مطالعه اثر شاخص استرس مالی بر رشد اقتصادی در ایران ( رویکرد مقایسه ای مدل خطی و غیر خطی)

الموضوعات : دانش مالی تحلیل اوراق بهادار

مرضیه ابراهیمی شقاقی ¹ , فریدون رهنمای رودپشتی ² , محمد ابراهیم مداحی ³ , هاشم نیکومرام ⁴ , تقی ترابی ⁵

1 - دانشجوی دکتری مدیریت مالی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
2 - استاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
3 - استادیار روانشناسی بالینی گروه روانشناسی دانشگاه شاهد،تهران، ایران
4 - استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
5 - دانشیار دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 28 الثلاثاء , رجب, 1438 تاريخ التأكيد : 14 الأربعاء , شعبان, 1438 تاريخ الإصدار : 19 السبت , شوال, 1440

الکلمات المفتاحية: شاخص استرس مالی, رشد اقتصادی, مدل خطی, مدل مارکوف سوییچینگ,

ملخص المقالة :

بحران مالی جهانی اقتصادهای پیشرفته و توسعه یافته را تحت تأثیر قرارداده است .اقتصاد ایران نیز همانند بسیاری دیگر از کشورهای درحال توسعه تحت تأثیر قرارگرفته است. در این مقاله تاثیر شاخص استرس مالی بر رشد اقتصادی با استفاده از دو مدل خطی و غیر خطی (مارکوف سوییچینگ) بررسی شده است. در این راستا پس از ساخت شاخص، در ابتدا یک تابع تولید تعریف شده و تاثیر استرس مالی در کنار بقیه متغیرهای تابع تولید بر روی رشد اقتصادی به روش خطی سنجیده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل داده های سری زمانی فصلی مربوط به دوره زمانی1393-1380می باشد. براساس نتایج به دست آمده شاخص استرس مالی در مدل‌های بلندمدت و کوتاه مدت اثر منفی و معنی دار بر رشد اقتصادی دارد. مقدار ضریب این شاخص 02/0%- است بدین معنی که با افزایش 1%در مقدار این شاخص رشد اقتصادی سرانه به میزان 02/0% کاهش می یابد. لذا استرس مالی مانعی برای رشد اقتصادی است و متغیرهای مخارج دولت، مالیاتها، نقدینگی و حاشیه نرخ ارز که به‌عنوان شاخصهایی از نحوه مدیریت دولت در سیاست‌های مالی، پولی و ارزی است به‌صورت کارا مورد استفاده قرار نگرفته اند. در نهایت برای آزمون فرضیه به روش غیر خطی از مدل مارکوف سوئیچینگ استفاده شده است. نتایج نشان می دهند که زمانی که استرس مالی در حال افزایش است اثر نااطمینانی استرس مالی بر رشد اقتصادی منفی است.

المصادر:

• اندرس، والتر(1386)،" اقتصاد سنجی سری­های زمانی با رویکرد کاربردی"، ترجمه محمد صادقی و  سعید  شوال­پور، جلد دوم، چاپ اول، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، تهران.

*      خزلی پور، نسرین (1393). "ت‍اث‍ی‍ر ت‍ن‍ش‌ ه‍ای‌ م‍ال‍ی‌ ب‍ر ت‍ول‍ی‍د ن‍اخ‍ال‍ص‌ داخ‍ل‍ی‌ ای‍ران‌ ب‍راس‍اس‌ اطلاع‍ات‌ ف‍ص‍ل‍ی‌ دوره‌ 1379 -1389، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان.

*      صمدی, علی حسین؛ پریسا بهلولی و نگار سنگ سفیدی(۱۳۹۱)."مروری بر الگوهای مارکوف سویچینگ و کاربردهای آن در اقتصاد"، اولین همایش بین المللی اقتصاد سنجی، روشها و کاربردها، سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.

*      فرزین وش، اسدالله و موسی عباسی ( 1385). " بررسی رابطه تورم و نااطمینانی در ایران با استفاده از مدل­های GARCH و حالت - فضا "، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 74، ص 55-25.

*      معطوفی، علیرضا(1393)."تبیین مشخصه های استرس مالی در بازار سرمایه ایران"،تز دکتری رشته مدیریت مالی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

*      ناد علی،محمد(1392) ."محاسبه شاخص تنش در بازار پول اقتصاد ایران، پژوهش ها و سیاست های اقتصادی" سال بیست و یکم تابستان 1392 شماره 66ص142-115.

*      نوفرستی، محمد. (1387)،" ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی"، موسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ اول

*      نیکجو، فایزه(1389) .""ساخت شاخص تنش مالی برای اقتصاد ایران و بررسی اثرات آن بر رشد اقتصادی.""، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی.

*      یعقوبی نژاد،معصومه(1395)."تنش مالی و اثرات آن بر رشد اقتصادی ایران"،پایان نامه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد،دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد.

*      Aboura, S., & Van Roye, B. (2013). Financial stress and economic dynamics: an application to France (No. 1834). Kiel Working Paper.

*      Aboura, S., & van Roye, B. (2017). Financial stress and economic dynamics: The case of France. International Economics, 149, 57-73.

*      Barro; R.J. 2001. Economic Growth in East Asia Before and After the Financial Crisis. NBER Working Paper No. 8330.

