مبانی و اثر شهرت (قول مشهور ) در فقه اسلامی و حقوق موضوعه ایران
الموضوعات :
مریم شعبانی پور
1
,
هرمز اسدی کوه باد
2
,
صادق آلبوغبیش
3
1 - دانشجو
2 - گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامهرمز، رامهرمز، ایران
3 - گروه حقوق ،دانشگاه آزاد اسلامی ، آبادان، ایران
الکلمات المفتاحية: فقه, شهرت, حقوق, حجیت, مشهور,
ملخص المقالة :
از عمده مباحثی که به طور جدّی در فقه و اصول به آن توجه می‌شود، بحث شهرت است. در عین حالی که برداشت ابتدائی این باشد که شهرت اعتباری دارد یا ندارد، در موارد زیادی به شهرت استناد و اعتماد به عمل آمده است. اما در اصول همان‌گونه که درباره اجماع گفته‌اند که اجماع محصل یا اجماع به معنای یکی از ادله اربعه در اصول مستقل عنوان نشده است، شهرت نیز به عنوان یک عنوان مستقل در فقه و اصول ثبت نگردیده است. شیخ انصاری در بحث حجیت خبر، شهرت را همانند اجماع منقول در جهت اندراج تحت حجیت خبر، آن هم فقط شهرت فتوائی را مورد بحث قرار داده است. شهرت از موضوعاتى است که در مبحث امارات و حجج شرعیه مورد بحث فقها قرار مى‌گیرد. در لغت عرب، شهرت به معناى باز شدن، شایع شدن، پخش شدن، ظاهر شدن، بالا رفتن بکار رفته است. مثلاً وقتى که کسى شمشیر خود را از غلاف بیرون مى‌کشد، عرب مى‌گوید: شهر سیفه یعنى شمشیرش را ظاهر کرد یا بالا برد. در قدیم، نگاه اغلب فقهاء به اجماع‌ها و شهرت‌ها به عنوان علائم راه و جهت‌هاى مسیر بود، و در این دوره نیز، بعضی از فقهاء بى‌اعتنا از کنار آن‌ها مى‌گذرند. پذیرش افراطى شهرت و اجماع در گذشه، تا حدودى فقه را در دو زمینه تفسیر نصوص و تعیین حکم در موارد غیر منصوص، از هواى آزاد عقلانیت بازداشت، و برعکس؛ امروزه کم توجهى به شهرت و اجماع، فقه را با خطر جدا شدن و دورافتادن از برخى اصول و ریشه‌ها مواجه کرده است. بریدن دیروز از بخشى از عقلانیت اصولى، و گسستن امروز از بخشى از ریشه‌ها و چارچوبه‌هاى فقه تفریعى، دو روى یک سکه هستند. بنابراین؛ ضروری به نظر می‌رسد که بحث شهرت و جایگاه و آثار آن را مورد بررسی قرار دهیم.
