بررسی واکنش پیچیدگی‌های اقتصادی به تکانه استرس مالی، مطالعه موردی ایران

الموضوعات : دانش مالی تحلیل اوراق بهادار

ابوالفضل شاه آبادی ¹ ( استاد دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی ، گروه اقتصاد )
ثمینه قاسمی فر ² ( پسادکترا دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی ، گروه اقتصاد(نویسنده مسئول) )

تاريخ الإرسال : 20 الأحد , ربيع الأول, 1444 تاريخ التأكيد : 19 الخميس , جمادى الثانية, 1444 تاريخ الإصدار : 08 الإثنين , ربيع الثاني, 1445

الکلمات المفتاحية: استرس مالی, اقتصاد دانش بنیان, شاخص پیچیدگی اقتصادی, رویکرد بیزین,

ملخص المقالة :

با مطالعه بحران ها و استرس های مالی در سال های اخیر به خصوص در کشور ایران، انتشار و انتقال سریع آن به اقتصاد می توان دریافت که آثار استرس مالی بر متغیرهای کلان در حوزه اقتصاد دانش بنیان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مولفه های مهم اقتصاد دانش بنیان شاخص پیچیدگی های اقتصادی است از این رو هدف این پژوهش برآورد واکنش متغیرهای کلان مرتبط با حوزه اقتصاد دانش (شاخص پیچیدگی اقتصادی) در مواجه با شوک های استرس مالی در کشور ایران است. برای دستیابی به این هدف اثرات شوک های استرس مالی سیستمیک بر پیچیدگی های اقتصادی و تعیین کننده های آن از جمله سرمایه گذاری مستقیم خارجی مورد بررسی طی دوره 1399-1387 به کمک رویکرد بیزین خودرگرسیون مورد سنجش قرار می گیرد. نتایج پژوهش نشان می دهد متغیرهای مورد بررسی از جمله پیچیدگی های اقتصادی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در بلندمدت به شوک های استرس مالی واکنش منفی نشان می دهند و واکنش آن ها در طول زمان میرا می شود.

المصادر:

ابراهیمی شقاقی، مرضیه؛ رهنمای رودپشتی، فریدون؛ مداحی، محمد ابراهیم؛ نیکومرام، هاشم و ترابی، تقی (1398). مطالعه اثر شاخص استرس مالی بر رشد اقتصادی در ایران (رویکرد مقایسه­ای مدل خطی و غیر خطی). فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 12(42)، 106-85.

حیدریان، مریم و فلاحتی، علی وکریمی، محمدشریف (1398). محاسبه شاخص استرس مالی و تحلیل تأثیرهای آن بر رشد اقتصادی ایران؛ کاربردی از مدل خودرگرسیون مارکف سوئیچینگ.تحقیقات مالی، 21(3)، 417-447.

درگاهی، حسن و نیک جو، فائزه (1391). ساخت شاخص تنش مالی برای اقتصاد ایران و بررسی اثرات آن بر رشد اقتصادی. تحقیقات اقتصادی، 47(4)، 40-19.

سوری، علی (1393). اقتصاد سنجی پیشرفته، چاپ اول، تهران: انتشارات نشر فرهنگ­شناسی.

شاه­آبادی، ابوالفضل و چایانی، طیبه(1398). تأثیر جذب سرریز فناوری و کارآفرینی بر پیچیدگی­های اقتصادی. تحقیقات اقتصادی، (4)54، 891-916.

شاه­آبادی، ابوالفضل و حسینی، مریم(1397). تأثیر مؤلفه­های اقتصاد دانش بر پیچیدگی اقتصادی ایران. مطالعات و سیاست­های اقتصادی، (2)14، 125-148.

عظیمی، ناصرعلی(1397). بررسی تأثیر مؤلفه­های اقتصاد دانش بنیان بر پیچیدگی­های اقتصادی. پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، (4)24، 24-1.