*      Barro, R.J., X. Sala-i-Martin .1999. Economic Growth. First MIT Press Edition. 7

*      Cardarelli R, Elekdag S and Lall S. (2009). Financial Stress, Downturns, and Recoveries. IMF Working Paper, WP/09/100.

*      Crawford, A. and M. Kasumovich . (1996). "Does Inflation Uncertainty Vary with the Level of  Inflation?", Bank of Canada, Ottawa Ontario Canada K1A 0G9.

*      Cevik, E. I, Dibooglu, s.Kenc, T. (2013). Measuring Financial Stress in Turyey, Journal of Policy Modeling, vol 35, pp 370-393.

*      Dargahi, H. (2010). An Index of Financial Stress for Economic Growth Analysis Using Macro Data: Case of a Developing Economy.

*      Davig, T., and Hakkio, C. (2010). What is the effect of financial stress on economic activity. Available at  http://ideas.repec.org/a/fip/fedker/y2010iqiip35- 62nv.95no.2.html.

*      Dovern, J., & Van Roye, B. (2013). International transmission of financial stress: evidence from a GVAR (No. 1844). Kiel Working Paper.

*      Duca ML and Peltonen TA. (2011). Macro-Financial Vulnerabilities and Future Financial Stress Assessing Systemic Risks and Predicting Systemic Events. Available: http://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/scpwps/ecbwp1311.pdf.

*      Hakkio CS and Keeton WR. (2009). Financial Stress: What Is It, How Can It Be Measured, and Why Does It Matter?. Available: http://ideas.repec.org/a/fip/fedker/y2009iqiip5-50nv.94no.2.html.

*      Hanschel; E., and P. Monnin. . 2005. Measuring and forecasting stress in the bankingsector: Evidence from Switzerland. BIS Papers No. 22: Investigating the relationship between the financial and Real economy, April, 431-449.

*      Harrod, R. F. (1960). Second essay in dynamic theory. The Economic Journal, 277-293.

*      Holland, S. A. (1995)." Inflation  and Uncertainty:Tests  for Temporal Ordering", Journal of Money Credit and Banking,Vol. 27, No. 3, pp. 827-837.

*      Hollo D. (2012). A System-Wide financial Stress Indicator for the Hungarian financial System. Financial Stability Department, MNB Occasional Papers 105.

*      Hamilton, J. D. (1989). A new approach to the economic analysis of nonstationary time series and the business cycle. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 357-384.

*      Hubrich, K., & Tetlow, R. J. (2015). Financial stress and economic dynamics: the transmission of crises. Journal of Monetary Economics, 70, 100-115.

*      Illing, M., and Liu, Y. (2006). Measuring Financial Stress in a Developed Country: An Application to Canada. Journal of Financial Stability, Vol. 2, No. 3, PP. 243-265.

*      Illing, M. and Liu, Y. (2003). An Index of Financial Stress for Canada. Bank of Canada, Working Paper 2003-14.

*      King; R., and R. Levine. 1993. Finance and Growth: Schumpeter Might be Right. The Quarterly Journal of Economics, Vol. 108, No. 3. pp. 717-737.

*      Lucas, J. R. (1976). "Econometric Policy Evaluation: A Critique", Carnegie–Rochester Conference Series on Public Policy 1, pp. 19–46.

*      Lensink, R., Bo, H., & Sterken, E. (1999). Does uncertainty affect economic growth? An empirical analysis. Review of World Economics, 135(3), 379-396.

*      Mckinnon; R. 1973. Money and Capital in Economic Development. Washington DC: Brooking Institution.

*      Mankiw, N. G., D. Romer, and D. N. Weil .1992. A Contribution to the Empirics of Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, Vol. 107, No. 2, pp. 407-437.

*      Mishkin, F.S. (2000). Financial Policies and the Prevention of Financial Stress in Emerging Market Economies. Available thttp://elibrary.worldbank.org/doi/pdf/10.1596/1813- 9450-2683.

*      Oet, M.V., Eiben, R., Bianco, T., Gramlich, D., and Ong, S.J. (2011). The Financial Stress Index: Identification of Systemic Risk Conditions. Federal Reserve Bank of Cleveland, Working Paper 11-30.

*      Patrick; H.T. 1996. Financial Development and Economic Growth in Under-Developed Countries. Economic Development and Cultural Change, Vol. 14, pp: 174-189.

*      Park, C. Y., & Mercado, R. V. (2014). Determinants of financial stress in emerging market economies. Journal of Banking & Finance, 45, 199-224.

*      Roye BV. (2012). Financial Stress and Economic Activity in Germany, Available: http://rcea-canada.org/pages/may_2012_rimini/papers/van%20Roye.pdf.

*      Roye BV. (2011). Financial Stress and Economic Activity in Germany and the Euro Area. Available: http://www.ifw-members.ifw-kiel.de/publications/financial-stress-and-economic-activity-in-germany-and-the-euro-area/financial-stress-and-economic-activity-in-germany-and-the-euro-area.pdf.

*      SANDAHL, J. F., Holmfeldt, M., Rydén, A., & Strömqvist, M. (2011). An index of financial stress for Sweden. sveriges riksbank economic review, 2.

*      Schumpeter, J. A. 1911. Theory of Economic Development. Translated by Redvers Opie, Cambridge: Harvard University Press.