امکان‌سنجی فقهی ـ حقوقی توانایی نیروی کار به‌عنوان مال در دعاوی اعسار

الموضوعات :

محمدحسن سیادت ¹ , مبین کردی(نویسنده مسئول) ² , محمدرضا شیربندی ³

1 - استادیار دانشگاه آیت الله بروجردی(ره)
2 - کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آیت اله بروجردی (ره).
3 - کارشناس ارشد حقوق.

تاريخ الإرسال : 21 الإثنين , جمادى الثانية, 1443 تاريخ التأكيد : 28 الجمعة , رمضان, 1443 تاريخ الإصدار : 27 الجمعة , صفر, 1444

الکلمات المفتاحية: مال, بدهکار. نیروی کار, اعسار, کار کردن,

ملخص المقالة :

در خصوص توانایی کار کردن توسط انسان حر و این‌که آیا این توانایی در شمار دارایی بالفعل محسوب می‌شود یا خیر بین فقها اختلاف‌نظر وجود دارد؛ توضیح آنکه از دیدگاه برخی صرف توانایی کار کردن ازلحاظ بدنی و فکری منجر به خروج فرد از اعسار می‌شود حتی اگر ازلحاظ اموال عینی و طلب دینی فاقد ثروت باشد. در مقابل، عده‌ای دیگر چنین نظری را قبول ندارند؛ زیرا معتقدند توانایی کار کردن انسان حر به‌صورت بالقوه، مال محسوب نمی‌شود که بتوان منفعتی برای نیروی بدنی بالقوه آن قائل شد. به نظر می‌رسد این دیدگاه موجه‌تر باشد؛ زیرا دیدگاه اول، توانایی کار کردن را به‌صورت بالفعل در شمار دارایی می‌داند، اما برای مثال، وکیلی که دارای پروانۀ وکالت دادگستری است، هیچ‌گونه پرونده‌ای برای وکالت به او ارجاع داده نشود و درنتیجه فاقد درآمد باشد، آیا می‌توان این توانایی بالقوه آن را مال محسوب کرد؟ ازاین‌رو، این پژوهش درصدد آن است که با توجه به تحلیل دیدگاه‌های فوق به روش تحلیلی و توصیفی به شناسایی بهترین دیدگاه در راستای اجرای هرچه بهتر عدالت بپردازد.

المصادر:

1.    امامی، سید حسن. (1351). حقوق مدنی. (ج1، چاپ چهارم). تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه 
2.    توحیدی، محمدعلی؛ خویی، ابوالقاسم. (1417ق). مصباح الفقاهه فی المعاملات. (ج2). ناشر انصاریان.
3.    خمینی، روح‌الله. (1388). کتاب البیع. (ج1). ناشر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). 
4.    خمینی، روح‌الله. (1392). تحریرالوسیله، (ج2)، ناشر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
5.    صفدریان، حمزه. (1395). محکومیت‌های مالی و موانع اجرای آن. (چاپ اول). انتشارات جنگل، جاودانه.
6.    الطباطبایی الحکیم، محسن. (1337ق). مستمسک العروه الوثقی. (ج11). ناشر مؤسسه دارالتفسیر.
7.    الطباطبایی الیزدی، السید محمدکاظم. (1370). حاشیه المکاسب. (ج1). ناشر مؤسسه اسماعیلیان.
8.    عدل، میرزا سید مصطفی خان (منصور السلطنه). (1311). حقوق مدنی. (چاپ دوم). تهران: مطبعه باقرزاده. 
9.    عمید، حسن. (1389). فرهنگ فارسی عمید. انتشارات نشر امیرکبیر. 
10.    فخررازی، محمد. (1379). التفسیر الکبیر. ناشر اساطیر.
11.    کاتوزیان، ناصر. (1385). حقوق مدنی اموال و مالکیت. (چاپ چهاردهم). تهران: انتشارات میزان. 
12.    کاتوزیان، ناصر. (13۹۵). الزام‌های خارج از قرارداد. (ج1و2، چاپ اول). انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
13.    کاظم پور، سید جعفر؛ مهاجری، علی. (1397). آیین دادرسی اعسار از محکوم‌به. (چاپ دوم). معاونت حقوقی قوه قضائیه.
14.    لنگرودی، محمدجعفر. (1395). ترمینولوژی حقوق. انتشارات گنج دانش.

_||_