فلاح­پور، سعید؛ شیرکوند، سعید و قنبری، اکبر(1398). طراحی شاخص استرس مالی در نظام مالی ایران با رویکرد نظریه پرتفوی. فصلنامه نظریه­های کاربردی اقتصاد، 6(2)، 134-101.

قاسمی­فر، ثمینه؛ شاه­آبادی، ابوالفضل؛ شیرین­بخش، شمس­اله؛ موسوی، میرحسین و احمدیان، اعظم (1400). اثرات استرس سیستمیک بر بهره‌وری کل عوامل تولید اقتصاد ایران با رویکرد بیزین. پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 10.30473/EGDR.2021.58993.621. http://egdr.journals.pnu.ac.ir/?_action=xml&article=7912

قاسمی­فر، ثمینه؛ شاه­آبادی، ابوالفضل؛ شیرین­بخش، شمس­اله؛ موسوی، میرحسین و احمدیان، اعظم (1400). دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 14(49)، 74-57.

مهرگان، نادر؛ تارتار، محسن و داوری کیش، راضیه(1400). تقویت بهره­وری و عوامل مژثر بر پیچیدگی اقتصادی؛ با تأکید بر کارایی. پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، (29)98، 387-355.

الهی، ناصر؛ حیدری، حسن؛ کیاالحسینی، سید ضیاالدین و محمدامین ابولحسنی چیمه(1397). پیچیدگی اقتصادی و عوامل نهادی(مقایسه میان کشورهای توسعه یافته، نوظهور و درحال توسعه). رشد فناوری، 3(10)، 37-11.

Aboura, S., & Van Roye, B. (2017). Financial stress and economic dynamics: The case of France. International Economics, 149(1), 57-73.

Adarov, A. (2021). Dynamic interactions between financial cycles, business cycles and macroeconomic imbalances: A panel VAR analysis. International Review of Economics & Finance, 74(C), 434-451.

Bloom, N. (2009). The impact of uncertainty shocks. Econometrica, 87(3), 623–685.

Bonciani, D., & Van Roye, B. (2016). Uncertainty shocks, banking frictions, and economic activity. Journal of Economic Dynamics and Control, 109(73), 200-219.

Bonciani, D., & Van Roye, B. (2016). Uncertainty shocks, banking frictions, and economic activity. Journal of Economic Dynamics and Control, 109(73), 200-219.

Cambón, M. I., & Estévez, L. (2016). A Spanish financial market stress index (FMSI). Spanish Review of Financia & Economics, 14(1), 23–41.

Çamlıca, F. (2016). Responsiveness of monetary policy to financial stress in Turkey. Central Bank Review, 16(4), 143–150.

Cevik, E. I., & Dibooglu, S., & Kutan, A. M. (2013). Measuring financial stress in transition economies. Journal of Financial Stability, 9(4), 597–611.

Choi, C.; Yi, M. H. (2009). The effect of the internet on economic growth: Evidence from cross-country panel data. Economics Letters, 105(1), 39-41.

Chu, L. K. (2020). The effects of financial development on economic sophistication: evidence from panel data. Applied Economics Letters, 27(15), 1260-1263.

Cleeve, E. A., Debrah, Y., & Yiheyis, Z. (2015). Human capital and FDI inflow: An assessment of the African case. World Development, 74(C), 1-14.

Coe, D.T., Helpman, E. (1995). International R&D spillovers. European Economic Review, 39(5), 859–887.

Coe, D.T., Helpman, E., Hoffmaister, A.W. (1997). North and South spillovers. Economic Journal, 107(440), 134–149.

Dovern, J. & van Roye, B. (2014). International transmission and business-cycle effects of financial stress. Journal of Financial Stability, 13(C), 1-17.

Ductor, L., & Grechyna, D. (2015). Financial development, real sector, and economic growth. International Review of Economics & Finance, 37(C), 393-405.

Erkan, B., & Yildirimci, E. (2015). Economic complexity and export competitiveness: The case of Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195(C), 524-533.

Felipe, J., & Hidalgo, C. A. (2015). Economic diversification: implications for Kazakhstan. In Development and Modern Industrial Policy in Practice. Edward Elgar Publishing.

