده مسئول)        [e-mail] 

[3] - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.                            [e-mail]