اثر وفور منابع طبیعی بر توسعه مالی در کشورهای منتخب اوپک نفت و گاز (با تاکید بر شاخص چندبعدی توسعه مالی در بازار سهام)

الموضوعات : دانش مالی تحلیل اوراق بهادار

محمدحسین مهدوی عادلی ¹ , مریم روحانی ²

1 - استاد، دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
2 - دانشجوی دکتری دانشکده علوم اداری و اقتصادی پردیس دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

تاريخ الإرسال : 02 الأحد , جمادى الثانية, 1439 تاريخ التأكيد : 08 الأربعاء , رمضان, 1439 تاريخ الإصدار : 19 السبت , شوال, 1440

الکلمات المفتاحية: منابع طبیعی, توسعه مالی, داده‌های تابلویی, شاخص چند بعدی,

ملخص المقالة :

ارتباط میان عملکرد بخش واقعی و بخش مالی توجه مطالعات بسیاری را به خود معطوف کرده است. درحالی که اجماعی نسبی میان اقتصاددانان درباره ی اثر درآمدهای صادرات منابع طبیعی و توسعه مالی در بخش بانکی وجود دارد. اما به بازار سهام به عنوان تکیه گاه اصلی فعالیت های بازار سرمایه در جهت دستیابی به رشد اقتصادی مستمر و با ثبات کشورها، به خصوص کشورهای غنی از منابع طبیعی، توجه خاصی نشده است. مقاله ی حاضر رابطه بین شاخص چند بعدی توسعه مالی در بازار سهام (که با استفاده از روش تجزیه مولفه های اصلی استخراج شده است) و وفور منابع طبیعی را در برخی کشورهای منتخب عضو اوپک نفت و گاز طی سال های 2000 تا 2016 به روش داده های تابلویی بررسی می نماید. یافته های تحقیق گویای آن است که ارتباط مثبت و معنی داری بین توسعه مالی در بازار سهام و درآمد حاصل از صادرات منابع، وجود دارد. همچنین برآورد الگو نشان دهنده ی تاثیر منفی تورم و اثر مثبت اندازه ی دولت و درجه باز بودن اقتصاد بر توسعه بازار سهام می باشد.

المصادر:

*      ابوترابی، محمدعلی (1388). بررسی روند شاخص­های توسعه مالی و رابطه علّی آن با رشد اقتصادی در ایران طی سال­های 84-1352، پایان­نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی مصطفی سلیمی­فر و محمدجواد رزمی، دانشگاه فردوسی مشهد.

*      ابوترابی، محمدعلی؛ فلاحی، محمدعلی، حسینی، سید محمد و سلیمی­فر، مصطفی (1394). اثر درآمدهای نفتی بر رابطه علّی توسعه مالی- رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی­های اقتصادی سابق)، دوره 10 ،شماره 2 ،تابستان 1392 ،صص 98 -71

*      اکبری روشن، مهدیه و شاکری، عباس (1392). مخارج دولت، نقدینگی و ساختار بازار بر توسعه مالی بازار سهام. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، صص 109-142

*      بروغنی، ملیحه (1392). تورم، نااطمینانی تورم و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب خاورمیانه. پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی مصطفی سلیمی­فر. دانشگاه فردوسی مشهد.

*      سجادی، سیدحسین؛ فرازمند، حسن و علی صوفیه، هاشم(1389). بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص بازده نقدی سهام در بازار بورس اوراق بهادار تهران. پژوهشنامه علوم اقتصادی،10 (2). صص 123-150

*      شاکری، عباس و اکبری روشن، مهدیه (1392). اثر مخارج دولت، نقدینگی و ساختار بازار بر توسعه بازار سهام. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی. سال چهاردهم. شماره 53، صص109-142

*      شاه آبادی، ابولفضل؛ داوری کیش، راضیه و زرین لعل، زینب (1396). تاثیر مدیریت منابع طبیعی بر توسعه بازار سهام کشورهای منتخب دارای فراوانی منابع طبیعی. فصلنامه علمی پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار. سال دهم، شماره سی وپنجم.