Fernald, J., & Wang, B. (2015). The recent rise and fall of rapid productivity growth. FRBSF Economic Letter, Federal Reserve Bank of San Francisco, 4. https://www.frbsf.org/economic-research/files/el2015-04.pdf.

Fernald, J., & Wang, B. (2015). The recent rise and fall of rapid productivity growth. FRBSF Economic Letter, Federal Reserve Bank of San Francisco, 4. https://www.frbsf.org/economic-research/files/el2015-04.pdf.

Ferrarini, B., & Scaramozzino, P. (2016). Production complexity, adaptability and economic growth. Structural Change and Economic Dynamics, 37(C), 52-61.

Ferrer, R., Jammazi, R., Bolós, V. J. & Benítez, R. (2018). Interactions between financial stress and economic activity for the US: A time-and frequency-varying analysis using wavelets. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 492(4), 446-462.

Floro, D., & Van Roye, B. (2017). Threshold effects of financial stress on monetary policy rules: A panel data analysis. International Review of Economics & Finance, 51(C), 599-620.

Gala, P., Camargo, J., Magacho, G., & Rocha, I. (2018). Sophisticated jobs matter for economic complexity: An empirical analysis based on input-output matrices and employment data. Structural Change and Economic Dynamics, 45(C), 1-8.

Gao, J., & Zhou, T. (2018). Quantifying China’s regional economic complexity. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 492(C), 1591-1603.

González, A., Ortigoza, E., Llamosas, C., Blanco, G., & Amarilla, R. (2019). Multi-criteria analysis of economic complexity transition in emerging economies: The case of Paraguay. Socio-Economic Planning Sciences, 68(C), 100617, http://sedici.unlp.edu.ar/bitstream/handle/10915/116983/Documento_completo.pdf?sequence=1.

Grossman, G. M., & Helpman, E. (1991). Innovation and growth in the global economy. MIT press.

Gust, C.; Marquez, J. (2004). International comparisons of productivity growth: the role of information technology and regulatory practices. Labour economics, 11(1), 33-58.

Hamilton, J. D. (2020). 22 Modeling Time Series with Changes in Regime. In Time series analysis (pp. 677-677). Princeton University Press.

Hartmann, D., Guevara, M.R., Jara-Figueroa, C., Aristar_an, M., Hidalgo, C.A., (2017). Linking economic complexity, institutions, and income inequality World development, 93(C), 75-93.

Hausmann, R., Hwang, J. & Rodrik, D. (2006). What you export matters, Journal of Economic Growth, 12(1): 1–25.

Hollo, D., & Kremer, M., & Duca, L. M. (2012). CISS- a composite indicator of systemic stress in the financial system. Working Paper (1426), European Central Bank.

Hubrich, K., & Tetlow, R. (2015). Financial stress and economic dynamics: the transmission of crises. Journal of Monetary Economics, 70(C), 100–115.

Huotari, J. (2015). Measuring financial stress–A country specific stress index for Finland. Bank of Finland, Research Discussion Paper, No (7). https://helda.helsinki.fi/bof/bitstream/123456789/13631/1/BoF_DP_1507.

Illing, M., & Liu, Y. (2006). Measuring financial stress in a developed country: An application to Canada. Journal of Financial Stability, 2(3), 243-265.

Ivanova, I., Strand, Ø., Kushnir, D., & Leydesdorff, L. (2017). Economic and technological complexity: A model study of indicators of knowledge-based innovation systems. Technological Forecasting and Social Change, 120(C), 77-89.

Johansson, T. & Bonthron, F. R. (2013). Further development of the index for financial stress for Sweden. Sveriges Riksbank Economic Review, 1(3), 1-20.

Kinoshita, Y. (1997). Technology spillovers through foreign direct investment. New York University.

Kinoshita, Y. (2000). R&D and technology spillovers via FDI: Innovation and absorptive capacity. CEPR Discussion Papers 2775, C.E.P.R. Discussion Papers.

Kokko, A. (1992). Foreign Direct Investment, Host Country Characteristics, and Spillovers. The Economic Research Institute, Stockholm.

Kristjánsdóttir, H., & Óskarsdóttir, S. (2021). European FDI in Ireland and Iceland: Before and after the Financial Crisis. Journal of Risk and Financial Management, 14(1), 1-12.

Lapatinas, A. (2019). The effect of the Internet on economic sophistication: An empirical analysis. Economics Letters, 174(C), 35-38.

Lin, F. (2015). Estimating the effect of the Internet on international trade. The Journal of International Trade & Economic Development 24(3), 409-428.

Litterman, R. (1979). Techniques of forecasting using vector autoregressions. Working Papers (Vol. 115). Federal Reserve Bank of Minneapolis. https://gpe.ufes.br/sites/gpe.ufes.br/files/field/anexo/Forecasting%20with%20Bayesian%20Vector%20Autoregressions%20Five%20Years%20of%20Experience.pdf.

Lundvall, B. A. (1985). Innovation as an interactive process: From user-producer interaction to the national system of innovation. In E. A. Dosi(Ed.), Technology and economic theory. London: Pinter Publishers.

Lundvall, B. A. (1985). Product innovation and user-producer interaction. The Learning Economy and the Economics of Hope, 19, 19-60.

Mariani, M. S., Vidmer, A., Medo, M., & Zhang, Y. C. (2015). Measuring economic complexity of countries and products: which metric to use? The European Physical Journal B, 88(11), 1-9.

Meierrieks, D. (2014). Financial development and innovation: Is there evidence of a Schumpeterian finance-innovation nexus?. Annals of Economics & Finance, 15(2).

Mezue, B. C., Christensen, C. M., & Bever, D. V. (2015). The power of market creation: How innovation can spur development. Foreign Aff., 94, 69.

Miglietta, A., & Venditti, F. (2019). An indicator of macro-financial stress for Italy. Bank of Italy Occasional Paper.

Naceur, S. B., Barajas, A., & Massara, A. (2017). Can Islamic banking increase financial inclusion? In Handbook of empirical research on Islam and economic life, 213-25). Edward Elgar Publishing.

Nguyen, C. P., Schinckus, C., & Su, T. D. (2020). The drivers of economic complexity: International evidence from financial development and patents. International Economics, 164(C), 140-150.

Njenga, C. N. & Sherris, M. (2020). Modeling mortality with a Bayesian vector autoregression. Insurance: Mathematics and Economics, 94(5), 40-57.

Oliner, S. D., Sichel, D. E., Stiroh, K. J. (2007). Explaining a productive decade. Brookings papers on economic activity, Economic Studies Program, 38(1), 81-152.

Oliner, S. D.; Sichel, D. E. (2000). The resurgence of growth in the late 1990s: is information technology the story? Journal of economic perspectives 14(4), 3-22.

Oosterlaken, I. (2015). Economic Complexity and Human Development: How Economic Diversification and Social Networks Affect Human Agency and Welfare. Taylor.

Polat, O., & Ozkan, I. (2019). Transmission mechanisms of financial stress into economic activity in Turkey. Journal of Policy Modeling, 41(2), 395-415.

Queralto, A. (2020). A model of slow recoveries from financial crises. Journal of Monetary Economics, 114(C), 1-25.

Rivera-Batiz, Luis, A., Xie, D. (1993). Integration among unequals. Regional Science and Urban Economics 23(3), 337–354.

Shadlen, K. C. (2011). The political contradictions of incremental innovation: lessons from pharmaceutical patent examination in Brazil. Politics & society, 39(2), 143-174.

Sichel, D. E. (1999). Computers and aggregate economic growth: an update. Business economics 34(2), 18-25.

Stona, F., Morais, I. A., & Triches, D. (2018). Economic dynamics during periods of financial stress: Evidences from Brazil. International Review of Economics & Finance, 55(C), 130-144.

Sweet, C., & Eterovic, D. (2019). Do patent rights matter? 40 years of innovation, complexity and productivity. World Development, 115(C), 78-93.