*      شریفی، سجاد (1389). تأثیر اصلاحات مالی بر رشد اقتصادی و ایجاد همگرایی بین کشورهای برگزیده اسلامی، پایان­نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی لیلا ترکی، دانشگاه اشرفی اصفهانی

*      مجتهدی، سبا (1391)، تجزیه و تحلیل اثر سرمایه اجتماعی بر توسعه مالی در اقتصاد ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی بیژن صفوی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران-جنوب

*      ملک الساداتی، سید سعید و برادران، حمیدرضا (1386). تأثیر حکمرانی خوب بر اساس شاخص­های بانک جهانی بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب. مجله راهبرد 49. صص 27-52

*      Aboutorabi, M. A. and Aboutorabi, N. (2012). Financial Development and Economic Growth in Iran: The Survey of the Trend of Financial Development Indicators and its Causality Relationship with Economic Growth in Iran, Lambert Academic Publishing (LAP): Saarbrücken/ Germany

*      Altinbas, M.and Biskin, O. T. (2015). Selecting macroeconomics inflencers on stock market by using feauture selecting algoritms. Procedia Economics and Finance. 30. 22-29

*      Baland, J. and Francois, P. (2000). Rent Seeking and Resource Booms. Journal of Development Economics. Vol. 61, pp.527-542.

*      Beck, T.,  Demirguc-kunt, A.  and Levine, R. (2004). Law, Endowment and Finance, Journal of Financial Economics. Vol. 70, pp.137-181.

*      Beck, T. and Levine, R. (2003). Legal Institurion and Financial Development. NBER working paper series, 10126.

*      Beck, T.,  Demirguc-kunt, A.  and Levine, R. (2007). Finance, Inequality and the Poor: Cross-Country Evidence. Journal of Economic Growth. Vol.12, No.1, pp.27-49.

*      Beck, T. (2010). Finance and Oil: Is there a Resource Curse in Financial Development?. CEPR discussion paper.

*      Choi, S., Smith, B. D., and Boyd, J. (1996), Inflation, Financial Markets, and Capital Formation, Federal Reserve Bank of St., Louis Review, 78: 9-35.

*      Demirguc, A. and Levine, R. (1996). Stock market development and financial intermediaries: Stylized facts. The Word Bank Economic Review, 10(2).291-329

*      Guiso, L., Sapienza, P., Zingales, L,(2004a). Does local financial development matter? Quarterly Journal of Economics 119, pp. 929–969.

*      Gylfason, T., Zoega, G., (2006).  Natural resources and economic growth: the role of investment. World Economy 29, pp.1091–1115

*      Hodler, R. and Bhattacharyya, S. (2010). Do Natural Resource Revenue Hinder Financial Development? The Role of Political Institutions. Oxcarre Research Paper.

*      Hooshmand M. , Seyyed Agha Hosseini S.M  and Rajabzadeh Moghani N (2013). Oil Rents, Institutions and Financial Development: Case Study of selected Oil Exporting Countries. Research Journal of Recent Sciences 2(12). 108-108

*      Hsing, Yu. (2011). Effect of macroeconomics variable on the stock market: The case of the Czech Republic.Theoretical and Applied Economics, 54-64

*      Huang, Y. Temple, J. (2005). Does External Trade Promote Financial Development. CEPR Discussion Paper No 5150.

*      Huybens, E. and Smith, B. D. (1999), Inflation, financial markets and long-run real activity, Journal of Monetary Economics, 43: 283-315.

*      King, R.G., Levine, R., )1993b(. Finance, entrepreneurship, and growth. Journal of Monetary Economics 32, 513–542.

*      Law, S. H. Demetriades, P. (2006). Openness, Institutions and Financial Development. University of Leicester, Working paper, No 5-8

*      Levine, R. and Zervos, S. (1998), Stock markets, banks and economic growth, American Economic Review, 88(3), pp. 537-758

*      Narayan, P., Sharma, S. S. and Thuraisamy.K. (2015). Can governance qoulity predict stock market returns? New global evidence. Pacific-Basin Finance Journal, 35. 367-380

*      Ngongang, E. (2011). Impact of Exchange Rate Policy on the Trade of Industrial Products in Sub-Saharan Africa from 1975 to 2007. Review of Applied Economics, 7(1): 128-147.

*      Paldam, M., Svendsen, G.T.,( 2000). An essay on social capital: looking at the fire behind the smoke. European Journal of Political Economy 16, pp.339–366.

*      Petermann, A; Guzman, J.I and Tilton, J.E. (2007). Mining and Corruptin. Resource Policy32, pp. 91-103

*      Rajan, R.G. and Zingales, L. (2003). The Great Reversals: The Politics of Financial Development in the Twentieth Century. Journal of Financial Economics. Vol. 69, pp. 5-50.

*      Shirvani, H. and Delcoure N. (2012). Government Size and Stock Market Performance in the G7 Countries: Some Robust Bilateral Causality Tests. International Business and Management, Vol. 4, No 2. 1-

*      Stiglitz, J.(1985). Credit Markets and the Control of Capital, Journal of Money, Credit and Banking,17(2), pp. 133-52.

*      Yuxiang, K. and Chen, Z. (2010). Resource Abundance and Financial Development: Evidence from China. Resource Policy. Vol.36, pp.72-79